Doğa Neden Stresi Azaltır?

Yürüyüş yapmak için doğaya çıkmak günden güne daha yaygın hale gelen bir aktivitedir. Yürüyüş kulüpleri, sonbaharda mantar toplama etkinlikleri ve kamp tatilleri gibi seçenekler daha fazla tercih edilmeye başlamıştır. Peki büyük şehirlere ve bunların sağladığı kolaylıklara alışmış insanlar olarak doğa yürüyüşü gibi farklı bir ortamda zaman geçirme isteği neden kaynaklanır? Bunun sebebi doğanın stresimizi azaltması olabilir mi?

Günümüzde insanların doktorları ve psikologları ziyaret etmelerinin başlıca nedenleri arasında kronik stres yer almaktadır. Rahatlama ve dinlenme açısından bakıldığında günlük yaşantımızın bize pek çok dezavantaj getirdiğini hepimiz biliriz. Şimdi bu faktörlere birlikte göz atalım ve bunlardan dolayı neden doğayı aradığımızı anlamaya çalışalım.

Stres ve Nedenleri

Stres, karşı karşıya kaldığımız acil durumlara karşı reaksiyon göstermemize yardımcı olan normal ve uyarlanabilen bir duygudur. Ancak şehir yaşantısı bu duygunun sürekli olarak tehlike kaynağı olduğuna dair kimi zaman bedenimizi kandırır. İşte bu durum kronik stres adı verilen problemdir.

Stresin hem içsel hem de dışsal olarak hayatın pek çok alanına uzanan kökleri bulunabilir. Bunlardan bazılarını örnek olarak şu şekilde sıralayabiliriz:

• Strese biyolojik olarak yatkınlık: Bazı insanlar diğerlerine göre duygusal olarak daha çabuk bir biçimde etkilenirler. Bunun sonucunda da diğer insanlar yaşamadığı halde bu tür insanlarda stres problemi ortaya çıkabilir.
• Zorlu yaşam koşulları: Fakirlik, kötü muamele görme, doğal afetler ya da kronik hastalıklar stresli bir yaşantının kronik hale gelmesine neden olan durumlar arasında gösterilebilir.
• Kişilik özellikleri: Yapılan farklı çalışmalara göre kararlı olmama ya da düşünmeden hareket etme gibi bazı kişilik özellikleri kronik strese neden olmaktadır.
• Beslenme düzeni: Her ne kadar pek olası gözükmese de, kötü beslenme alışkanlıklarının strese neden olduğu ortaya çıkarılmıştır. Buna bir örnek olarak kafein ve işlenmiş yağlar gösterilebilir.
• Çevre: Aşırı derecede gürültü, kalabalık ortamlar ya da boş zaman bulamama gibi faktörler rahatlamayı engeller. Bunun sonucunda da stres kronik hale gelir.

Bununla birlikte doğanın nasıl stresi aldığını keşfetmek için çevresel faktörleri dikkate almak gerekir. Eğer siz de bu durumlardan herhangi birinden etkilendiğinizi düşünüyorsanız lütfen yazımızı okumaya devam edin.

Doğa Nasıl Stresi Alır?

Doğayla aramızdaki ilişki oldukça karmaşıktır. Hem insana hem de doğaya etkisi bulunan binlerce faktör bulunmaktadır. İster kendi içimizde olsun isterse bizi dışarıdan etkileyen bir etmen olsun, bu ilişki sarmalının nereden başladığını bulmak çoğu kez zordur.

Diğer yandan modern yaşam biçimi son dönemde o denli büyük bir değişim göstermiştir ki, biyolojik açıdan bu yeni dünyayı açıklamak çok zor bir hale gelmiştir. Çalışma ortamı, kirlilik ya da sürekli olarak bir yerlere yetişme ihtiyacı gibi faktörler insan vücudunun doğal ritmi ile çatışmaktadır. İşte tam bu noktada doğa devreye girer: İnsan vücudunun her bir parçasının doğada bir karşılığı bulunur. Aşağıda sizlere bununla ilgili detayları sunuyoruz.

Sessizliği Dinlemek

Bir şehirde çevresel gürültü hiç bitmez. Yan komşunun hiç bitmeyen gürültüsü, asla durmayan trafik, inşaatlar… Yani bu tür gürültüler bir an olsun durmaz. Aslında bu tür gürültülü ortamlarda yaşamak farkındalığın devamı için o denli normal hale gelmiştir ki, herhangi bir sebepten dolayı ortadan kalkması insanı şaşırtır.

Alvarsson ve ekibi tarafından konuyla ilgili yapılan bir çalışmada, stresli bir uyarıcı sonrasında verilen bir göreve yönelik iki farklı grup gözlemlenmiştir. Bu gruplardan bir tanesine şehir gürültüsü, diğerine ise doğa sesleri dinletilmiştir. Şehir gürültüsünü dinleyen grup belirgin bir biçimde daha kötü bir performans ortaya koymuştur. Çalışma sonucunda doğal çevre seslerinin sempatik sinir sisteminin (herhangi bir tehlike sezdiğimizde harekete geçen sistem) aktivitesinin ciddi oranda azalmasına yardımcı olduğu bulgusuna ulaşılmıştır.

Yalnızlık Da Gereklidir

İnsanoğlu sosyal bir varlıktır. O nedenle duygusal anlamda sağlıklı bir biçimde yaşaması için diğer insanların ve hatta insan olmayan canlıların varlığına ihtiyaç duyar. Buna rağmen evrimsel açıdan bakıldığında küçük gruplar halinde yaşamaya alışkın olduğumuz için büyük kalabalıklar bizi strese sokar. Hatta bazı çalışmalar doğurganlık oranlarındaki düşüşün aşırı kalabalıklardan kaynaklanıyor olabileceğini göstermektedir.

Doğayla iç içe bir ortamda bulunduğumuzda etrafta başka insanların bulunmaması kendi kendimize kalmamıza ve kendi iç dünyamıza odaklanmamıza yardımcı olur. Normal yaşantımızda sürekli olarak diğer insanlarla etkileşim halindeyken böyle bir şansımız olmaz.

Kirlilik

Büyük bir şehirde kirlilik deyince konuyu sadece hava kirliliğine indirgemek doğru değildir. Ancak yine de kirli hava stres ve anksiyete gibi bozukluklara yol açan temel faktörler arasında yer almaktadır.

Aşırı gürültüye daha önce değinmiştik. Ancak ışık kirlenmesinin de az bir etken olduğu söylenemez. Büyük şehirlerde bu olumsuz faktörün de vücut üzerinde çeşitli etkileri bulunmaktadır. Bunlar arasında en önemlisi, normal şartlarda gün ışığı ile düzenlenen doğal yaşam ritminin değişime uğramasıdır.

“Doğa İlacı”

Sonuç olarak, MaryCarol R. Hunter tarafından kaleme alınmış olan bir çalışma, doğada yirmi dakika geçirmenin kandaki kortizol seviyesini düşürmek için yeterli olduğunu göstermektedir. Bu doğal ortam büyük bir şehrin içinde bile olsa aynı etkiye sahiptir. Doğada geçirilecek böyle bir zaman diliminde ekranlardan uzak, herhangi bir spor yapmadan ve hatta bir şeyler okumadan vakit harcamak gerekmektedir. Yani yalnızca bu ortamda yürümek ya da oturmak gerekir.

Bu yeni bulgular biyolojinin temelleri ile bir araya gelerek modern yaşamın konforundan ödün vermeden sağlıklı yaşam için yeni kapılar açmaktadır.