Bakışlarınız Bilinç Durumlarında Değişikliği Tetikleyebilir Mi?

Bakışların insanların bilinci üzerinde etkili olduğu iddiası bundan yaklaşık iki yüz yıl önce ortaya atıldı. Avusturyalı filozof ve doktor Franz Anton Mesmer, “hayvansal manyetizma teorisinin” temellerini attı. Bu hipoteze göre, insan vücudu tıpkı hayvanlar gibi enerji yayıyor. Bu enerji de diğer canlılar üzerinde etki yaratıyor.

İskoçyalı doktor James Braid bu yaklaşımı temel alarak “hipnoz” terimini yaratmış ve “ vücudun mutlak sakinliği ve sükuneti içinde, gözleri zihinsel ve görsel anlamda bir objenin doğasına değil de kendisine odaklayan hastalar yorgun düşer; her ne kadar bu kendinden geçme haline karşı koymak isteseler de uyku hali deney sürecinde baskın çıkar ve beyin bu şekilde olağan dışıyken ve hastayı sözüne güvenilir kılacak olan sinir sistemi aktif durumdayken hastayı olağanüstü olguları göstermesini sağlayacak şekilde yönlendirmek gerekir.” diye belirtmiştir.

“Gözler sayesinde konuşan bir ruh, pekala bir bakışla da öpebilir.”

– Gustavo Adolfo Bécquer

Bu anlayıştan yola çıkarak geliştirilen hipnoz tekniklerinden biri “sabit göz tekniği”dir. Bu yöntemde, konuşulan kişiye doğrudan yoğun olarak bakılır. Teşvik edici cümleler kurularak kişi hipnoz olarak bildiğimiz yarı uyku ve uyanıklık arasında bir duruma getirilir. Geçtiğimiz günlerde İtalya’daki Urbino Üniversitesinde Giovanni B. Caputa tarafından yapılan bir araştırmaya göre bakışlar değişen bilinç durumlarını etkiliyor. Bu çalışma başka araştırmalar tarafından desteklenmediği için burada bir görselini sunuyoruz.

Caputo’nun Bakışlar Üzerine Çalışması

Caputo, bakışlar üzerine yapacağı deney için 50 gönüllü topladı. Öncelikle 15 çift oluşturdu. Her bir gönüllü çift aralarında 1 metre mesafe olacak şekilde oturup 10 dakika boyunca birbirinin gözlerinin içine baktı.

Yan odada bulunan diğer gönüllüler ise çiftler halinde değil aynaya bakarak bu deneyi uyguladılar. Daha sonra her iki grup da araştırma için kendilerine yöneltilen soruları cevapladı.

Daha sonra Caputo, her iki gruptan da %90 oranında halüsinasyon gördükleri cevabını aldı. Denekler deforme olmuş yüzler ve ürkütücü figürler gördüklerini belirtti. Ayrıca, gerçek dışı bir deneyim yaşadıklarını söylediler. Buna göre Caputo bakışların bilinci etkilediği sonucuna ulaştı.

Bakışlarla Yapılan Başka Bir Deney

Tamamen başka bir bakış açısıyla, Amnesty International örgütü bakışlarla ilgili bir deney yaptı. Bu deneyin temeli bir ruhbilimci olan Arthur Aron’un fikrine dayanıyordu. Ona göre, 4 dakika boyunca başkasının gözlerinin içine bakmak bu kişileri şaşırtıcı biçimde yakınlaştırıyordu.

Amnesty International bu deneyi bir Avrupa ülkesi vatandaşı ile bir göçmen arasında uyguladı. Bu kişilere karşılıklı oturmaları ve 4 dakika boyunca birbirinin gözlerine bakmaları söylendi. Bunun amacı, insanlar birbirlerinden ne kadar farklı olursa olsun, yeterince uzun süre bakarak çoğu önyargıdan kurtulmanın mümkün olduğunu kanıtlamaktı.

İstisnasız deneye katılan herkes karşısında oturan kişiye kendini yakın hissetti. Ve yine istisnasız herkes karşısındaki kişiyle daha samimi bir sohbet başlatıp karşılıklı empati geliştirdi. Böylece araştırmacıların umduğu gibi nereden geldiklerinin, hangi dili konuştuklarının veya tenlerinin ne renk olduğu hiçbir önem taşımadı. Günün sonunda karşıdaki bedende bir insan olduğunu fark edebildiler.

Bakışların Gizemli Dünyası

Bakışlar, insanoğlu için her zaman bir merak unsuru olmuştur. Bakışlarla ilgili pek çok mit vardır. Örneğin en ünlü örnek Medusa, baktığı her şeyi taşa çevirebilen mitolojik bir varlıktır. Bir diğer örnek ise kör olduğu halde geleceği görebilen Tiresias’tır.

Bakışlar tek başına anlam yaratma gücüne sahiptir. Her zaman bir niyet vardır, bazen fark etmek bazense yok saymak. Birine baktığınızda veya bakmadığınızda bunun bir anlamı vardır. Sevgiyle bakan gözler anlayış ve hayranlıkla doludur. Kıskanç gözler “içimizdeki şeytan”ı ortaya çıkarırken nefret dolu bakışlar ise bir hançer gibi delip geçici olabilir.

Bakışlarınızın baktığınız kişi üzerinde etkisi vardır. Bu yüzden bakılan kişinin bilincinde bir etkiye sahip olunduğu söylenebilir. Bir bakış agresif olabilir, size izlendiğiniz veya görmezden gelindiğiniz hissi verebilir veya rahatsız edip yok sayıldığınız anlamına gelebilir. Gözler ruhun aynası; insan dünyasına açılan bir kapıdır.