Chuck Feeney: Yardımsever Bir İnsanın Yaşamı

Chuck Feeney hakkında en hayranlık uyandıran şey, onun inançları ile yaşayan dürüst bir insan olmasıdır. Kazandığı milyonlar onun kendisi olmasını ve kendisi gibi düşünmesini hiçbir şekilde değiştirmemiştir. Bu servetinin tümünü insanlara dağıtması da hayatında önemli bir değişikliğe neden olmamıştır.

Bu yazımızda sıradışı bir yardımsever ve dünya için örnek alınması gereken bir insan olan Chuck Feeney’i konu almamız tamamen şans eseri bir durumdur. Çünkü onun hayatı boyunca gerçekten kaç kişiye yardım ettiğini bilmek imkansızdır. Ancak bu sayının binler belki de milyonlarla ifade edilebileceğini düşünmek pek de hatalı bir tahmin olmayacaktır. Sahip olduğu serveti gizli bir biçimde insanlara dağıtan Chuck Feeney, sadece bir rastlantı sonucu tüm dünya tarafından tanınmıştır.

Chuck Feeney, Donald Trump’ın tam tersi kişiliğe sahip bir insan olarak tarif edilir. Çünkü Trump, paraya karşı olan zafiyetini hiçbir zaman gizlememiş ve ticari konularda her zaman pragmatist bir yapıya sahip olmuştur. Öte yandan Feeney ise, onun tam tersi şekilde davranmıştır: Maddeye hiçbir zaman önem vermemiş ve ülkesinde politik olarak doğru bilinen kavramlara ters olsa da her zaman için insancıl değerlere bağlı kalmıştır.

Benzer şekilde Donald Trump sürekli olarak en zenginler listesinde bulunma çabası içindeyken, Chuck Feeney bu listenin dışında kalmaya çalışmıştır. Ayrıca Feeney elde ettiği serveti başka insanlara dağıtırken, ABD’nin şu anki başkanı servetini diğer insanların paralarını işleterek elde etmiştir.

Chuck Feeney ve Mütevazı Ailesi

Chuck Feeney varlıklı bir ailede dünyaya gelmemiştir. Kendi çabalarıyla milyonlarca dolar değerinde bir servet edinmeyi başarmıştır. Feeney, 23 Nisan 1931’de New Jersey, ABD’de dünyaya gelmiştir. Yakın zamanda ABD’ye göç etmiş olan İrlandalı mütevazı bir ailenin çocuğu olan Chuck Feeney’nin annesi hemşire olarak çalışmış, babası ise sigorta acentesi olarak geçimlerini sağlamıştır.

Feeney, ABD’de Büyük Buhran döneminin en ağır etkilerinin görüldüğü bir zaman diliminde dünyaya gelmiştir. O yıllarda her şey kıt olduğundan, sürekli olarak kısıtlamalar içinde büyüyen bir çocuk olmuştur. İlk işini on yaşındayken yapmış, kapı kapı dolaşarak Noel kartları satmış ve bu sayede bir miktar ekstra para kazanmıştır.

Daha sonra Hava Kuvvetlerine yazılan Feeney Kore Savaşı’na katılmıştır. Savaş bittikten sonra gazilere sağlanan haklardan yararlanarak New York’ta bulunan Cornell Üniversitesinde yüksek öğrenimini tamamlamıştır. Bu okuldan otel yöneticisi olarak mezun olmuş ve aynı zamanda ailesinde yüksek öğrenim görmüş ilk kişi olarak haklı bir gurur yaşamıştır.

Büyük Bir Servet

Chuck Feeney, Robert Miller ile birlikte 1960 yılında Duty Free Shoppers (DFS) adlı şirketi kurmuştur. Bu şirket, gümrük vergisinden muaf alışveriş yapılabilen mağazaların öncüsü olmuş ve diğer ülkelerdeki ABD askerlerine ihtiyaç duydukları pek çok malzemeyi satmaya başlamıştır. İşleri kısa bir süre içinde büyümüş ve sadece başarılı bir girişimden çok daha öte noktalara ulaşmıştır.

Chuck Feeney sadece birkaç yıl içinde, gümrüksüz pazar sektöründe dünyanın en önde gelen ismi haline gelmiş ve bazı “gariplikleri” bulunan bir milyonere dönüşmüştür. Feeney, aşırı lüks zevkleri olan, tehlikelere meydan okuyan ya da gülünç denebilecek eşyalara açık artırmalarda milyonlar ödeyen zenginlerden biri olmamıştır. Onu en ilginç kılan özelliği daha önceden sahip olduğu sade yaşantısındaki gibi davranmaya devam etmesidir.

Pahalı restoranlar ilgisini çekmemiş ve her zaman ekonomi sınıfında seyahat etmeyi tercih etmiştir. Değeri 15 USD olan bir saat takmış ve hiçbir zaman büyük gösterilerde ya da toplantılarda boy göstermemiştir. Büyük bir servete sahip olduğunda bu paranın kendisi ve ailesinin ihtiyaç duyduğundan çok daha fazla olduğuna karar vermiştir. İşte bu nedenle gizli bir biçimde The Atlantic Philanthropies (Atlantik Yardımseverleri) adlı bir vakıf kurmuş ve bu vakıf aracılığıyla parasını dağıtmaya başlamıştır.

Büyük Bir İnsan

Bugüne kadar Amerikan tarihinde orantısal olarak en büyük bağışçı Chuck Feeney’dir. Toplamda tahminen 8 milyar ABD Doları değerinde bağış yaptığı düşünülmektedir. Diğer bazı isimler ondan daha fazla bağış yapmış olabilirler ancak bu insanlar servetlerinin büyük bir kısmını her zaman kendileri için ayırmışlardır. Ancak Feeney öyle değildir. Kelimenin tam anlamıyla sahip olduğu her şeyi diğer insanlara vermiştir.

Feeney, sadece 2 milyon dolar miktarında bir parayı kenara ayırmış ve bu paranın hayatının geri kalanı boyunca hem kendisi hem de ailesi için yeterli olduğunu söylemiştir. Feeney halen San Francisco’da kiralık bir dairede yaşantısını sürdürmektedir. Bir arabası olmayan Feeney hâlâ ekonomi sınıfında seyahat etmekte ve gösterişsiz restoranlarda yemek yemektedir.

Chuck Feeney tüm yaptıklarının gizli kalmasını istemiştir. Ancak yaptığı yardımlar esnasında ortaya çıkan bazı detaylar servetini nasıl dağıttığını ortaya koymuştur. Bu yardımların bir kısmı, örnek olarak, Küba ve Vietnam’daki sağlık sistemine gitmiş, İrlanda’da barış sürecine katkıda bulunmak için kullanılmış ve Güney Afrika’da çeşitli programlara kaynak sağlamak amacıyla dağıtılmıştır.

Kendisine bütün bunları neden yaptığı sorulduğunda Chuck Feeney, yaptıklarından dolayı dünyanın biraz daha iyi bir yer olmasını bilmekten mutlu olduğunu ifade etmiştir. Bağışları özel bir amaç için yapmamış, sadece diğer insanları mutlu etmeye çalışmıştır. Bu nedenle de olduğu gibi ve başardıklarından dolayı mutlu bir biçimde yaşamını sürdürmektedir.