Durumsal Farkındalık, Bir Sağlamlık Stratejisi

Yazan ve doğrulayan psikolog Valeria Sabater

Son Güncelleme: 22 Aralık, 2022

Durumsal farkındalık, olağanüstü bir hayatta kalma, gelişme ve dayanıklılık kapasitesi olarak tanımlanır. Nerede olduğunuzu, sizi nelerin çevrelediğini ve önünüzde hangi zorlukların olduğunu anlamak için bir zihin haritası çizmekten oluşur. Her şeyden önce, bu strateji, etrafınızda neler olup bittiğini tam olarak bilmenizi sağlar, böylece etrafınızda bulunan durum ile ilgili bir başa çıkma stratejisi geliştirebilirsiniz.

Bu tür bir yetenek size bir tür süper kahramanı veya izcileri hatırlatabilir. Bununla birlikte, bu yeteneğe sahip olmanın olağanüstü olduğunu düşünseniz de, bu çarpıcı bilişsel yetenekleri geliştirebilirsiniz de. Psikoloji, insanların, inanılmaz iç süreçlere sahip canlılar olduğunu peşinen kabul eder. Dahası, daha akıllı kararlar almak ve kriz zamanlarıyla daha iyi başa çıkmak için bu yetenekleri geliştirebilir ve bu yönde kendinizi eğitebilirsiniz.

Ek olarak, durumsal farkındalığın “uyandırılması” günümüzde çok değerli bir stratejidir. Nitekim, ufukta birçok değişiklik ve zorluğun olduğu bu karmaşık zamanlarda, beynin belirsizlikler ve ikilemlerle karşı karşıya kaldığında nasıl davranacağını bilmesi gerekir.

Durumsal farkındalık nedir ve nasıl geliştirebilirsiniz?

Stresli durumlarla uğraşırken, dikkate değer bir şey daha meydana gelir. Stresle başa çıkarken yaşadığınız süreç, algınızı azaltma eğilimindedir ve korkuya odaklanırsınız. Daha da kötüsü, tüm enerjinizi bu özel endişelere hiperfokal bir biçimde yoğunlaştırırsınız. Böylece, neredeyse farkına bile varmadan, bir kaygı okyanusunun ortasındaki küçük bir adada asılı kalırsınız. Ve bu özel karmaşık durumun sonunu da görmeniz pek mümkün olmaz.

Durumsal farkındalık, etrafınızdaki her şeyi görebileceğiniz ve gözlemleyebileceğiniz şekilde bir adım geri gitmenizi sağlar. Başınızı kaldırabilir, çevrenizdeki rüzgarın sizi serinletmesine izin verebilir, önünüzde ne olduğunu görebilir ve size sunulan fırsatları yavaş yavaş sıralayabilirsiniz. Durumsal farkındalığın gerekli bir parçası olan bu dirençli tutum, size, karşılaştığınız zorluklarla birlikte daha da güçlenerek, yeni hayatta kalma becerileri edinme yeteneği verir.

Şu anda, durumsal farkındalık kavramının çoğu askeri alanda ve ayrıca daha spesifik olarak havacılıkta uygulanmaktadır. Bu alandaki en dikkat çekici isimlerden biri İspanyolca öğretmeni María Gabriela López García’dır. Garcia, bu bilişsel tekniği öğretmek için neurofeedback’i kullanmada da öncüdür. Bununla birlikte, bu kaynak aynı zamanda psikoloji bilim dalında da ilgi uyandırmıştır.

Durumsal farkındalık uygulamak

Tüm duyularınızı açın, etrafınıza bakın ve etrafınızdaki her şeye dikkat edin

Durumsal farkındalığı harekete geçirmenin ilk adımı, nerede olduğunuzu bilmektir. Ancak psikolojide bu, haritada tam olarak belirleyebileceğiniz bir konum anlamına gelmez. Bunun yerine, şimdiki an, burada ve şimdi tarafından işaretlenen nokta anlamına gelir.

Bunu gerçekleştirmek için kendinize şu soruları sorun:

• Şu an nasıl hissediyorsun?
• Bu ruh halini ne tetikledi?
• Nasıl hissettiğin hakkında ne düşünüyorsun? Farklı hissetmek ister misin?
• Nasıl bir ortamdasın? Durum olumlu mu yoksa herhangi bir tehdit var mı? Umut verici veya teşvik edici yönler var mı?
• Çevrende ne tür insanlar var? Seni mutlu ediyorlar mı?

Zihinsel temsil ve kalıpların tanınması

Geliştirmeniz ve bir anlamda da kendinizi eğitmeniz gereken bir sonraki unsur, zihinsel temsiliniz. Bu, olaylara daha iyi bir perspektiften bakmanıza izin veren bir tür zihin haritası çizmekten ibarettir. Nasıl mı? Bugüne kadar hayatınız boyunca edindiğiniz bilgiler sayesinde, şimdiki yaşam deneyiminizi geçmişinizle karşılaştırarak.

Beyin sıklıkla kalıplarla çalışır. Ve geçmiş bilgi ve deneyimleriniz bugünün zorluklarına yanıt vermenize yardımcı olur. Hepimizin kişisel bir yolculuğu var, bugün ne olduğumuzu gösteren bir geçmiş yani. Ve aşağıdaki yönler, bu zihinsel temsili tanımlamanıza yardımcı olabilir:

• Değerlerin neler? Şu anda hayatını onlara göre mi yaşıyorsun?
• Kötü bir durumda yaşıyorsan, buna ne sebep oluyor?

Sizi tanımlayan modellerden biri, kişiliğinizin yanı sıra tutumunuz ve başa çıkma becerilerinizdir. Peki bunlar mevcut durumunuza uyuyorlar mı? Geçmişte sizin için doğru bir biçimde işlevlerini sağladılar mı? Mevcut koşullarınıza uyacak herhangi bir şeyi değiştirmeli misiniz?

Durumsal farkındalık: tahmin

Durumsal farkındalık temel bir unsurdan başlar: şimdiki zamanın zorluklarla dolu olduğu ve güncel ve zinde kalmanız gerektiği varsayımı. Bugün bu anlamda yapacağınız bir çeşit hazırlık, gelecekle daha iyi yüzleşmenizi sağlayacaktır. Dahası, zihniniz geçmiş deneyimlerinizi de yönetmelidir. Ve ek olarak, burada ve şimdiye dikkat ederken aynı zamanda gelecekteki zorluklara da bakmalısınız.

Ayrıca, iç dünyanızda sağlayacağınız sükuneti sezgi ile birleştirmelisiniz. Dahası, hayata daha geniş bir perspektiften bakabilmek ve yarının hedeflerini planlayabilmek için korkularınızı yatıştırmanız ve endişelerinizi yönetmeniz gerekir. Bununla birlikte, bu tür dikkatli ama rahat bir bakış açısı geliştirmek zaman alır, çünkü bazen belirsizliğiniz ve mevcut problemleriniz hem moralinizi hem de umutlarınızı azaltabilir.

Ancak hiçbir şey kendinizi değerleriniz doğrultusunda istediğinizi başarabileceğiniz bir yere konumlandırmak kadar, ve yine kendinizi her gün geliştirmek kadar önemli değildir. Gelecek, iyi ayarlanmış bir iç pusulayla güvenli bir şekilde ilerledikçe tanımlanan bir bilinmezliktir.

Nerede olduğunuzu ve nereye gitmek istediğinizi bilmek her zaman en iyi başlangıç ​​noktasıdır.