Duyarlılık ve Hipersensitivite Arasındaki Fark

İkisi birbirine karıştırılsa ve aynı şey sanılsa da çok duyarlı olmak ile hipersensitivite yani aşırı duyarlılık çok farklı şeylerdir.

• Hipersensitivite, duygusal kırılganlık ve nazik hislere eşittir. 
• Çok duyarlı olmak ise belli duyguları teşhisi güçleştiren biyolojik bir eğilimdir.

Bir hareketinizi yanlış anlamış bir iş arkadaşını, aşırı hassas (hipersensitivite) birine örnek verebiliriz. Öfkelenip ofis ortasında ‘patlama’larının yanında, bir de patronunuza şikayette bulunurlar.

Çok hassas bir kişi için ise olumsuz bir şey yaşandığında diğer kişinin tepkisi konusunda daha endişeli olan birini örnek verebiliriz.

 Biyoloji ve duygular

Yukarıda sözünü ettiğim gibi çok hassas olmak biyolojik bir yatkınlıktır. Yani duygularla fazla ilgisi yoktur. Diğer biyolojik faktörlerde olduğu gibi, çok hassas olmak karmaşık bir durumdur ve büyük ölçüde kişinin çevresine bağlıdır.

Çok hassas olup aşırı hassas olmayabilirsiniz. Çok hassas biriyseniz, duygusal becerileriniz olduğu takdirde sizi gücendirmek zordur. Yani çok hassas insanlar, bir başka kişinin duygusal durumunun içten olup olmadığını anlayabilirler.

Bunun sonucunda diledikleri takdirde başkalarını incitme aracını elde ederler ama bu, onları duygusal olarak incitmelerinin ya da manipüle etmelerinin kolay olduğu anlamına gelmez. Pozitif duygusal beceriler geliştirmişlerse, aile ve dostları için harika bir destek sistemi görevini görebilirler.

Aşırı hassas bir kişi ise genelde tecrübeleri ve yetiştirilme tarzları yüzünden bu şekildedirler. Onları güçlü kılmak ve dünyayla yüzleşmeye hazırlayacak duygusal desteği alamamışlarsa, başkalarının onlar hakkındaki fikirlerinden etkileneceklerdir.

Özellikleri

Hipersensitiviteye sahip kişiler ile çok hassas insanları birbirinden ayırt etmek bazen zor olsa da belirgin bazı özelliklerini açıklamak istiyoruz.

Hipersensitivite belirtileri gösteren kişiler: 

• Öz güvensizdir. Çünkü onlara saldıran biri ile eleştiri amacı olmadan bir yorum yapan kişiyi birbirinden ayırt edemezler.
• Çoğunlukla, duygularıyla baş etmeyi öğrenememiştir. Bu nedenle duyguları konusunda sessiz kalırlar. Ama belli bir noktaya kadar sessizliklerini koruyabilir ve sonunda patlarlar.
• Konuşurken duygusal şantaj ve saldırganlık gibi olumsuz araçlardan faydalanırlar. Belli bir üstünlük duygusu hissetmek için bunu yaparlar.
• Başkalarının söyledikleri ve yaptıklarına çok meyillidirler.
• Çocukluk ve ergenlik dönemlerinde olumsuz tecrübeler yaşamışlar ve bunları aşamamışlardır. Anne babalarının boşanmasından, aşırı derecede korumacı olmasından ve hatta kabadayılık ya da aile şiddetine maruz kalmalarından kaynaklanabilir bu.

Aşırı duyarlı insanlar:

• Empati yetenekleri çok gelişmiştir. Bu iyi bir şey gibi gözükse de çok fazla akıl karışıklığına yol açabilir. Güzel, güçlü bir duygusal eğitim almadıkları zaman kafa karışıklığı kendini göstermeye başlayabilir.
• Çevresindeki kişilerden ayrı olarak duygusal bakımdan büyüyebilir. Çevrelerinde yaşanan şeylere dahil olmamayı öğrendiklerinde bu durum çok sık yaşanabilir. Her şey onları bunaltır.
• Sezgileri çok güçlüdür. İnsanlardan, hayvanlar ve eşyalara kadar her şeyi kolayca kavrayıp anlayabilirler.
• Yalnızlığı tercih ederler, böylece hedeflerine daha kolay odaklanabilirler. Çok duyarlı olmakla nasıl başa çıkacaklarını öğrenememişlerse, başkalarıyla çalıştıkları zaman stresli olabilirler.
• Çok iyi gözlem yaparlar. Çok hassas bir arkadaşınız varsa, sizdeki değişiklikleri ilk o fark edecektir. Bu evinizin tasarımı, ruh haliniz ya da dış görünümünüz olabilir. Çok hassas bir kişi değişiklikleri fark edecektir.

Ortak özellikleri

Çok hassas ve aşırı hassas kişilerin ortak bir özelliği, daha güçlü olmayı öğrenebilmeleridir.

Genetik özelliklerinizi değiştiremezsiniz ama en azından daha iyi bir insan olmanıza yardım edecek farklı becerileri öğrenebilirsiniz. Aşırı hassas insanlar, genelde belli ses tonu veya duyguları ayırt etmekte güçlük çekse de çoğu kişinin fark etmediği uyarıcıları anlama gibi büyük bir beceriye sahiptirler.

Bu konuda yardımcı olabilecek bir diğer şey, aşırı hassas ve çok hassas kişilerin etrafında konuşmaktır. Böylece sizi anlamayı öğrenirler. Ama bu işe yaramazsa, psikoterapi de geçerli bir çözümdür. Terapi sayesinde günlük etkileşim için gerekli bazı davranışlar öğrenilebilir.