Davranışsal Aktivasyon ile Kilo Vermeye Çalışmak

Çoğu insan, depresyon gibi belirli duygudurum bozukluklarında davranışsal aktivasyon ile yapılan uygulamaları kullanır. Bununla birlikte, davranış repertuarını artırmayı amaçlayan bu tür bir stratejinin daha fazla faydası da olabilir. Örneğin, psiko-diyet (psikolojik destekli beslenme) alanında davranışsal aktivasyon, kilo vermeyi başarmak için değerli bir araç olabilir.

Hem psikologlar hem de beslenme uzmanları, hastaları VKİ’lerini (vücut kitle indeksi) iyileştirmeye yönlendirme konusunda eşit derecede önemli bir rol oynarlar. Yeni alışkanlıklar edinmenin sürekli çaba gerektirdiği çok doğrudur. Yine de, davranışsal aktivasyon bir destek aracı olarak hizmet edebilir.

Davranışsal aktivasyon ile yapılan işler: tam olarak nedir?

Davranışsal aktivasyon, şu andaki davranışlarının işlevlerini incelemek için bireyin yaşamsal bağlamını ve deneyimlerini kullanır. Örneğin kilo verme süreci gibi yeni bir yaşam tarzı için sağlıklı alışkanlıklar benimsemek söz konusu olduğunda, bireyin davranış repertuarına ilerlemenin yeni yollarını eklemesine yardımcı olabilir.

Bu noktada, konuyu şöyle özetleyebiliriz ki, bir davranışsal aktivasyon programının temel yapısı, adından da anlaşılacağı gibi, sadece aktivasyona dayanmaktadır. Bir saniye düşünün: tüm davranışlar motive edici değildir. Hepimiz bunu biliyoruz. Ancak uzun vadeli sonuçlar elde etmek için bunları yapmak gerekli olabilir.

Başka bir deyişle, bir kişinin gerekli alışkanlıkları edinmesine yardımcı olan davranışlara başvurmak kolay değildir ve genellikle de bunlar insanı pek de motive etmez. Aslında, motivasyon, kişi davranışı birkaç kez gerçekleştirdiğinde, daha sonra olacak şekilde gündeme gelme eğilimindedir.

Kısacası, davranışsal aktivasyon, bir kişinin dışarıdan içeriye doğru kendisi üzerinde çalışmasını sağlar. Süreç gerçekleştirilirken motivasyon devreye girer. Bu teknik, gündelik ve rutin faaliyetleri bozmaya çalışır. Bu şekilde, kişinin istenen davranışları belirleme olasılığını da artırır.

Kilo verme sürecinde davranışsal aktivasyon ile sonuç nasıl alınır?

İlk olarak, kendi kendine kayıt tutmak, uzmanın kişinin yaşam tarzı hakkında bilgi edinmesine yardımcı olabileceği için hayati önem taşır. Buna karşılık, davranışsal aktivasyonu başlatmak için diğer önemli verilerin toplanması çok önemlidir.

Bir beslenme uzmanının (veya beslenme teknisyeninin) varlığı büyük ölçüde önemlidir, çünkü sağlıklı alışkanlıkları başlatma ve sağlıklı bir kiloyu koruma süreci de beslenme bilgisinden sorumlu uzmana devredilmelidir.

Ayrıca kişinin yeteneklerini değerlendirmek de özel bir ilgi konusudur. Bunun nedeni, bunu yapıyor olmanın, onları hedeflerine yaklaştıran ilk adımların şekillenmesine yardımcı olmasıdır. Bireyin yetkinlikleri ve yetenekleri netleştikten sonra, her şey yolunda olacaktır.

Bunu yapmak için, onları yavaş yavaş hedeflerine yaklaştırabilecek küçük adımlar atmak önemlidir. Bu şekilde, değişiklikler yavaş ama istikrarlı bir şekilde uygulanır. Bu, kişinin süreçten sıkılmasını veya hayal kırıklığına uğramasını önler.

