Dikkat Eksikliği Yaşayan Bir Yetişkin Misiniz?

Yazan ve doğrulayan psikolog Gema Sánchez Cuevas

Tarafından yazılmıştır Francisco Pérez

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

“Beraberinde hiperaktivite olsun ya da olmasın, yetişkinlerde dikkat eksikliği yoktur!” Bu artık eskimiş bir fikir ve artık doğru olmadığı ortaya kondu. Esasen, bilimsel çalışmalar bazı yetişkinlerde bu eksikliğin olduğunu göstermiştir.

Terapilerde anlatılan şeylerde bu çok açıkça görülüyor. Bu yetişkinler, farklı alanlarda yıllardır süregelen ve tekrarlanan güçlükler yaşamakta. Buna karşılık, bu zorluklar kronik semptomların olumsuz etkilerinin bir sonucudur. Yetişkinlerde de dikkat eksikliği görülür ve bu duruma hiperaktivitenin eşlik edip etmemesinin önemi yoktur.

Dolayısıyla, hiperaktivite olsun veya olmasın, dikkat eksikliğinin sadece çocukları etkilemediği kanıtlanmıştır. İnsanların büyük bir bölümünde yetişkinlik boyunca devam eden bir problemdir.

Öte yandan, dikkat eksikliği olan bir yetişkin, bu bozukluğun ortaya çıkardığı zorlukları başarılı bir şekilde telafi etmek için belirli stratejiler geliştirir.

Hiperaktivite olsun ya da olmasın, dikkat eksikliği bozukluğu yaşayan bir yetişkindeki tipik davranışlar, öznellik oluşturan ve bunu devam ettiren bazı belirtileri içerir. Kendilerine ait bir dünyaları vardır. Yaşamlarının pek çok bölümünü etkileyen acılar, kısıtlamalar ve zorluklar yaşarlar.

Yetişkinlerde de dikkat eksikliği bozukluğu görülebilir. Bu bozukluğun yanında hiperaktivite de görülebilir. Dikkat eksikliği sadece çocukları etkilemez.

Yıkıcı etkiler

Araştırma, yetişkin nüfusun yaklaşık % 3’ünün dikkat eksikliği veya dürtüsellik bozukluğu yaşadığını göstermiştir. Ayrıca hiperaktivite gösterebilirler.

Diğer çalışmalar daha yüksek bir yüzdeyi göstermektedir: Dikkat eksikliği hiperaktivite sendromu tanısı konan çocukların % 67’si bu belirtileri yetişkinlikte de yaşamaktadır. Bu durum, ilişkiler, çalışma ve ders çalışma gibi çeşitli alanlarda performanslarına müdahale edebilir.

Yetişkinlerde hiperaktivite olsun veya olmasın dikkat eksikliği bozukluğunun görüldüğü reddedilemez bir gerçektir. Üstelik, bilmeden bu sendromla büyümüş olmak yıkıcı etkilere nedne olabilir.

Buna ek olarak, bu bozukluğun kadınlarda görülme sıklığı daha yüksektir. Kadınlarda dikkatsizlik baskındır (yani hiperaktivite olmadan yalnızda dikkat eksikliği).

Hiperaktivite eksikliği genellikle problemi gizler ve gerçek bir zorluk olarak fark edilmesini önler. Esasen, sadece son yıllarda kadınlarda hiperaktivite olmaksızın dikkat eksikliğini tespit etmeye ve tedavi etmeye başladık.

Diğer taraftan, hiperaktiviteyle birlikte ya da tek başına dikkat eksikliğinde belirtisel davranışlar, duygusal, entelektüel, fiziksel ve diğer türden riskleri artırır. Kronik eksiklikler muazzam bir acı ve çatışmayı beraberinde getirir.

Dikkati korumada yaşanan zorluklar kendini düşük performans, dürtüsel karar verme davranışı, düşük benlik saygısı veya aile sorunları şeklinde gösterir. Bu zorluğu telafi edecek stratejiler geliştirmedikçe dikkat eksikliği olan bir yetişkin için genel olarak yaşamını organize etmek ve düzgün bir şekilde kontrol etmek çok zordur.

Karmaşık tanı

Yetişkinlerde dikkat eksikliği, hiperaktivite olsun ya da olmasın, kişinin günlük yaşamı için önemlidir. Ancak bu, teşhisin basit olduğu anlamına gelmez.

Aslında çoğu durumda tanı karmaşık bir süreçtir ve tıpkı diğer problemlerde olduğu gibi bu sorun hakkında da hâlâ cevaplanmamış sorularımız var.

Bununla birlikte, artık bu bozukluğun yetişkinlerde de saptanabilir olduğundan şüphe yok. Ayrıca bozukluk teşhis edildiğinde, tedavi mümkündür.

Çocukluktan yetişkinliğe dikkat eksikliğiyle ulaşmak

Dikkat eksikliğinin çocukluk dönemi sorunlarından biri olduğu düşünülüyordu. büyüme ve olgunlaşmayla durumun kendiliğindne yok olacağı sanılıyordu.

Ne yazık ki, çoğu durumda böyle olmuyor. Hiperaktiviteyle birlikte ya da tek başına dikkat eksikliği olan çocukların büyük bir kısmı ömür boyu bu bozukluğu yaşamaya devam edecektir.

Ayrıca hafif olduğunda dikkat eksikliği belirtilerinin bir yaşam tarzını şekillendirebileceği ortaya konmuştur. Birçok durumda, çocuk büyüyüp bir yetişkin olduğunda dikkat eksikliği farklı olarak ortaya çıkar, ancak merkezi problemler aynı kalır.

