Ruh Hali Sağlığımızı Nasıl Etkiler?

Yazan ve doğrulayan psikolog María Vélez

Son Güncelleme: 22 Aralık, 2022

İnsanoğlu on yıllar boyunca türlü hastalıkların ya da rahatsızlıkların duygularımız ve hissettiklerimiz ile ilgili olup olmadığını merak edip durmuştur. Bu bağlamda, son dönemde gerçekleştirilen araştırmaların bir kısmı insanın ruh hali ve bunun genel sağlığına ne tür etkileri bulunduğu konusuna yoğunlaşmıştır.

Acılar ya da ağrıların bir dereceye kadar hem algılama biçimimize hem de ruh halimize bağlı olduğu bilinmektedir. Bunun yanında her ne kadar biyolojik nedenleri bulunsa da bunlarla tam olarak açıklanamayan çeşitli hastalıklar bulunmaktadır. İşte bu tür durumlarda uzmanlar olası psikolojik nedenlerin rol oynayabileceğine işaret etmektedirler.

Bu bağlamda, ruh halinin insan sağlığını etkilemesine yol açan mekanizmaların neler olabileceğine yönelik bilgilerin çok belirgin olmadığının altını çizmek gerekir. Bu mekanizmaları açık bir biçimde ortaya koymak bir dizi sosyal, bilişsel, psikolojik ve davranışsal faktörlerin dikkate alınmasını gerektirdiğinden oldukça zor bir süreçtir. Benzer şekilde bu mekanizmalar sağlığı doğrudan etkileyebileceği gibi dolaylı olarak etkileri bulunanlar da olabilir.

Duygusal Durum ve Psikolojik Sağlık

Duygular, kişinin fizyolojik durumu etkileyebilir. Bu yüzden olumsuz duyguların kırılganlık, hastalıkların süresi ve aynı zamanda iyileşme süreci ile ilgili olduğunu belirtmek gerekir.

Bunun nedeni olumlu bir ruh halinin belli başlı antikorlardan birinin salgılanması ile birlikte yaşanması olabilir: immünoglobulin A salgısı. Bu madde, örnek olarak insanı soğuk algınlığına karşı koruyan bir maddedir.

Yani insanın ruh hali ya da modu, bağışıklık sistemine bir tepki olarak yükselebilir ya da düşebilir. Bu çerçevede, olumsuz bir ruh halinde bulunan ya da uzun süre stres altına yaşayan kişilerin soğuk algınlığına karşı daha kırılgan oldukları veya daha ciddi hastalıklar karşısında vücut dirençlerinin daha düşük seviyelere indiği görülmektedir.

Öznel Sağlık Durumu

Sahip olduğumuz duygular yalnızca psikolojik faktörleri değil aynı zamanda düşüncelerimizi de etkiler. Başka bir deyişle olumsuz ruh hali olumsuz düşünceleri çağırır, çeşitli fiziksel semptomları olası bir sağlık problemi ile ilişkilendirmeye çabalar.

Ruh halinin sağlık üzerindeki etkilerine yönelik yapılan çalışmalarda, laboratuvar araştırmaları süresince üzüntü “aşılanan” katılımcıların çeşitli hastalıkların semptomlarını çok daha fazla gösterdikleri ortaya çıkmıştır. Bunun en temel sebebi, olumsuz etkilere maruz kalan insanların kendi duyularına karşı çok daha hassas bir hale gelmeleridir. Bu nedenle, ne kadar hafif olursa olsun en ufak bir his çok daha olumsuz ve endişe verici şekilde yorumlanır.

Tıbbi Destek Arayışı

Yukarıda değindiğimiz durumla ilgili olarak, kendi bedenlerinin ve sağlıklarının farkında olan insanların bir uzmana görünme ihtimallerinin daha fazla olduğunu düşünebilirsiniz. Yani doktora herkesten önce bu gruba giren insanların gitmeleri gerektiği mantıklı bir bakış açısıdır. Ancak yapılan araştırmalar durumun hiç de böyle olmadığını göstermektedir.

Elde edilen veriler, duygusal olarak kötü hisseden kişilerin aynı zamanda sağlık kontrolleri konusuyla en az ilgilenen, yani doktora en az giden gruptaki insanlar olduğuna işaret etmektedir. Bu kişiler sanki daha iyi hissetmek için yapılabilecek pek fazla bir şey olmadığını düşünürler.

Buna ek olarak bu insanlar, ruh halinin yarattığı semptomları suçlar ve profesyonel bir yardım alma adımını sürekli olarak geciktirirler. Buna karşın, bir kişi kendini psikolojik açıdan iyi hissediyorsa, sağlıklı kalma konusunda daha fazla motive olur ve kendine daha fazla dikkat eder.

Diğer yandan, kişinin ruh hali ve tıbbi destek alma arayışının olası kötü haberlerle başa çıkma kabiliyeti ile de ilişkili olduğu görülmektedir. Bu bağlamda, doktora gitmek bir tür tehditle yüzleşmek olarak algılanır. Çünkü kişi yapılan muayene sonucunda bazı olumsuz bilgilerle karşı karşıya kalabilir.

Ruh hali olumlu olduğu sürece aldığımız haberlerle başa çıkmak daha kolay olacaktır. Çünkü olumlu ruh hali ile, karşı karşıya kaldığımız durumun üstesinden gelmek için kendimizi daha güçlü ve donanımlı hissederiz.

Ruh Hali ve Sağlıklı Davranışlar

Doğrudan doğruya vücut sağlığımızı ve hastalık algımızı etkileyen ruh hali, aynı zamanda tavır ve davranışlarımızın şekillenmesinde de önemli rol oynar.

Örnek olarak, eğer kendimizi kötü hissediyorsak daha fazla yemek yemeye, alkol tüketmeye ve daha az spor yapmaya eğilimli oluruz. Aslında sigara kullanan insanlara neden sigara içtiklerini sorduğunuzda genellikle modlarını yükseltmek ya da stres nedeniyle içtiklerini söyleyeceklerdir.

Genel anlamda bakıldığında sağlıklı davranış biçimleri bir tür düzenleyici görev görürler. Yani bunlar, ruh halinin sağlık üzerindeki etkisini kontrol altına alma çabası olarak düşünülebilir. Bir yandan kendimizi iyi hissetme çabası sergilerken, diğer yandan da hissettiğimiz olumsuz duygulardan kurtulmak için bir yol arayışıdır. Bu davranış türlerinin insan sağlığını doğrudan etkilediğini söylemek pek de zor olmayacaktır.

Bu nedenle, içinde bulunduğumuz ruh hali nedeniyle eğer sağlıksız davranışlarımızı çoğaltırsak, hem kısa hem de uzun vadede sağlığımızın da olumsuz yönde etkileneceğini aklımızda tutmamız gerekir.

Sağlık ve Ruh Hali

Şu ana kadar verdiğimiz bilgiler doğrultusunda olumsuz duygulardan tamamen kaçış olamayacağı sonucunu çıkarabiliriz. Bu noktada önemli olan konu, sağlıklı alışkanlıkları hayatımızın bir parçası haline getirmektir.

Her ne kadar olumsuz duygular bu alışkanlıkları kimi zaman gölgelese de, bu davranışlara sahip çıkarak devam ettirmek bazı olumsuz etkilerin azalmasında yardımcı olacaktır. Ayrıca ruh halimiz değişse de, problemlerle başa çıkma konusunda davranış çeşitliliğine sahip olduğumuz sürece zorlukların etkileri de azalacak ve daha az hissedilecektir.