10 Afrika Atasözü

Afrika’da pek çok kültürün yüzlerce yıllık geçmişi vardır. Eski toplumlara ait mirasçılarının bulunduğu bu kıtada medeniyetin beşiği yer almaktadır. Bu nedenle, Afrika atasözü bize bu bilgeliğin harmanlanmış bir örneğini gösterir.

Afrika atasözlerinin büyük bir kısmı, diğer kıtalardaki kültürlerde de deyişlerin veya özlü sözlerin oluşmasına yol açmıştır. Etkileyici ve derin anlam ifade eden atasözlerinin sayısı da azımsanmayacak kadar çok. Afrika atasözlerinin, büyüleyen bir doğallığı ve insanın zihnini açan mantıksal analizleri var.

“Aslanlar kendi hikayelerini yazmadıkça, avcıların hikayelerini dinlemek zorundayız.”

– Afrika’dan Nijerya atasözü

Bu yazımızda eski Afrika atasözlerini sizin için derlediğimiz bir yazı hazırlamak istedik. Farklı konuları ele alan bu sözlerinin tek bir amacı vardır, o da; insanın hayatına yön vermek. Oldukça anlaşılabilir, hafife alınmaması gereken sözlerdir. Tam tersine: her biri derin anlamlarla yüklüdür. İşte size hayat dersi verecek 10 atasözü.

Avcılık hakkında 10 Afrika atasözü

Afrika atasözlerinin çoğunda avcılıkla ilgili ifadeler vardır. Ne de olsa, o kıtadaki pek çok kültür vahşi doğa ile bir arada yaşamaktadır. Örneğin bu Nijerya atasözünde, tetikte olmanın önemi vurgulanmaktadır: “Duman yalnızca bal arılarını etkilemez; bal toplayıcıyı da etkiler.”

Bir başka güzel metafor ise: “Fili avlamaya çalışan avcı, kuşları vurmak için taş toplamakla vakit kaybetmez.” Bir başka güzel metafor ise: “Fili avlamaya çalışan avcı, kuşları vurmak için taş toplamakla vakit kaybetmez.” Bu Uganda’da söylenen Afrika atasözlerinden biridir. İki şekilde bunun anlamını açıklamak mümkündür. Birinci anlamı; büyük hedeflere karşı savaşırken, küçük mücadeleler dikkatimizi dağıtmamalıdır. İkinci anlamı ise: Büyük hedefleri olanlar, yolunu şaşırmadan, hedeflerine doğru ilerlemek zorundadır.

Bir diğer öğretici atasözü ise şöyle söyler: “Bir kaplanın vahşiliğini göstermesine gerek yoktur.” Bunun anlamı şudur; gerçekten güçlü olan birinin bunu ispatlamak için savaşmasına gerek yoktur. Kaplan zaten güçlü bir hayvandır, gerektiğinde pençelerini göstermesi yeterli olacaktır. Tam tersini ifade etmemiz gerekirse, sadece güçsüz ve kendine güveni olmayan insanlar eylemleriyle başkaları tarafından onaylanmak ister.

Dikkatli olmayı öğütleyen atasözleri

Neredeyse tüm eski kültürlerde dikkat/sağduyuya çok önem verilirdi. İlk insan için neredeyse bilinmeyen her şey, şaşırtıcı ve tehdit ediciydi. En eski Afrika atasözlerinin birçoğunda sağduyudan bahsedilmesinin nedeni budur. Örneğin, bir Afrika atasözü “İyi mısır hasat zamanı belli olur,” der.

Aynı şekilde, Svahili kültüründen gelen bu diğer ise atasözü şöyle der: “Delikleri kapatmazsanız, duvarları yeniden inşa etmeniz gerekir.” Hem bu hem de bir önceki atasözü, sahip olduğumuz şeye dikkat etmenin önemine vurgu yapmaktadır.

Bir başka Afrika atasözü şöyle der: “Kötülük iğne gibi kanımıza işler ve sonra ise kendi direncini kazanır, odun gibi sağlamlaşır” Şiirsel bir tonu vardır ve bu atasözünde bahsi geçen söz bizi manevi dünyaya odaklar. Burada anlatılmak istenen şey; negatif unsurların başlangıçta çok ince ve neredeyse algılanamaz olduğu, ancak büyümelerine izin verildiğinde ise ortadan kaldırılması zor olan dirençli virüsler haline gelmeleridir.

Milenyum kuşağına uyarılar ve umut veren atasözleri

Burundi’de çok sık söylenen bir atasözü şöyle der: “Ateş yakarsanız dumanı gizleyemezsiniz.” Bu atasözü; ne kadar saklamaya çalışırsanız çalışın, eylemlerin her zaman görünür sonuçları olacağına dikkat çeker. Herhangi bir eylem, ne kadar dikkatle yapılırsa yapılsın bir iz bırakır.

Bir diğer atasözü ise kontrolsüz duygulara kapılmanın etkileri konusunda uyarır: “Nefret ve tutku başımızı döndüren bir içki gibidir.” Bu çok doğru ve gerçekçidir. Aşırı duygu ve tutku, kontrol edilemez hale geldiğinde iradeyi ele geçirmeye başlar. Bu duyguları beslemeye sevk eden kontrol edilmesi güç ihtiraslarımız vardır.

Ancak riskleri veya kötü duyguları uyarmayı amaçlayan birçok Afrika atasözü olduğu gibi, bize umut aşılamaya çalışan başka atasözleri de vardır. Örneğin şu çok güzeldir: “Unutma, bir yerlerde fırtına varsa ardından gökkuşakları oluşur.” Zor zamanlardan sonra sakin anların da geldiğini anlatan çok doğru bir söz. Umut verici bir söz daha var: “Biraz yağmur bile her gün nehirleri doldurabilir.” Burada anlatılmak istenen şey; küçük zaferlerin büyük zaferlere neden olabileceğidir.

Bütün Afrika atasözleri gerçekten çok güzeldir. Bunlar nesilden nesle tekrarlanan ve tüm toplumu eğiten ifadelerdir. Şüphesiz, hepimizin bu atasözlerinden ders alacağı bir şeyler vardır. Bu atasözleri her dinlediğimizde bizleri büyüleyen önemli bir mirastır.