Çocuklar Anne ve Babaları İle İlişkilerini Kesince

Yazan ve doğrulayan psikolog Valeria Sabater

Tarafından yazılmıştır Valeria Sabater

Son Güncelleme: 14 Aralık, 2021

Çocuklar, anne ve babaları ile ilişkilerini koparmak için her zaman geçerli bir sebebe sahip olmayabilirler. Hiçbir insanın kusursuz olduğunu söylemek elbette mümkün değildir. Elbette çocuklarının onlara karşı duyduğu sevgiyi hak etmeyen anne ve babalar da bulunmaktadır. Ancak herhangi bir mantıklı sebebi olmadan anne ve babalarına sırt çeviren, araya mesafe koyan ve acılı bir sessizlik süreci içinde ailesini tamamen terk eden çocukların bulunduğu da bir gerçektir.

Şüphesiz bu durum farklı bakış açılarının bulunduğu oldukça karmaşık bir konudur. Her ne kadar çocuklar ile anne ve babaları arasında mesafe bulunan aileler konusunda istatistiksel bir veri bulunmasa da, sağlık açısından bakıldığında böyle bir durumun parçası olmak hayattaki en önemli sorunlardan birini yaşamak anlamına gelir. Bir anne ya da baba olmak zordur; aynı şekilde çocuk olmak da…

Diğer taraftan dikkat çekmemiz gereken önemli bir faktör bulunmaktadır. Konuya en yaygın bilinen taraflarıyla bakıldığında, çok sık bir biçimde kötü anne figürleri, otoriter ebeveynler ve çocukların mutsuz bir biçimde yetişmelerine neden olan sağlıksız aileler ön plana çıkmaktadır. Bu tür durumlar kimsenin inkar edemeyeceği, sık bir biçimde rastlanan ve aile içi ilişkileri doğrudan etkileyen olumsuz örneklerdir.

Bunun yanında konunun çok da fazla konuşulmayan diğer bir boyutu ise aniden anne ve babalarıyla ilişkilerini sonlandıran çocuk örnekleridir. Bunun da ötesinde, ailelerine karşı son derece olumsuz ve ters davranışlar sergileyen yetişkin çocuklar da bulunmaktadır. Kimi zaman tabii ki bu tür vak’aların arka planında birtakım psikolojik nedenler de bulunuyor olabilir. Ancak her sorunlu ilişkinin nedenini %100 oranında bu tür bir klinik duruma bağlamak mümkün değildir. Bu tür bir sorunu çok ilerleyen yaşlarda dahi pek çok anne ve babanın yaşamak durumunda kaldığını söylememiz gerekmektedir.

“Sağduyulu bir baba çocuğunu tanıyan babadır.”

– William Shakespeare

Çocuklar Anne ve Babaları İle Bağlarını Neden Koparırlar?

Anne ve babaları ile ilişkilerini kesen çocukları incelerken, bu çocukların neden böyle davrandıklarını anlayabilmek için öncelikle kültürel ve sosyal etkileri dikkate almamız gerekmektedir. Örnek olarak Anglo Sakson modelini Japon kültürü ile karşılaştırsak, bu iki farklı kültür içindeki aile değerlerinin birbirinden ne kadar faklı olduğunu görmemiz çok da zor olmaz. Bu nedenle, içinde bulunduğumuz şartlar, yaşadığımız ilişkileri etkileyen nedenler arasında önemli bir yere sahiptir. Ancak bunun yanında kişilik özellikleri ve aile içi dinamiklerinin de bu süreç üzerinde doğrudan etkileri bulunduğunu belirtmemiz gerekir.

Bu bağlamda, Dr. Glenn Deane ve Dr. Glenna Spitz tarafından yapılan ve The Journals of Gerontology adlı bilimsel dergide yayımlanan çalışmada ilginç bir noktaya değinilmektedir. Çocukların anne ve babaları ile ilişkilerini kesmeleri her zaman sadece tek bir sebebe bağlı olmayabilir. Yani bu konuda bir sebep bularak kesin bir yargıya varmak oldukça zor olacaktır. Çünkü kimi zaman çocuğun anne ve babasından kaynaklanan faktörler, kimi zaman da kardeşler arasındaki ilişkilerin ortaya çıkardığı sonuçlar hep birlikte değerlendirilmesi gerekebilir.

Ancak yine de çok açık ve belirgin iki gerçek üzerinden yola çıkabiliriz. Öncelikle ebeveyn ile çocuk arasındaki mesafenin, bu ikilinin aralarındaki oldukça karmaşık ilişkiye bağlı olduğunu bilmemiz gerekir. İkinci olarak ise çocukların kişilikleri ya da yaşadıkları ortamın onlar üzerindeki etkileri ön plana çıkarılacak önemli bir faktördür. Şimdi bu konular detaylı olarak inceleyelim.

Anne ve Babanın Etkileri ve Sorunlu Bir Çevre

Anne ve babaları ile ilişkilerini kesen çocukların neden bu şekilde davrandıklarını sorguladığımızda, geçmişte yaşanan tecrübelerin rolü olduğunu elbette kabul etmemiz gerekir. Bu tür durumlara örnek olarak, aile bireyleri arasındaki kopukluk, aşağılanma, ihtiyaç duyulduğunda gereken desteği görememe, eleştiri ve otoriter bir aile ortamı gösterilebilir. Bu bağlamda, çocukların anne ve babaları ile ilişkilerini neden sonlandırma ihtiyacı hissettiklerine dair sorular sorduğumuzda, aşağıda sıralanan nedenlerin ön plana çıktığını görürüz.

