Öz Sabotaj: En Büyük Düşmanınız Kendiniz Misiniz?

Yazan ve doğrulayan psikolog Sergio De Dios González

Tarafından yazılmıştır Julia Marquez Arrico

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Kendini sabote etme, hedeflerinize doğru ilerlemeyi engelleyen sınırlar ve komplikasyonlar yaratarak işleri kendiniz için zorlaştırma eğilimidir.

Geçmişinize geri döndüğünüzde, amacınıza ulaşamadığınız bazı durumları hatırlayacaksınız ama nedeni ve nasılını bilmeyeceksiniz. İşte bunun bir muhtemel açıklaması da öz sabotajdır.

Öz sabotajla kendi kendinizin düşmanı olursunuz. Kısa vadede sizi başarısızlıktan korusa da uzun vadede başarılı olmanızın önüne engel oluşturabilir. Öz sabotaj yapan insanlar kendi kendilerine engel yaratırlar çünkü durumun zorluk derecesi ne olursa olsun yapamayacaklarına inanırlar.

Öz sabotaj türleri nelerdir?

1. İhtiyacınız olan şeyleri reddetmek

İlk tür ve en yaygın olanı, ihtiyacınız olan veya istediğiniz şeyleri reddetmektir. İnsanlar gerçek arzularını “önemli değil”, “istemiyorum” veya “ilgimi çekmiyor” gibi şeyler söyleyerek saklıyorlar.

Bu şekilde, kendilerini hayal kırıklığından koruyorlar ve becerilerini geliştirmek için çalışmak zorunda olduklarını kabul etmek zorunda değiller. Ancak, kendileri de başarıdan ve daha büyük şeyler yapma ve onlar için tanınma olanağı bulma fırsatını engeller.

Öz sabotaj, bir hedefe ulaşmak istediğini ya da basitçe bir şeyi istediğini inkar eden insanlarda devreye girer. Gerçekten bir şey istemediğiniz zamanlar ile istediğiniz zaman arasındaki farkı öğrenmek çok önemlidir, ancak bunu elde etmeyeceğinizden korkuyorsunuz.

Bu farkı yarattığınız zaman, kendinizi kendi kendini yıkıcı davranışlarınızdan korumaya başlayabilirsiniz.

“Kendinize inanmak başarıyı garanti etmez, ancak kendinize inanmamak başarısızlığı garanti eder.”

– Albert Bandura

2. Erteleme: Her şeyi son dakikaya bırakma

Hem kişisel hem de profesyonel yaşamınızda başarısız olmanın en kesin yollarından biri, ertelemektir. Bu, toksik bir alışkanlıktır çünkü size yaptıklarınızı süresiz olarak ertelediğinizde, size her şeyin üstünde olduğunuzu gösteren yanlış algıyı sunar.

Erteleme, bir savunma mekanizmasıdır çünkü sizi yetersiz hissetmekten korur. Ancak, aslında neye uygun olduğunuzu görmenizi de engeller. Aslında, öyle olmadığı halde hedeflerinize doğru çalıştığınızı hissetmenizi sağlar.

3. Tutarsız olmak: Bir projeye başlamak ama zor olduğunda onu terk etmek

Tutarsızlık, kendini sabotajın giydiği en yaygın maskelerden biridir. Bir projeye başladığınızda ve ortasında o işi terk ettiğinizde başarısızlık kesinleşir. Ancak, günlük uygulamalar ile tutarlı olmak için kendinizi eğitebilirsiniz.

Kendini sabote etme araçları oldukça açıktır: Eğer görevi bitirmezseniz, iyi yapıp yapmadığınızı değerlendirmeniz gerekmeyecektir. Belki iyi yapabilirsiniz, ama başarıyla nasıl başa çıkacağını bilmiyorsunuzdur. Bu anlamda, kendini sabote etmek, insanları hak etmediklerini düşündüklerinde başarıdan korur.

4. Karar vermemek için bahaneler üretmek

Karar vermek, kararın önemine bağlı olarak, ne olacağına dair bir derece sorumluluk verir. Kendini sabote etme, bu sorumluluğu kabul etmenizi engeller çünkü bir tavır almayı reddedersiniz.

Kararlardan kaçınmak, öz sabotajın kullandığı bir başka maske. Kendi hayatınızı kontrol altına almaktan, sesinizi kullanmanızdan ve kararınızı açık bir şekilde ifade etmekten kendinizi alıkoyuyorsunuz. Aynı zamanda bu durum sizi kendi yaşamınızda izleyici rolüne zorlar. Bu, daha fazlası için yeterince iyi olmadığınız fikrini güçlendirir.

Öz sabotajın muhtemel nedenleri nelerdir?

Kaçınmacı kişilik bozukluğu

İnsanlar bir zorlukla karşılaştığında üç şey yapma eğilimde olur: yüzleşme, kaçınmak ya da ertelemek.  Başka bir deyişle ya soruna çözüm ararsınız ya rahatınız bozulmasın diye bunla yüzleşmekten kaçarsınız ya da bilinmeyen bir tarihe kadar bu sorunla yüzleşmeyi ertelersiniz.

