Beyaz Saç ve Stres: Birbiriyle İlgili mi?

Fransa’nın kraliçesi Marie Antoinette efsanesine göre, giyotinle idam edilmeye mahkum edildikten sonra, cezası açıklandıktan sonraki sabah uyandı ve saçları tamamen beyazlamıştı. Saçlarını beyazlatan şey cezayı duyduktan sonraki stres miydi yoksa bu hikaye popüler kültürün tamamen kurgusal bir parçası mıydı?

Daha yakın zamanda gerçekleşen bir hikaye ise Eric Moody’ye ait, British Airways Flight 9 için çalışan kahraman pilot. Tüm motorlar bozuldu, fakat o yine de uçağı yönlendirebildi, yere indirebildi ve böylelikle tüm yolcuların hayatını kurtarabildi. Bu harika kahramanlıktan bir yıl sonra, saçlarının tamamının beyaza döndüğünü gördüğüne şaşırdı.

“Beyaz saç ve silahlar savaşları kazanır.”

– Anonim

Saç neden beyazlaşır?

Saç bezecikleri melanin denen bir maddeyi üretmeyi bıraktığı zaman saç beyazlaşır, ki bu madde saça doğal rengini verir. Melanin üretimi sürecinde oluşan bu dejenerasyon beyaz ırk için genelde 30 ve 40’larımızda, Afrika Amerika kökenli kişiler için daha geç başlar.

Bu demektir ki saçın beyazlamasının ilerleyişi, yaşla alakalıdır. Öte yandan, istisnai durumlar, mesela giriş bölümünde anlattığımız bir kişinin saçlarının çok kısa bir süre içinde tamamen beyazlaması gibi, başka bir şeyin daha etkisi altında gerçekleşir: stres. Stres, zihinden gelir, fakat kalp dahil bütün vücudu etkileyebilir.

Cesur pilot Eric Moody için, bir yıl tüm saçlarının beyazlaması için çok kısa bir süre, bu sebeple stres ele alınması gereken önemli bir faktördür. Öte yandan, sonuca dikkatli bir şekilde varmalıyız: bu bağlantıyı araştıran farklı çalışmalar henüz nihai bir sonuç vermedi.

Bunun böyle olmasının sebebi, insanları bu derece bir stresin altına sokmak, hayatlarını tehlikeye sokacağından ötürü, etik değildir. Onun yerine bir ölüm cezasından ya da bir uçak kazasından çok daha az sert bir reaksiyon üreten, stres etkenleri kullanmalıdır. Ancak, bu çalışmalar daha yaygın görülen, daha kronik stres etkenlerine odaklanmıştır ve onları kullanan nihai sonuçlar henüz bulunamamıştır.

Marie Antoinette sendromu

“Marie Antoinette sendromu” denen bir saçkıran çeşidi vardır, çünkü kraliçenin başına gelen ani bir saç beyazlaması olarak düşünülmemektedir fakat onun yerine renk değişimiyle sonuçlanan bir anda çok saç kaybetmek olarak düşünülür.

Bu davada renk değişimi meydana gelir çünkü daha koyu renkli saçlar önce düşer, böylelikle eğer zaten beyaz saçınız varsa daha ön plana çıkar. Öte yandan, bu tip saçkıran öyle bir günde meydana gelmez. Onun yerine gelişmesi birkaç hafta sürer.

Stresin bu süreci tetiklediğine inanılır fakat bunun olabilmesi için genetik eğilimin de olması gerekir. Öyleyse bile, bu sendrom nüfusun sadece %0.2’sinde meydana gelir, bu sebeple dermatolojik konsültasyonlar dışında vakalar hakkında bilgi edinmek zordur.

Stres, yaş ve beyaz saç

Üstte yazanları akılda tutarak, stresli durumun kişinin yaşamı için tehlikeli olduğu belirlenecek kadar yüksek bir seviyedeyse, stresin de beyaz saç görünümünü etkileyebileceği sonucuna varabiliriz. Stres ve beyaz saç arasındaki ilişki, eğer stres etkenleri her gün karşı karşıya geldiğimiz şeyler gibiyse o kadar açık değildir: daha az şiddetli ve daha çok kronik.

Öyle ise bile, derinden yaşamak, sahip olduğunuzla mutlu olmak ve hayattan alabildiğiniz kadar keyif almak her zaman fiziksel sağlığınız, zihinsel sağlığınız ve tabii ki beyaz saç görünümü için iyidir.