Teofobi veya Din Korkusu: Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Bazı insanlar Allah’tan veya dinden aşırı derecede korkarlar. Sonuç olarak, genellikle kendilerini maneviyatla ilgili her şeyden tamamen ayırırlar. Bu mantıksız korku teofobi olarak bilinir.

Teofobi terimi, ‘Tanrı veya tanrılarla ilgili’ anlamına gelen Yunanca Theo’dan türemiştir. Bu özgül fobi, açıklanamaz, yoğun ve mantıksız bir Allah ya da din korkusuyla kendini gösterir. Gerçekten de, acı çeken kişi, manevi ve dini faaliyetlerle her türlü temastan kökten kaçınır. Hatta Allah’a hararetle inanan başkalarıyla temastan bile kaçınabilirler.

Dini hayatta, bu korku hakkında çok şey söylenir. Ancak, bu patolojik korkudan nasıl ayırt edilebilir?

Fobileri normal korkulardan ayıran özellikler şunlardır:

• Korku orantısızdır. Gerçekten tehlikeli veya tehdit edici bir duruma karşılık gelmez.
• Hasta korkularını açıklayamaz.
• Korkuları istem dışıdır ve kontrol edilemez.
• Korkulan durumdan veya nesneden kaçınırlar.
• Korku zamanla devam eder.
• Uyumsuzdur.
• Belli bir evreye veya yaşa özgü değildir.

Teofobi belirtileri

Diğer spesifik fobiler gibi, teofobi de farklı semptomlarla kendini gösterir. Fizyolojik, bilişsel ve davranışsal olmak üzere üç boyutta gruplandırılabilirler.

Fizyolojik semptomlar

Bunlar, otonom sinir sisteminin aktivasyonunun aracılık ettiği bir dizi fizyolojik tepki ile karakterize edilir:

• Kalp frekansında artış.
• Artan solunum hızı.
• Terlemek
• Tükürüğün inhibisyonu.
• Mide kasılmaları
• Mide bulantısı.
• Kan basıncının yükselmesi.

Bilişsel belirtiler

Bu semptomlar, kişinin Allah veya din hakkında sahip olduğu fikirlerin, yorumların, inançların veya anlatıların varlığı ile karakterize edilir. Şunları içerir:

• Negatif görüntüler.
• Allah hakkında olumsuz inançlar.
• Manevi bir durumla yüzleşemediklerine dair bir inanç.
• Fizyolojik reaksiyonlar hakkında olumsuz yorumlar.
• İstemsiz düşünceler.
• Endişeler.
• Alarm durumu.

Davranışsal belirtiler

Motor semptomlar, acı çeken kişinin irrasyonel korkusuyla yüzleşmek için gösterdiği davranışsal tepkilerdir. Bu tepkilerden en yaygın olanı kaçınmadır. Örneğin, hasta yakınlarda bir kilise, cami veya dini kült olduğunu algılarsa, hemen oradan uzaklaşır.

Nedenleri

Yazımızın devamında, bu fobiyi anlamaya yardımcı olan iki bakış açısını gözden geçireceğiz.

Bilişsel-davranışçı bakış açısı

Teofobi, Allah veya din arasındaki önceki rahatsız edici, acı verici veya hoş olmayan uyaranlarla olan ilişkinin bir sonucu olabilir. Örneğin cezalar, travmatik olaylar vb. Sonuç olarak, acı çeken kişi korkmayı öğrenir çünkü bu tatsız deneyimleri tekrar yaşamak istemez.

Ancak bu çağrışımlar teofobinin tek açıklaması değildir. Aslında, diğer insanların yaşadığı deneyimlerden öğrenmenin ( vekaleten öğrenme ) ürünü olabileceği de öne sürülmüştür. Örneğin, hasta çocukken, kökleşmiş mantıksız bir Allah korkusu olan bir akrabasıyla yaşamış olabilir. Dolayısıyla, gözlem yoluyla aynı korkuyu öğrenmişlerdir.

Teofobi gibi belirli fobilerin gelişimi ve sürdürülmesi hakkında formüle edilen diğer açıklamalar, düşünce tarzına dayanmaktadır. Fobilerde, bozulan bir iç diyalog sonucu bozulurlar. Teofobi durumunda, belirli dini veya ilahi deneyimlere dayalı olarak, acı çeken kişi, temelsiz bir Allah korkusunu besleyen bir hikaye veya diyalog kurar.

