Bu 12 Alışkanlıkla Demans Riskini Azaltın

Yazan ve doğrulayan psikolog Valeria Sabater

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Bu yazıda demans riskini azaltmak açısından önemli olan 12 alışkanlığı paylaşıyoruz. Kaç yaşında olduğunuz ya da nasıl bir yaşam tarzınız olduğu önemli değil. Bu alışkanlıklar, refahınızı ve beyin sağlığınızı artıracak değişikliklerdir.

Sinirbilimci David Eagleman, Incognito: The Secret Lives of the Brain adlı kitabında, hayatımızı endişeli, stresli ve sıkılmış hissederek, dünyanın en şanslı yaratıklarından biri olduğumuzun farkında olmadan geçirdiğimizi belirtti. Nörolojik evrenimizin karmaşıklığını ve doğanın en istisnai organlarından birine sahip oldukları için insanların ne kadar harika olduklarını takdir etmiyoruz.

Beyniniz sadece kim olduğunuzu değil, ne olabileceğinizi de içerir. Temel özelliklerinden biri plastisitesidir. Plastisite, beynin adapte olabildiği ve değişebildiği, bilişsel bilginizi artırmanıza ve yeni şeyler öğrenmenize olanak sağlayan süreçtir.

Demans riskini azaltma üzerine yapılan çalışmalar

İnsanlar demansı yaşlı insanlar ve Alzheimer hastalığı ile ilişkilendirme eğilimindedir. Muhtemelen bunu ebeveynlerinizin veya büyükanne ve büyükbabanızın 70 yaşına geldiğinde muzdarip olabileceği bir hastalık olarak düşünüyorsunuz. Ancak, uzmanlar artık nörodejeneratif hastalıkların çok daha erken başladığını biliyor.

Weill Cornell Medicine’deki Alzheimer Önleme Kliniğinden Dr. Lisa Mosconi ve New York-Presbyterian gibi bu konudaki uzmanlar, herkesin bilişsel gerilemenin başlangıcını engellemeye çalışması gerektiğini belirtiyor. The Lancet adlı tıp dergisi de konuyla ilgili özellikle ilginç bir çalışma yayınladı.

Bu çalışmada, 28 uzmandan oluşan bir grup kapsamlı bir araştırma analizi gerçekleştirdi. Bazı yaşam tarzı alışkanlıklarının bunama gelişme riskini yüzde 40’a kadar azaltabileceği sonucuna vardılar. Bu nedenle, hepimiz bilişsel gerilemeden uzak bir yaşam istediğimiz için, bilimsel olarak kanıtlanmış bu sağlıklı alışkanlıkları benimsemeyi düşünmelisiniz.

Demans riskini azaltmak için benimsenmesi gereken 12 alışkanlık

1. Kan basıncınızı kontrol altında tutun

Hipertansiyon sessiz ve ölümcül bir düşmandır. Aslında, sadece kardiyovasküler sağlığınızı riske atmakla kalmaz, aynı zamanda beyninize giden kan akışını da değiştirir. Kan basıncınızı kontrol altında tutmak için şunları yapmalısınız:

• Tuz alımınızı azaltın.
• Kan basıncınızı düzenli olarak kontrol edin. Gerekirse düzenlemek için ilaç alın.
• Düzenli egzersiz yaparak aktif bir yaşam tarzı sürdürün.
• Kaygı ve günlük stres seviyenizi kontrol altında tutun.

2. Sigara içmeyin ve pasif içiciliğe karşı dikkatli olun

Sigaranın sağlığa zararlı etkilerini herkes bilir. Ancak sigaranın kanser riskinin yanı sıra beyniniz üzerinde de zararlı etkileri vardır.

Yine de sigarayı sadece sizin bırakmanız yeterli değildir. Kendinizi hala sigara içenlerin ikinci el dumanına maruz bırakmadığınızdan da emin olmalısınız.

3. Alkol alımınızı azaltın

Alkol tüketimi günümüz toplumlarında önemli bir sorundur. Dahası, aşırı alkol tüketimi beyninizin yeni nöronlar üretmesini engeller, işlevselliğini azaltır ve demansın yanı sıra psikolojik bozukluk riskini de artırır.

