Birçoğumuz libido hakkında çok indirgemeci bir düşünceye sahip: cinsel yorumuyla sınırlı bir düşünce. Ancak psikanalizin babası olan Sigmund Freud bu terimi çok farklı bir şekilde ele aldı. Libido’yu şu anda bildiğimizden çok daha geniş anlamda konuştu.
Freud, libidoyu davranışlarımızı yönlendiren güdülerden veya içgüdülerden gelen enerji olarak tanımladı. Öyle ki, iki tip dürtü arasında ayrım yapmıştır: hayat dürtüsü ve ölüm dürtüsü.
Yaşam dürtüsü , duygu veya duygular ile ilgili olan güdüleri ifade eder. Bizi âşık olmaya ve başka insanlarla yeniden üretmeye ve bağlanmaya davet eden güdüler. Freud bunun “id” veya “ego” olarak tanımladığı şeyle ilişkilendirilebileceğini söyler. Bu iki terimi daha sonra açıklayacağız.
Öte yandan, ölüm dürtüsü var. Hayata karşı çıkar ve biraz yıpranmayı içerir. Burada aynı taş üzerinde bizi tökezlemeye davet eden tekrarlar buluruz. Mesela, bize zarar veren aynı tipteki insanlara âşık oluruz.
Freud’un kurduğu iki dürtü tipi “hayat dürtüsü” veya “Eros” ile “ölüm dürtüsü” ya da “Thanatos” olarak bilinir.
Her ne kadar libido ve cinsel zevki hemen birbiriyle ilişkilendirsek de, Freud için zevk daha da öteye gider. Mesela, susadıktan sonra su içtiğimizde zevk almıyor muyuz? Lezzetli bir tatlıyı tattığımızda zevk hissetmiyor muyuz? Peki ya kışın bir ateş ya da sobanın yanında ısındığımızda?
Freud için bu, libido’nun id, ego ve süperego olarak tanımladığı şeyde var olduğu fikrini doğrulamıştır. İd, zevk prensibinin bulunduğu yerdir, anında zevk olarak tanımladığımız şeydir. Psikolojimizin bilinçsizce bizi sevince doğru yönlendirdiği bir parçası. Örneğin, susadım: Soğuk bir bira bulacağım.
Aksine, ego libidonun enerjisini sınırlar. Gerçeği hesaba katarken zevk almaktan sorumludur. Bu noktada, toplum kurallarının yanı sıra çevremiz devreye girer. Önceki örnekle devam ediyorum, bir bira isteyebilirim, ama belki de alkolsüz bir içecek seçiyorum çünkü araba kullanmam gerek.
Son olarak, süperego egoya benzer, ancak ahlaka büyük önem vermektedir. Toplumun norm ve değerlerini içselleştirmiştir. Başkalarıyla iletişim ve etkileşim yoluyla öğrendiğimiz kurallardır.
Örneğimize dönersek, bira içmekten suçlu hissedebilirim çünkü bir sosyal ortamın dışında alkol içmek, toplum tarafından kınanan bir şeydir . İçselleştirilmiş vizyon yüzünden kendimi suçlu hissediyorum.
Sigmund Freud, temel insan işlevini açıklamak için akla dair belirli bir yapı oluşturdu. Bu yapı üç unsurdan oluşur: id, ego ve süperego.
Freud için libido, insan gelişiminin farklı aşamalarında da mevcuttur. Bununla birlikte, her aşamada farklıdır. Yani libido, bir kişinin kendi gelişiminde nerede olduğuna bağlı olarak farklı şekillerde ifade edilir.
Bununla birlikte, Freud’a göre, libido bazen durağanlaşır. Yani doğal akışla birlikte gitmez. Bu, ilerlemeyi engelleyen bir tür sabitleme olduğunda oluşur.
Örneğin,ağız döneminde ağızdan aldığımız hazza tutunursak, onu geride bırakmak ve bir sonraki aşamaya bütünüyle girmek zor olacaktır.
“Nesne-libidonun bu şekilde gerçekleşen narsisist libidoya dönüşmesi, açık bir şekilde cinsel amaçların terk edilmesini, bir deseksüasyonun – bir tür teslim olma anlamına gelir.”
– Sigmund Freud
Gördüğümüz gibi, psikanalizin babası libidoyu bizim gibi algılamıyordu. Onun için sadece cinsel zevk alma arzusu anlamında değildi. Bu zevk, hayatımızın diğer alanlarında da gizliydi ve psiko-cinsel gelişmemizin aşamalarından geçerken de ilerliyordu.
Espor psikolojisi günümüzde daha ilgi çekici hale geldi. Espor her yıl popülerlik kazanıyor ve medyada sıklıkla karşımıza çıkıyor. Uluslararası espor turnuvalarının milyonlarca takipçisi var. Ayrıca video oyunu yapımcıları ve tanıtımcıları için mükemmel bir reklam malzemesidir. Bu yazıda iki ana konuya…
Bu yazımızın konusu olan Carl Hovland, daha önce hiçbir psikolojik yaklaşıma uymayan çalışmaları ile ön plana çıkan dahi bir deneysel psikologdur. Bu özellikleri ile Hovland, 20. yüzyılın en tanınmış psikologları arasında kendine yer edinmeyi başarmıştır. Profesyonel kariyeri, ikna etme, grup…
Bilincin kapanması ve buna yol açan hatalar, hayatın doğal bir biçimde devam eden sürecini sekteye uğratan Batılı yaklaşımların bir sonucu olarak ortaya çıkmaktadır. Bu yaklaşım bize, yaşantımızdaki her şeyi kontrol altına alabileceğimiz fikrini aşılamaktadır. Ancak aslında etrafımızdaki her detayın kontrolümüz…
Stres kaynaklı uykusuzluk (insomnia), insanın peşini kolay kolay bırakmayan bir rahatsızlıktır. Uykuya dalma konusunda yaşanan zorluklar, genellikle aşırı derecede meşgul bir beyin ve bir türlü kafamızdan söküp atamadığımız düşüncelerin başımızı yastığa koyduğumuzda rahatsız etmeye devam etmesi şeklinde özetlenebilir. Bu durum,…
Tüm ihtiyacımız olan, kendimize değer vermek ve güven duygumuzu pekiştirmek için uygun miktarda öz güvene sahip olmaktır. İşte bu düşünce tarzıyla yaşayan narsist insanlar, bu temel fikir doğrultusunda son derece yüksek öz güven duygusuyla büyürler. Oysa ki derinlerde son derece…
Bir narsisti etkisiz hale getirmek pek de kolay bir iş değildir. Çünkü bu tür insanlar diğerleri üzerinde genellikle yüksek seviyede bir etkiye ve önemli oranda bir sosyal desteğe sahiptirler. Pek çoğunun bir ya da daha fazla alanda etkileyici çeşitli özellikleri…