Biyopsikososyal bakış açısı

Bu açıdan bakıldığında, teofobinin nedeni, ciddi stres durumlarına karşı yüksek hassasiyette yatmaktadır. Sonuç olarak, hastalar alarm tepkileriyle (korku veya panik ataklar) ve kontrol edilemeyen düşüncelerin ve öngörülemezliğin karakteristik bir atıf tarzıyla tepki verirler.

Bu tepkiler, genetik hassasiyete, sosyal desteğin mevcudiyetine ve belirli kişilik özelliklerinin varlığına bağlıdır. Örneğin, baş etme becerileri, kaygı ve iğrenme duyarlılığı ve olumsuz tutumlar. Bir dereceye kadar, mağdurun bağlanma figürlerinin eğitim tarzının ürünüdürler (Bados, 2017).

Fobinin öğrenme deneyimleri, biyolojik ve psikolojik kırılganlıklarını belirli nesnelere odaklanmaya zorlar. Aslında korku, biyolojik, psikolojik ve sosyal çevre veya yetiştirilme tarzı arasındaki etkileşimin bir ürünüdür. Bu nedenle, bir yatkınlık veya biyolojik neden tek başına doğrudan bir korku nedeni değildir. Etkinleştirmek için bağlamsal faktörler gerektirir.

Tedavisi

Bilişsel-davranışçı terapi, teofobi gibi belirli fobileri tedavi etmek için iyi bir seçenektir. Bu durumlarda son derece yararlı olabilecek bazı tekniklerine bir göz atalım.

Bilişsel yeniden yapılandırma

Bilişsel yeniden yapılandırma, Allah ve din hakkındaki yanlış inançları azaltmaya odaklanır. Davranış bozukluğuna neden olan ve daha işlevsel inançları artıranlar. Bir terapist eşliğinde, hasta uyumsuz düşüncelerini tanımlamayı ve sorgulamayı öğrenir. Daha sonra bunları daha uygun olanlarla değiştirirler.

Düşünceler, gerçeklik hakkında sadece hipotezler olarak kabul edilir. Bu nedenle, hem terapist hem de hasta, söz konusu hipotezlerin geçerliliğini veya yanlışlığını belirleyen verileri toplamak için çalışır. Bunu yapmak için terapist sorular ve davranışsal deneyler tasarlar. Hastanın işlevsiz düşüncelerini değerlendirmesini ve test etmesini sağlarlar.

Sistematik duyarsızlaştırma

Standartlaştırılmış sistematik duyarsızlaştırma prosedürü dört temel adımı içerir (López ve diğerleri, 2012). Bunlar:

• Jacobson’ın aşamalı gevşeme eğitimi.
• Kaygı yaratan uyaranların hiyerarşisinin inşası.
• Hayal gücünde değerlendirme ve uygulama.
• Duyarsızlaştırma süreci. Gevşemeye karşı kaygı tepkilerinin kombine uygulaması.

Prosedür, listedeki ilk uyaranı (en az anksiyojenik) hayal etmekten ve onunla Jacobson gevşeme tekniğini yapmaktan oluşur. Daha sonra, en çok kaygı uyandıranlara ulaşana kadar her uyaranla aynı şey yapılır.

Pozlama tekniği

Bu teknik yaygın olarak kullanılmaktadır ve duyarsızlaştırmadan daha etkili olduğu kabul edilmektedir. Bununla birlikte, ikincisi, acı çeken kişinin, canlı bir durumda ona maruz kalmadan önce kaygılarının nesnesine alışmaya başlaması için iyi bir seçenek olabilir.

Canlı maruz kalma, anksiyojenik veya hoş olmayan uyaranla doğrudan temastan oluşur. Örneğin, teofobi durumunda, bunlar dini tapınaklar, manevi kültler vb. olabilir. Temel fikir, acı çeken kişinin endişesi azalana kadar korkulan uyaranla temas halinde kalmasıdır (Fernández, García ve Crespo, 2012).

Son olarak, teofobi nadir görülen spesifik bir fobidir. Bununla birlikte, sürekli olarak maruz kaldıkları için, acı çeken kişinin yaşamını ciddi şekilde etkileyebilir. Bu nedenle bir sağlık uzmanına danışmalıdırlar. Gerçekten de bir terapist, fobinin yaşam kalitelerini ve iyilik hallerini etkilemeye devam etmesini önleyebilir.