Zekanın 8 Türünü Keşfedin

Genelde, zeki biri deyince aklımıza birçok insanın asla anlayamayacağı zor problemleri çözen bir matematikçi gelir. Aklından hesap yapabilen, hızlı düşünen biri. Bunun nedeni, geleneksel olarak zekanın soyut düşünceyle ilgili eşsiz bir beceri olarak algılanmasıdır.

1988 senesinde psikolog Howard Gardner, bu indirgeyici fikri değiştiren bir teori öne sürdü: çoklu zeka teorisi.

Çoklu zeka teorisine göre, tek değil birçok zeka şekli vardır ve bunlar her bireyde farklı şekillerde gelişir. 

“Her insan eşsiz bir zeka birleşimine sahiptir. Eğitimin önündeki en temel zorluk budur.”

– Howard Gardner

Mesela bu teori, matematikte çok başarılı bazı kişilerin ilişki kurmak konusunda neden iyi olmadığını açıklar. Ya da dahi bir müzisyenin, kelimelerle kendini ifade edememesine açıklık getirebilir.

Zekanın 8 şeklini ve bunları nasıl geliştireceğinizi öğrenin

1. Sözel zeka

Bu tür zekası çok gelişmiş kişilerin “kelimelerle arası iyidir”. Okumayı, konuşmayı ve yazmayı erkenden öğrenirler. Karmaşık metinleri kolayca anlarlar ve kendilerini çok iyi ifade ederler.

Mesela, bir mobilyayı kurmaları gerekse, talimatların resim yerine yazıyla verilmesi daha kolaylarına gelecektir.

Bu tür zekayı geliştirmek için okuyup yazabilirsiniz (her şey olabilir: günlük, blog, Twitter, hatta kurgu yazarlığına bile atılabilirsiniz) ya da bulmaca veya Scrabble gibi kelime oyunları oynayabilirsiniz.

2. Mantıksal-matematiksel zeka

Mantıksal-matematiksel zekaları yüksek olan kişiler, soyut problemleri çözebilir, hesap yapabilir ve matematiksel işlemleri kolayca yapabilir. 

Akşam yemeğini bir grup insan arasında bölüştürmeniz gerektiğinde, kime ne kadar düşeceğini hesaplayan biri olur, değil mi? Mantıksal-matematiksel zeka işte böyle kişilerde daha gelişmiştir.

Bu tür zekayı geliştirmek için sudoku veya matematik ile ilgili oyunları oynayabilirsiniz, ya da hesap makinenizi almadan aklınızdan matematik problemleri çözebilirsiniz.

3. Uzamsal zeka

Yüksek uzamsal zekaya sahip kişiler, çok iyi oryantasyon gücüne sahiptir. Ayrıca plan ve talimatları, grafikler yoluyla anlarlar.

Çevrelerinde başkalarının fark edemediği görsel detayları algılarlar. Özellikle binalar ve tasarımları söz konusu olduğunda. 

Bu tür zekayı geliştirmek için bilmediğiniz yerlerde yolunuzu bulmak üzere harita kullanmayı deneyin ya da yapboz ve modellerle oynayın.

4. Müziksel zeka

Bu kişilerin kafalarında sürekli bir melodi çalar (ve çoğu zaman parmaklarıyla müziğe tempo tutarlar). Şarkıları içselleştirip tekrar etmek bu kişiler için çok kolaydır.

Bu tür zeka, bir enstrüman çalma becerisi ve isteğiyle kendini gösterir.

Bu tür zekayı geliştirmek için müzik dinleyebilirsiniz; ne kadar çok dinlerseniz o kadar iyidir veya bir enstrüman çalmayı öğrenebilirsiniz.

5. Kinestetik zeka

Bu tür zekanın, sakarlığın tersi olduğunu söyleyebiliriz. Kinestetik zekası yüksek kişiler, bedenlerinin son derece farkındadır. Dolayısıyla, çok iyi koordinasyon becerilerine ve akışkan hareketlere sahiptir.

Bu zeka türünü, dansçılarda ve ritmik jimnastik gibi sporlarla uğraşan kişilerde görebilirsiniz.

Bu tür zekayı geliştirmek için dans edebilirsiniz. Bilhassa yeni bir dans türünü öğrenmeniz, koordinasyonunuzu geliştirmenize ve vücudunuzun farklı bölgelerini ayrı ayrı hareket ettirmenize ya da yoga yapabilmenize yardımcı olur.

6. İçsel zeka

İç benlikleriyle çok iyi bağlantı kurmuş kişiler bu zeka türüne sahiptir. Duyguları, düşünceleri ve motivasyonlarının, kusur ve erdemlerinin farkındadırlar. Bu sayede kendilerini anlayabilir ve duygusal hayatları üzerinde çalışabilirler. Mesela, kişilikleriyle uyumlu olarak karar verebilir veya hedefler belirleyebilirler.

Bu tür zekayı geliştirebilmek için bir günlük tutabilir, meditasyon tekniklerini kullanabilir veya psikoloji ve insan zihni hakkında okumalar yapabilirsiniz.

7. Sosyal zeka

Bu kişiler, başkalarını anlamada çok yeteneklidir: duygularını, ihtiyaçlarını, niyetlerini vs. anlarlar.

Bu kişiler, başkalarının dikkatini kolayca çeker ve başkalarını anlamada, hatta liderlikte iyidirler.

Bu tür zekayı geliştirmek için özellikle işbirliğinin teşvik edildiği grup aktivitelerine katılabilirsiniz, spor veya gönüllü etkinliklere katılabilirsiniz. Aktif dinleme de bu zekayı geliştirmenin bir başka yoludur.

8. Doğasal zeka

Bu, doğal çevrelerini anlama becerisine sahip insanları gösteren zeka türüdür: böyle kişiler bitkileri, hayvanları ayırt edebilir, şablonları tanıyabilir, türleri sınıflandırabilir.

Bu zeka genellikle biyologlarda ve bahçecilikle ilgilenen kişilerde görülür.

Bu tür zeka türünü geliştirmek için kendi bahçenizi kurabilirsiniz (şehirde yaşıyorsanız evinizin balkonunda küçük bir bahçe oluşturabilirsiniz) ya da bir flora ve fauna rehberiyle doğa yürüyüşüne çıkabilirsiniz.

Sonuç olarak zeki insan diye bir şey yoktur, farklı zeka türlerinden birine sahip kişiler vardır.

Belli zeka türlerini neyin geliştirebileceğini bilmek faydalı olabilir. Böylece bu zeka türlerini araç olarak geliştirebiliriz. Ama insan zihnindeki bu muhteşem armağanın temel güzelliğini tanımak da önemlidir.

Her birimiz, belli bir zeka türüne meyilli olarak dünyaya geliriz ama bu zeka türlerinin hepsi faydalıdır ve geliştirilebilir.