4. Kirlilikten kaçının

Bu alışkanlığı benimsemek diğerleri kadar kolay olmayabilir. Bununla birlikte, kirlilik içermeyen bir ortamda yaşamak, hastalık ve bilişsel gerileme riskini azaltır. Bu nedenle kirlilik içermeyen ortamlarda olabildiğince çok zaman geçirmeye çalışmalısınız. Çok kirli alanlar beyniniz üzerinde olumsuz bir etkiye sahiptir.

5. Bilişsel rezervinizi artırın

Bilişsel rezerv, yaşa bağlı beyin değişiklikleri veya hastalıklarla başa çıkmanıza izin veren nöropsikolojik yapıdır. Aslında, entelektüel olarak aktif kalmak kadar basit bir şey bu rezervi arttırır ve nörolojik bağlantılarınızı güçlendirir. Bu, yaşlanmanın beyniniz üzerindeki etkilerinin daha az fark edileceği anlamına gelir.

Bu nedenle merakınızı beslemeyi, her gün yeni şeyler öğrenmeyi, okumayı, zenginleştirici sohbetler yapmayı ve hafıza oyunları oynamayı unutmayın. Bilişsel olarak uyarıcı olan her şeyi yapın.

6. Demans riskini azaltmak için sağlıklı bir kiloda kalın

Obezite; diyabet, kalp hastalığı ve kanser dahil olmak üzere birçok hastalık için bir risk faktörüdür. Bununla birlikte, zamanla obezite, daha yüksek demans riskini de beraberinde getirir. Bu nedenle, sağlıklı bir kiloyu korumak için uzman yardımı almaktan çekinmemelisiniz.

7. Depresyon ve demans arasındaki bağlantıya dikkat edin

35 yıl önce Cambridge Üniversitesinde yapılan gibi araştırmalar, depresyon ve demans arasında bir bağlantı olduğunu gösteriyor. Bu çalışma, tedavi edilmemiş majör depresyondan muzdarip olanların bilişsel düşüş geliştirme riskinin daha yüksek olduğunu öne sürüyor.

Bu nedenle, depresyondan muzdaripseniz yardım istemekten çekinmemelisiniz.

8. Düşmelerden, kazalardan ve yaralanmalardan kaçınmaya çalışın

Kafa yaralanmaları beyinde ciddi ve kalıcı hasara neden olabilir.

Bu tür travmaların en yaygın nedenlerinden biri araba kazalarıdır. Bu nedenle her zaman dikkatli araba sürmeli ve emniyet kemeri taktığınızdan emin olmalısınız.

9. İşitme kaybını görmezden gelmeyin

İşitme kaybını asla hafife almayın. Bu küçük bir sorun değildir. Örneğin, depresyonla bağlantılıdır ve bu iki durum tedavi edilmediğinde sosyal izolasyona yol açabilir. Bu, işitme cihazlarının kullanımıyla kolayca önlenebileceği için gereksiz yere zihinsel gerilemeye neden olabilir.

10. Diyabeti önleyin

Diyabet, vasküler demans riskini artırır. Sağlıklı bir yaşam tarzı benimseyerek tip 2 diyabetin önlenebileceğini unutmayın.

Şeker alımınızı azaltmak, diyetinize özen göstermek ve düzenli egzersiz yapmak, sağlıklı bir dengenin yeniden sağlanmasına yardımcı olacaktır.

11. Egzersiz

Sporcu olmanıza gerek yok. Her gün sadece yarım saat yürüyüş yapmak yeterli. Dahası, diğer sporların yanı sıra yüzme, dans ve bisiklete binmek de demans riskini azaltmak açısından yararlıdır.

12. Sosyal bir hayatınız olsun

Bu çok önemli. Arkadaşlarınızla zaman geçirmek, ilginç sohbetler ve deneyimler yaşamak refahınızı artıracaktır.

Ayrıca, ilgi alanlarınızı paylaşan bir ortağa sahip olmak sizi aktif, mutlu ve iyimser tutacaktır.

Kısacası, tüm bu ipuçları hem zihinsel hem de beyin sağlığınızı korumanıza ve iyileştirmenize yardımcı olacaktır. Onları hemen benimsemekten çekinmeyin!