Yavaş yavaş, engeller ağrılı ve karmaşık ikincil sonuçları biriktirir. Bu, kişinin kendi imgesi ve öz saygısına zarar verir. Düşük öz saygı, dikkat eksikliğinden muzdarip yetişkinlerde tipik bir sonuçtur.

Dikkat eksikliği olan bir yetişkin genellikle düşük benlik saygısına sahiptir.

Dikkat eksikliği olan bir yetişkin: ana semptomlar

Dikkat eksikliğinin, hiperaktivite olsun veya olmasın, sınıflandırma için birlikte gruplandırılmış farklı semptomlarla ortaya çıktığını açıklığa kavuşturmak önemlidir. Bu anlamda, bir kişi belirtilerin tümünü göstermese bile bu bozukluğa sahip olabilir.

En çok kullanılan psikoloji metinlerine göre, ilk belirtiler üç ana grupta toplanmıştır: dikkat, dürtüsellik ve hiperaktivite.

Dikkatle ilgili belirtiler

Kişi…

• Ayrıntılara yeterince dikkat etmez. Ev ödevi, işte veya diğer faaliyetlerde dikkatsizlik nedeniyle hatalaryapar.
• Çoğu zaman görevler ya da eğlenceli aktiviteler üzerinde dikkatini yoğunlaştırmakta zorluk çeker.
• Çoğunlukla doğrudan konuşulduğunda dinlemiyor gibi görünür.
• Çoğu zaman kendisine verilen talimatlara uymaz veya görevleri veya yükümlülükleri tamamlayamaz.
• Gündüz hayaller kurar
• Uzun süre zihinsel çaba gerektiren görevlerden kaçınır.
• İlgisiz uyaranlar tarafından kolayca dikkati dağılır..

Hiperaktivite ile ilgili semptomlar

• Genellikle ellerini veya ayaklarını aşırı derecede hareket ettirir.
• Sık sık “hareket halinde”dir, sanki içinde bir motor var gibi davranır.
• Çoğu zaman aşırı konuşur.
• Boş zaman aktiviteleriyle meşgul olmakta zorlanır.

Dürtüsellik ile ilgili belirtiler

• Sorular bitmeden önce cevap verir.
• Sırasını beklemekte zorluk çeker.
• Çoğunlukla başkalarının faaliyetlerine müdahalede bulunur.Araştırma, dikkat eksikliğinin sadece dinleme becerilerini kısıtlamak veya engellemekle kalmadığını gösteriyor. Örneğin, iş yerinde dikkatlerini toplamak ve sürdürmekte de güçlük çekerler.

Ayrıca enerji ve çaba sarf etmede sorun yaşayabilirler. Ruh hali değişimleri ve eleştiriye duyarlılık olabilir. Bellek hataları da yaygındır. Eskiden öğrendikleri kavramları, genel olarak isimleri, tarihleri ve bilgileri hatırlamakta zorluk çekebilirler.

Hem dürtüsel hem de dikkat eksikliği çeken ve hiperaktiviteye sahip olanlar, yukarıdaki semptomların etkilerini hissederler. Yan etkiler de çok fazladır ve çoğu anlaşılmazlığa dayanır.

Hiperaktiviteyle birlikte ya da tek başına dikkat eksikliği bozukluğunun aileden geçtiğine dair birçok kanıt vardır. Araştırma, dikkat eksikliği bozukluklarında mevcut olan genetik faktörleri dikkate almaktadır.

Yetişkinlerde dikkat eksikliğinin diğer özellikleri (hiperaktiviteyle veya tek başına)

Hiperaktiviteyle veya tek başına dikkat eksikliğinin diğer özellikleri şunlardır:

• Uzun bir süre için bir görev yapmak zorunda kaldıklarında yorgunluğa karşı düşük eşik sahibi olmak.
• Öz denetim ve davranış düzenlemeleri ile ilgili sorunlar.
• Duyguların düzenlenmesindeki zorluklar, motivasyon, kendilerini aktive etme.
• Öz güvensizlik.
• Kişisel ilişkilerde zorluklar.
• Önemli potansiyel riskleri içeren alanlarda dürtüsellik ile ilgili zorluklar: yaşam masrafları, çeşitli bağımlılıklar, gıda, fiziksel güvenlik, cinsel ilişkiler vb.
• “Tahrik edici şeylere direnmek” ile ilgili sorunlar.

Gördüğümüz gibi, son zamanlarda hiperaktiviteyle veya tek başına dikkat eksikliği konusunda dolaşımda olan bilgilerin çoğu, ana odak noktası olarak çocuk ve ergenleri ele almıştır.

Ancak dikkat eksikliği olan çocuklar konusundaki çalışmaları ihmal etmeden, bu bozukluğu olan yetişkinler hakkında da konuşmanın vakti gelmiştir.

Peki ya siz, bu belirtileri gösteriyor musunuz? Dikkat eksikliği olan bir yetişkin misiniz? Cevap evet ise, bir uzmanla görüşmenizi öneririz. Dikkat eksikliği bozukluğu tedavi edilebilir ve hayatınız iyileştirilebilir.

Kaynaklar:

• Hallowell, Edward M .; Ratey, John J.“TDAH: controlando la hiperactividad”. Ed. Paidós. 2001.
• Russell A. Barkley. “Tomar el control del TDAH en la edad adulta”. Editorial: Octaedro. 2013.