Wisława Szymborska: Biyografisi ve Eserleri

tarafından incelendi ve onaylandı. psikolog Sergio De Dios González

Tarafından yazılmıştır Camila Thomas

Son Güncelleme: 22 Aralık, 2022

Wisława Szymborska Polonyalı bir şair, deneme yazarı ve çevirmendi. 15’ten fazla şiir kitabı yazdı, ancak aynı zamanda bir editör ve illüstratördü. Çalışmalarını okurken, kendisinin yaşamış olduğu etkileyici kişisel ve entelektüel evrimi gözlemleyebilirsiniz. Wisława Szymborska İkinci Dünya Savaşı sırasında Almanların Polonya’yı işgalinden etkilenmiş bir kadındı.

Gençlik yıllarında, Wisława Szymborska Almanlar tarafından işgal edilmiş olan Polonya’da gizli bir şekilde çalışmak durumunda kaldı. Şair, savaşın sonrasında komünist oldu. Ancak, hayatının ilerleyen kısımlarında, Komünizm ile ilgili hayal kırıklığına uğradı ve bu tutumu onaylamamaya başladı. İlk iki kitabından sonra, Stalin’i desteklememeye başladı.

Nobel Edebiyat Ödülünü kazandı, ancak hayatı sadece edebi yaratılarının etrafında dönmüyordu. Wisława Szymborska ayrıca evrensel şaheserlerden yaptığı Polonca çeviriler ile de ünlüydü.

Szymborska’nın Çocukluğu

Aslında, Wisława, şairin ikinci adıydı. Tam adı María Wisława Anna Szymborska idi, 2 Temmuz 1923’te şimdi Kórnik’in bir parçası olan Prowent’te, Polonya’nın batısında doğmuştu.

Doğduğu dönemde, babası zengin bir iş adamı ve toprak sahibi olan Kont Wladyslaw Zamoyski’nin kasabı idi. Prowent de Kont’a aitti.

Ailesi son derece entelektüeldi. Herkes çok fazla okuyordu ve kitaplar üzerine konuşuyordu. Wisława şiirlerini hep babasına gösteriyordu, ve babası beğendiği şiirler için ona hediye olarak bir madeni para veriyordu.

1931’de tekrar taşındıktan sonra, Wisława Krakow’daki bir rahibe okuluna başladı ancak eğitimini orada bitiremedi. Şair, babasının erken ölümü ve Almanya’nın Polonya’yı işgali dolayısıyla gençliğinde bazı acılar çekti.

İkinci Dünya Savaşının Szymborska’nın Etkisi

İkinci Dünya Savaşı başladığında, Nazi Almanya’sı 1940’ta Polonya’yı işgal etti. Bu, Polonyalı vatandaşları devlet okullarına gidebilmekten alıkoydu. Wisława çalışmalarına Wawel Kalesi’nin altındaki bir yer altı okulunda devam etti.

20. yüzyılda, Wawel Kalesi ülkenin işgalinden sonra başkanlık köşkü olarak kullanıldı. Krakow Alman Bakanlar Kurulunun içişleri bakanlığı haline geldi, ve sonrasında Wawel Nazi Almanya’sının şef hukuk uzmanı Hans Frank’in konutu olarak kullanıldı.

Yıllar boyunca yer altında okula gittikten sonra, Wisława Szymborska lise sınavlarını 1941’de bitirdi.

1943’te, demir yolu endüstrisinde çalışmaya başladı ve bu şekilde zorla çalıştırılmak için Almanya’ya sınır dışı edilmekten kaçındı. Bu dönemde, İngilizce ders kitaplarının illüstrasyonunu yaparak çalıştı ve öyküler ve şiirler yazmaya başladı.

1945’te savaş bittiğinde, Wisława Polonya edebiyatı üzerine çalışmak için Jagiellonian Üniversitesine kaydoldu. Sonrasında kariyer değişikliği yaparak sosyoloji okumaya başladı. Ancak, 1948’de finansal zorluklar dolayısıyla okulunu bırakmak zorunda kaldı.

Wisława Szymborska’nın Edebi Başlangıcı

1945 yılının mart ayında, Wisława Szymborska Dziennik Polski adlı bir gazetede ilk şiiri olan Szukam słowa’yı (Kelimeyi Aramak) yayınlayarak edebi dünyaya ilk adımını attı. Kısa zamanda, birçok şiiri farklı gazetelerde ve yerel medyada yayınlanmıştı.

1948’de okulu bıraktıktan sonra iki haftada bir yayınlanan bir eğitim dergisinde sekreter olarak işe başladı. Aynı sıralarda bu dergi için bir illüstratör olarak çalıştı ve şiir yazmaya devam etti. 1949’da ilk şiir derlemesini bitirdi.

O zamanın çoğu entelektüeli gibi Szymborska’nın erken eserleri de dönemin Polonya’sına hakim olan Sosyalist felsefeyi yansıttı. İlk derlemesi Dlatego żyjemy (Hepimiz İşte Bu Yüzden Hayattayız, 1952) siyasi fikirlerini yansıtan birçok şiirine yer verir.