Kilo verme süreçlerinde davranışsal aktivasyonun faydaları

Bireyin gerçekleştireceği faaliyetlerin bölünmesi, daha sık olumlu pekiştireçler elde etmesini sağlar. Bu sürecin uzun ve ezici olabileceğinden de bahsetmeye değer. Bu nedenle, her bir zorluğu daha küçük parçalara bölmek, sürece daha organize bir his verdiğinden, oldukça önemlidir. Sonuç olarak, kişinin hedeflerini daha kolay bir şekilde gerçekleştirmesine yardımcı olabilir. Ayrıca, bunu yapıyor olmak, bu yeni alışkanlıkları günlük yaşamlarına eklemelerine de yardımcı olur.

Davranışsal aktivasyonun faydaları arasında aşağıdakileri vurgulayabiliriz:

• Birincisi, kişiye bir yeterlilik hissi verir (aklına koydukları her şeyi yapabileceklerini hissederler).
• Ek olarak, hedefine ulaştıktan sonra, kişinin motivasyonunu artırır.
• Ayrıca, kişinin belki de asla elde edemeyeceğini düşündüğü yeni beceriler geliştirmesine yardımcı olur.
• Son olarak, bireyin düşüncelerini ve duygularını işler. Ne kadar olumsuz olurlarsa olsunlar, bireyin hedefine odaklanmasına yardımcı olur.

Kilo verme programı kapsamında artırabileceğiniz veya kişiye öğretebileceğiniz aktiviteler

Bir kişinin bir kilo verme programına girmeye veya sağlıklı bir kiloyu korumaya karar verirken gerçekçi olmayan hedefler belirlemesinin yaygın bir durum olduğunu biliyoruz. Örneğin, genellikle egzersiz yapmayan bir kişi, antrenmanlara başladıkları gün 10 kilometre koşmaya karar verirse, hayal kırıklığına uğrayacaktır. Temelde, bu insanlar, kendilerini başarısızlık için hazırlıyor olacaklardır.

Dahası, gerçekçi olmayan hedefler belirlemek, rahatsızlık ve hayal kırıklığı hissi yaratabilir. Kişi, gerçekte sorun ortaya çıkardığı planda da yatıyor olsa, kendisinin yeteri kadar kaliteli veya nitelikli olmadığını düşünebilir.

Gerçekçi hedeflerle birlikte kısa sürede istenen davranışları ortaya koymak

Davranışsal aktivasyon, sağlıklı alışkanlıklar edinmeye yardımcı olur. Bununla birlikte, değişmek isteyen kişi rutinlerinde küçük değişiklikler yapmalıdır (hedefleri kapasitesini aşmadan). Bunu aşağıdaki örneklerde görebiliriz:

• Hangi egzersiz rutinini yapacağını bilmediği için spor salonuna gitmekten utanan kişi. Sadece 20 dakikada yapılıp bitecek kadar egzersiz bildiklerine inanıyorlar. Aynı zamanda, bu 20 dakika, hedeflerine ulaşmak için de yetersiz görünüyor. Davranışsal aktivasyonla, bu 20 dakika içinde egzersiz yapmaya başlayabilirler ve bunları yeni egzersizlerle kademeli olarak genişletebilirler. Bunu yapmak, devam etmek ve içsel motivasyon aramakla ilgilidir.
• Yeme alışkanlıklarını değiştirmeye karar veren ancak yeterli pişirme becerisine sahip olmayan biri. Davranışsal aktivasyon, aşırı işlenmiş gıdaları tüketmek konusunda belirli bir yüzdeden kaçınarak, alışveriş sepetinin düzenlenmesi ile başlayabilir.
• Dışarıda egzersiz yapmakla ilgilenen ancak sakar olduğu için başkalarının ona gülmesinden korkan kişi. Bu durumda, davranışsal aktivasyon kısa yürüyüşlerle başlayabilir.

Kişi amaçlanan davranışı doğrudan gerçekleştirirse (bir saatliğine spor salonuna gitmek, aşırı işlenmiş yiyecekler yememek ve bunun yerine yemek pişirmek, koşuya çıkmak …), ara davranışlar ve aktivasyon olmadan, büyük olasılıkla ilk günden vazgeçecektir. Hiç şüphesiz bu, alışkanlıklar edinmek üzere, yavaş gitmenin önemini gösteriyor.

Kısacası, davranışsal aktivasyon sadece daha önce yapılmamış belirli faaliyetlerin gerçekleştirilmesine yardımcı olmakla kalmaz, aynı zamanda uzun vadede istenen davranışları da tesis eder.