• Bu tür çocuklar anne ve babalarının (ya da bunlardan herhangi birinin), annelik ya da babalık görevlerini düzgün bir biçimde yerine getirmediklerini düşünmektedirler.
• Travma yaşamalarına neden olan olaylar, çocuklar ile anne ve babaların arasının tam olarak düzelmesini imkansız hale getirmektedir. Bu nedenle, araya mesafe koymanın en sağlıklı çözüm yolu olduğu kanısındadırlar.
• Genellikle anne ve baba ile çocuklar arasında değer yargıları bakımından kapanması çok güç bir mesafe bulunmaktadır. Elbette bu durum, ilişkinin tamamen kesilmesi için tek başına geçerli bir sebep olmayabilir. Ancak anne ve babalar çocuklarının fikirlerine ya da yaşam şekillerine saygı göstermediklerinde, bu durumdan dolayı onları kendilerine göre cezalandırmaya, aşağılamaya veya eleştirmeye devam ettiklerinde, çocuklar da daha kökünden bir çözüm yolu olarak tamamen uzaklaşmayı tercih etmektedirler.

Anne ve Babalarını Sevmeyen Çocuklar, İletişim Bozukluğunun Yol Açtığı Sessizlik

Herhangi bir anda ve aniden anne ve babaları ile iletişimi kesmeyi tercih eden çocuklar da bulunmaktadır. Böyle bir  durumu hiç beklemeyen anne ve babalar, ortaya çıkan iletişimsizlik ya da sessizlik nedeniyle keder içinde kalmakta ve süreç içerisinde yaşanan iletişim noksanlığı da yanlış anlamaları beraberinde getirmektedir. Ancak çocukların böyle bir kararı sadece bir gece içinde vermeyecekleri de bir gerçektir. Büyük çoğunlukla yaşanan sorunların arka planında uzun bir süredir devam eden problemler yer almakta ve bu nedenle çocukların tercih ettikleri bu çıkış yolu ya da seçim aslında hemen karar verilen yeni bir durum anlamına gelmemektedir. Şimdi böyle bir tercihin altında hangi nedenlerin yatıyor olabileceğini analiz edelim.

• Kişilik Yapısı. Anne ve babaları ile bağlarını koparmayı tercih eden kimi çocuklar, sorunlu davranış biçimlerine ve problemli kişiliklere sahiptirler. Ancak bugüne dek elde edilen veriler, araya konulan bu tür bir mesafenin genellikle kalıcı olmadığını göstermektedir.
• Psikolojik Sorunlar ya da Bağımlılıklar. Konunun bu boyutları, her zaman göz önünde bulundurulması gereken çok önemli detaylar arasında yer almaktadır. Bazı durumlarda çocuklar, madde kullanımı ya da birtakım psikolojik rahatsızlıklar nedeniyle evi terk etmekte veya anne ve babaları ile iletişimlerini koparmaktadırlar.
• Giderilemeyen Dargınlıklar. Bir diğer faktör de aile bireyleri arasına mesafe girmesine yol açan çeşitli olaylardır. Ekonomik problemler, kardeşler arasındaki sorunlar, tartışmalar, kavgalar, yanlış anlaşılmalar ya da bir noktada anne ve babadan beklenen desteğin gelmediği düşüncesi, aile içindeki bireyler arasına aşılması çok güç mesafeler koyan nedenler arasında bulunmaktadır.
• Çiftler Arası İlişkiler. Dikkate alınması gereken bir diğer konu da şüphesiz çiftlerin birbirleri ile olan ilişkileridir. Bazı durumlarda çocuklar, aileleri ile aralarında mesafe oluşmasına yol açan ilişkiler içinde bulunabilirler. Birbirine bağımlı bireylerin yaşadığı bu tür ilişkiler incelendiğinde, bir bireyin diğerini kontrol (ve izole) ederek onu duygusal anlamda sahip olduğu desteklerden uzaklaştırması yaygın rastlanan bir durumdur.

Çocuklar Anne ve Babaları İle İlişkilerini Kestiğinde Ne Yapabiliriz?

Görüldüğü üzere çocukların ebeveynleri ile ilişkilerini kesmeleri çok farklı nedenlere dayanıyor olabilir. Her bir durumun kendine göre özellikleri ve her ailenin de kendine has birtakım dinamikleri bulunmaktadır. Elbette bazı durumlarda araya konulan mesafenin mantıklı bir açıklaması vardır. Hatta kimi zaman bazı kişiler söz konusu olduğunda (özellikle birlikte yaşamak sorunlu bir hal aldıysa ve geçmişte kötü muamele gibi sorunlar bulunuyorsa) bu mesafenin gerekli olduğu da görülebilmektedir.

Şartlar ne olursa olsun her durumda tavsiye edebileceğimiz şey iletişim olacaktır. Eğer bir çocuk, içinde doğup büyüdüğü ailesine karşı bir mesafe koyma gereksinimi duyuyorsa, bu karara varmasındaki nedenleri açık bir biçimde ifade etmelidir. İletişim kanallarının açık kalması bizleri çözümler üretmeye ve her iki taraf için de geçerli olacak bazı anlaşmalara varmaya itecektir. Ayrıca konunun uzmanları tarafından destek almak da her zaman tavsiye edilen ve yardımı dokunacak bir yöntem olacaktır.

Diğer taraftan, çocukları sorunlu olan anne ve babalar için verebileceğimiz diğer bir tavsiye ise sabırlı olmaları yönündedir. Bu tür çocuklar çoğu kez geri dönmekte ve aileleriyle yeniden iletişime geçmektedir. Çocuklar ile anne ve babaları arasındaki bu tür problemli ilişkilerle ilgili gerçekleri bireysel, yakından ve kapsamlı bir şekilde kavrayıp anlayabilmek gerçekten zor ve çaba isteyen bir durumdur.