50’lerde Szymborska Polonyalı Birleşmiş İşçi Partisinin bir üyesi oldu. Sonraki derlemesi, Pytania zadawane sobie (Kendini Sorgulamak) 1954’te yayınlandı ve kendisinin Sosyalist fikirlerini gerçekten kucaklamış bir eserdi.

Ancak, Szymborska komünist ideoloji tarafından hayal kırıklığına uğratılmış hale geldi ve 1957’de yayınlanan üçüncü şiir derlemesi Wołanie do Yet (Yeti’ye Seslenmek) bu hayal kırıklığından ve düşüncelerinin nasıl değiştiğinden bahsetti. Bu derlemedeki şiirleri Komünizm ile, özellikle Stalinizm ile ilgili memnuniyetsizliğini ifade eder.

Bu şiirlerde Szymborska insanlıkla ilgili endişe duyar ve hatta Stalin’i Yeti ile karşılaştırır bile. Bu aksiyonlar ile kendisini Polonyalı Birleşmiş İşçi Partisinden ayırdı.

“Yaratıcı hayatımın en başında, insanlığı seviyordum. İnsanoğlu için iyi bir şey yapmak istemiştim.”

– Wisława Szymborska

Şair sonunda ilk iki derlemesini reddetti. Bu derlemelerin hayatının geri kalanında çok fazla eleştireceği bu sosyalist realizmin bir parçası olduğunu düşündü.

Wisława Szymborska’nın Eserleri

Wisława Szymborska hayatı boyunca 15 şiir kitabı yazdı. Ancak, sadece bir şair değildi, kitap incelemeleri ve Fransızca şiir çevirileri sayesinde bir eleştirmen ve bir çevirmen olarak da biliniyordu.

1968’de kitap incelemeleri içeren bir köşe yazmaya başladı, köşesinin adı Lektury Nadobowiązkowe (Zorunlu Olmayan Okumalar) idi. Bu yazılarının çoğu sonrasında derlendi ve bir kitap olarak yayınlandı.

1996’da aldığı Nobel Edebiyat Ödülünün yanı sıra, çok fazla başka ödül de aldı. Bunların arasında şunlar da vardı: Polonya Bakanlığı Kültür Ödülü (1963), Goethe Ödülü (1991), Herder Ödülü (1995), ve Polonya PEN Çeviri Ödülü (1996). 1995’te, Poznań’daki Adam Mickiewicz Üniversitesi ona Sanat Onur Doktoru unvanını verdi. 2011’de, Wisława Szymborska Beyaz Kartal Nişanı ile ödüllendirildi. Bu, Polonya hükumeti tarafından herhangi birine verilebilecek en yüksek onur derecesidir.

Kişisel Hayatı ve Mirası

Wisława Szymborska 1948’de şair Adam Włodek ile evlendi. Krakow’daki, Krupnicza Caddesi 22 numaradaki evleri zamanın yazarlarının birçoğunun buluşma yeri haline geldi. Onları ziyaret eden bu sanatçılar arasında öne çıkanı yazar Czeslaw Milosz’tur. Çift 1954’te boşandı ancak yakın arkadaşlar olmaya devam ettiler. Çocukları yoktu.

Szymborska 15 yıl sonra yazar Kornel Filipowicz ile bir birlikteliğe başladı. Çift hiç evlenmedi ve hep ayrı evlerde yaşadılar.

“Gerçek aşkı hiç bulamamış insanların böyle bir şey yok demeye devam etmesine izin verin. Onların bu inançları yaşamalarını ve ölmelerini daha kolay hale getirecek.”

Wisława Szymborska 1 Şubat 2012’de Krakow’daki evinde, uykusunda huzurlu bir biçimde öldü. 88 yaşındaydı ve o sıralarda yeni bir şiirin üzerinde çalışıyordu.

Bu günlerde, Szymborska’nın şiirleri bazı okul programlarında öğretilmektedir. Kendisi evrensel biçimde tanınan bir şair haline gelmiştir ve eserleri İngilizce, Fransızca, Almanca, Arapça, İbranice, Japonca ve hatta Çince gibi dillere çevrilmiştir.

Şiirleri, açık, kesin ve çok güzel ifade edilmiş olmaları dolayısıyla dikkat çekicidir. Aynı zamanda, kendisinin şiirsel çalışmaları insana ironik bir kopukluk hissi verir.

“Nihayetinde, her başlangıç bir devamdır, olayların kitabı hep yarısından açılır.”

– Wisława Szymborska

İkinci Dünya Savaşının başlangıcında Polonya’da geçenler ve Stalinizm şiirlerini açık bir şekilde etkilemiş olsa da, Wisława Szymborska yoğun bir derinliğe sahip olan bir şairdi. Sıradan ve dünyevi şeyler ile ilgili birçok büyük gerçeği keşfederdi. Şiirleri hayatında iz bırakmış birçok şeyin ve bunların, tıpkı şiirleri gibi, evrimleştiğinin ve her geçen günle beraber farklı yollardan geçtiğinin bir yansımasıydı.