Bir çözüm bulmak için harekete geçmeden önce zaman ayırmak iyi bir fikir olsa da tüm eylemleri süresiz olarak ertelemek, benlik saygınızı azaltacak bir alışkanlığa dönüşebilir.

Ergenlik ve genç yetişkinlikte kaçınma alışkanlığı kazanırsanız, yeni yetenekler geliştirmenize izin verecek durumlardan faydalanma fırsatını kaçırırsınız. Zor durumlarla yüzleşmekten kaçınırsanız ya da büyüme fırsatlarının size geçmesine izin vermezseniz, kaçıngan kişilik bozukluğu geliştirebilirsiniz.

Kaçınmacı kişilik bozukluğu doğrudan kendini sabote etme ile ilişkilidir, çünkü kişi bir şey yapamadıkları konusunda kendilerini ikna eder. Uygun becerilere sahip olmayabilirler, ancak bu durum o sorundan bir şeyler öğrenip büyüyemeyecekleri anlamına gelmez.

Kaçınmacı kişilik bozukluğu olan insanlar zorluklarla yüzleşemeyeceklerini hissederler ki bu da onların en büyük problemidir. Yetersizlik ile belli becerilere sahip olmamayı birbirine karıştırırlar.

Onların yeteneklerinden şüphe duymasını engelleyen şeylerden kaçınmaları gerekiyor. Kendilerine bir insan olarak büyüme şansı tanımalılar. Unutmayın, meydan okuma olmadan büyüme yoktur.

Özgüvensizlik

Kendinizle ilgili yetersiz olduğunuz fikrini taşıyorsanız kendinizi sevmeniz de beklenemez. Kendinizi sevmediğiniz zaman da yapabileceklerinize güvenmezsiniz. Bu nedenle öz sabotaj ve özgüven arasında bağ vardır.

Özgüveni düşük olan insanlar rahat bölgeden çıkıp kendilerini geliştirme fırsatı tanımazlar. Bunun nedeni aslında fırsatları hak etmediklerine olan inançlarıdır. Verilen görevi gerçekleştirebileceklerine inanmazlar. Hedefe ulaşmayı hak etmediklerini düşünürler.

“Taktığımız maske güvende hissettirsin diye değil, güvensizliği tolere etmeyi sağlasın diye.”

– Erich Fromm

Aşırı korumacı aile ortamı

Aşırı korunan bir aile ortamında büyümek, insanların kafalarında kendileri ve yetenekleri hakkında iki mesaj doğurur. Birincisi, ailelerinin onları sevmesi ve onları koruduğu ve dolayısıyla yalnız olmadığıdır. İkincisi, ebeveynlerine, onları korumak ve onlara yardım etmek için ihtiyaç duymalarıdır, çünkü işleri tek başlarına yapamazlar ve yeterince güçlü değildirler.

Bakıcılar aşırı koruyucu olduğunda, bu iki mesajı birbirine iç içe geçirirler. Kendini sabote etmeye yol açan ikincisidir. Aşırı korumacı aile, insanların başkalarına bağımlı ve güvenli hissetmelerini sağlamasına neden olur.

Böylece bir kez yetişkin ve bağımsız olduklarında, bir savunma mekanizması olarak kendilerini sabote ediyorlar. Ailelerinden ne kadar az koruma görürlerse bu kez o kadar fazla kendi kendilerini sabote ederler.

Öz sabotajın etkileri nelerdir?

Kendini sabotaj kolayca kısır döngüye dönüşebilir. Kendinize bir şey elde etme şansı vermezseniz, kendinize meydan okumazsınız. Bu nedenle büyümezsiniz.

Döngü devam eder: Yeni beceriler oluşturma ve sahip olduklarınızı geliştirme fırsatını kaçırırsınız. Ve böylece bir şey yapamayacağınızı, istemeyeceğinizi veya iyi bir şekilde yapamayacağınızı düşünmeye devam edersiniz.

Pek çok insan, hiç yoksa kendi içinde bir mini sabotajcıya sahip olur ve onunla yaşamayı öğrenmek gerekir. Her zaman size, hedeflerinize ulaşamayacağınızı söyleyen bir ses olacaktır. Süresiz olarak kendinizden şüphe duymanızı ve sizi rahat konfor bölgenizin içinde tutacak bir ses.

İşin sırrı bu fikirlere çok da kendinizi kaptırmadan biraz temkinli davranıp yine de kendinize olan inancınızı kaybetmemekte.

Yukarıdaki tüm nedenlerden dolayı, öz sabotaj, sürekli bir belirsizlik duygusu yaratır. Bu nedenle bunu fark etmek ve kısır döngüyü mümkün olan en kısa zamanda kırmak çok önemlidir.

Kendini sabote etmenin üstesinden gelmek için, benlik saygısı üzerinde çalışın, güçlü yanlarınızı kabul edin ve inşa edin, zayıflıklarınızı belirleyin ve geliştirmek için uğraşın. Ama en önemlisi, kendinize bir şans verin!