Adaptif Psikopati: Empati ve Karanlık

Yazan ve doğrulayan psikolog Cristina Roda Rivera

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Amerikan Psikoloji Derneği (APA) tarafından yapılan son araştırmalar, bazı adaptif psikopatların empati sahibi olduğunu gösteriyor. Psikopat olarak adlandırılan ve suç faaliyetlerinde bulunmayanların toplumda oldukça uyumlu yetenekler sergileyebilecekleri ortaya çıkmıştır.

“Psikopat” teriminin ortaya çıkardığı tartışmayı derinlemesine araştırmayacağız. Bunun yerine, bu bireylerde karşıt özelliklerin bir arada varlığına odaklanacağız.

İşin aslı, psikopati alanındaki araştırmalar iki alana bölünmüştür. Biri, olağan haliyle, psikopatinin herhangi bir adaptif özellik içeremeyeceğini savunur. Diğer taraf, psikopat insanlarda bir dereceye kadar adaptif özellikler bulabileceğimizi savunuyor.

Araştırmacılar, bu iki görüşe dayanarak psikopatik özellikleri araştırmalarına yardımcı olacak birkaç araç geliştirdiler. Ancak sonuçlarda belirigin tutarsızlıklar vardır. Yapılan tüm çalışmalardan en kapsamlısı Guillaume Durand’ın psikopatik özelliklerin ağrı korkusu, anksiyete ve stres üzerindeki etkileri adlı çalışmasıydı. Bu, adaptif psikopatların duygularını nasıl yönettiğini açıklayan yenilikçi bir bakış açısıdır.

Adaptif psikopatlar: tanımlarını genişletmek ve geliştirmek

Araştırmacılar 529 katılımcıyı bir dizi psikolojik teste tabi tuttu. Psikopatiyi, acı korkusunu, kaygıyı ve stresi ölçtüler.

İki farklı psikopati türü arayan bir test kullandılar: baskınlık ve dürtüsel antisosyallik. İlki atılganlık ve cesaretle, ikincisi ise bencillik, suçlama ve dürtüsellikle ilgilidir.

Araştırmacılar, baskınlık derecesinde yüksek puan alan kişilerin daha az ağrı, endişe ve stres korkusuna sahip olma eğiliminde olduğunu buldu. Bunun tersine, dürtüsel antisosyallik ölçeğinde yüksek puan alanlar daha yüksek kaygı ve stres seviyeleri gösterdi.

Çalışmanın sonuçları

Çalışma, medya tarafından yapılan psikopati tanımının (her türlü ahlaktan yoksun bir kitle katili) gerçeğinden biraz uzak olduğunu öne sürüyor. Bu insanlar açıkça var olurken, diğerleri uyumsuz özelliklere kıyasla daha adaptif özelliklere sahiptir. Sonuç olarak, bu onları toplumda son derece işlevsel kılar.

Psikopatik özelliklerin sonuçları ve bunların korku, stres ve anksiyete ile olan ilişkileri, kullanılan modele (adaptif özellikler olsun ya da olmasın) bağlı olarak değişebilir. Uzmanlar genellikle Hare Psychopathy Checklist-Revised (PCL-R) olarak bilinen bir testi kullanarak bir psikopati teşhisi yaparlar. Bununla birlikte, bu test uyumsuz davranış kalıplarına ve özelliklerine odaklanır.

Psikopati çalışmalarına adaptif ve uyumsuz özelliklerin dahil edilmesinin önemi

Bu çalışmanın odak noktası, psikopati alanındaki sonuçlardaki farklılıkları incelemekti. İnceledikleri temel tutarsızlıklar, anketin adaptif özellikleri ağrı, kaygı ve stres korkusu ile negatif korelasyon gösterdiğinde meydana gelmiştir ve uyumsuz özellikler için bunun tersi geçerliydi.

Guillaume Durand, bu sorunu çözmek için, yalnızca adaptif psikopatik özellikleri değerlendiren Durand Adaptif Psikopatik Özellikler Anketi’ni (Durand, 2017; Journal of Personality Assessment) oluşturdu. Bu enstrümanın yüksek oranda psikopatik olduğu düşünülen bireylerde kullanılması, araştırmacıların, adaptasyon sağlamış psikopatik bireyleri uyumsuz olanlardan açıkça ayırt etmesine olanak tanır.

Adaptif psikopatlar ve empati

Empati, özgecil düzeyde yardımcı olurken, aynı zamanda Makyavelci zihin için de bir araçtır. Bunun nedeni, başkalarını değerlendirmek ve potansiyel olarak onlardan yararlanmak için iyi “bilgiye” ihtiyaç duymasıdır.

Psikopati, ortak yarara hizmet edebilir. Örneğin, cankurtaranlar, sağlık çalışanları, ve askerlerin karşılaştığına benzer yüksek düzeyde performans gerektiren durumlarda ortak yarara hizmet edebilir. Bu bağlamlarda duygular arka planda kaybolur ve insanların “soğuk” ve basitleştirilmiş kararlar almasına yardımcı olur.

Mihailides, Galligan ve Bates (2017) buna “adaptif psikopati” diyor. Bu, empatik bilginin yararlı psikopatik zihinsel süreçlerle birleştirildiği “karantina vektörünü” tanımlar. Örneğin, kişinin değerleri ve inançlarıyla çelişen tehditlerle başa çıkmasında kullanılabilir.

Bilişsel ve duygusal empati vardır. Birbirlerinden bağımsızdırlar ama aynı zamanda birlikte çalışma eğilimindedirler.

Bilişsel empati, olayları başka bir kişinin bakış açısından görme yeteneğidir. Duygusal empati, diğer insanların duygularını hissetme yeteneğidir. Narsistler çok fazla bilişsel empati gösterirler.

Adaptif psikopatlar toplumda faydalı olabilir

Adaptif psikopatlar tarafından iletilen özelliklerin evrimsel bir avantajı vardır. Bu gerçekleşmeseydi, şimdiki kadar yaygın olmazlardı.

Psikopatik düşünce sergileyen insanlar bazen bir avantaja sahip olabilir. Engellenmeyen ve daha agresif yönler sağlayarak bir topluluğun hayatta kalması için önemli olabilirler. Buna ek olarak, daha etkili bir şekilde konsantre olabilir ve işi halledebilirler. Burada son derece hassas bir dengeden bahsediyoruz

Adaptif psikopatlar, diğer insanların motivasyonunu anlamada daha büyük bir yeteneğe sahiptir. Başkalarının karar vermesine yardımcı olurken, aynı zamanda ne zaman katılacaklarını ve ne zaman katılmayacaklarını seçme yeteneğini muhafaza etmeleri gerekir. Dinamik olarak adapte olmuş bir topluluğun devamlılığı için farklı birey grupları bir denge sağlayabilir.

Daha karanlık özellikleriyle birlikte daha fazla empati yetenekleri, ilişkinin kalitesini koruyabilir. Yani, adaptif psikopatların bir dereceye kadar empati sergilediklerini gördüğümüzde, bazen sorgulanabilir özelliklerini gözden kaçırabiliriz. Sergilemiyor olsalardı, onları hiç hoş karşılamazdık.