Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) Olan Ebeveynler

Yazan ve doğrulayan psikolog Valeria Sabater

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Otizm spektrum bozukluğu (OSB) olan ebeveynler toplumumuzda görünmezdir. Aslında, otizm konusundaki araştırmalar, yalnızca otistik çocuklara bakan ebeveynler konusuna odaklanma eğilimindedir. Ancak bu gerçeği gözden kaçırmaktır. Ayrıca, OSB’li ebeveynler, muhtemelen düşündüğünüzden çok daha yaygın olan bir gerçektir. Şüphesiz dikkat edilmesi gereken bir konudur bu.

İstatistiksel veriler, nüfusun yüzde birden fazlasının otistik spektruma girebileceğini öne sürer. Bu, birçok kişiye henüz teşhis konulmadığını gösteriyor. Bunun nedeni basittir. OSB, özelliklerin geniş bir tezahürünü sergileyen nörobiyolojik bir durumdur. Bununla birlikte, bazen semptomlar çok açık değildir.

Asperger ve Rett sendromlu pek çok insan var. Bunların bazıları ciddi iletişim güçlükleri yaşarken, diğerleri ise spektrumun içinde olduklarının farkında bile değiller. Gerçekten de, yüksek işlevli otizmi olan bazı bireyler, yaşadıkları zorlukları ve sınırlamalarını bu nörobiyolojik gerçekliğe hiç bağlamazlar.

OSB’li bazı kişilerin aileleri vardır ve belirli bir ebeveynlik tarzı sergileme eğilimindedirler. Bu yazımızda bu konuyla ilgili bilgi edinebilirsiniz.

Otizm spektrum bozukluğu olan ebeveynler nasıldır?

Asperger sendromlu veya otistik spektrumda olmak sizi kötü bir ebeveyn yapmaz. Simon Baren-Cohen, İngiltere Cambridge Üniversitesindeki Otizm Araştırma Merkezinin direktörüdür. Uzun zaman önce kabul edilmesi gereken bir gerçeği, otizmli insanların yaşamın tüm yönlerine tam olarak katılabildiklerini doğruluyor. Buna ebeveyn olmak da dahildir.

Bu ihmalden bahsediyoruz çünkü 1988’de California Üniversitesinde bir psikiyatrist olan Dr. Edward Ritvo, Journal of Autism and Developmental Disorders dergisine bir makale gönderdi. Makalesine “On bir otistik ebeveyn” adını verdi. Dergi yazıyı yayınlamayı on kez reddetti. Bunun nedeni, otizmli insanların bir aileye sahip olmasının imkansız olduğunu düşünmeleriydi.

Sonunda Dr. Ritvo, bilimsel camianın kabul etmesi için çalışmasının başlığını “On bir muhtemel otistik ebeveyn” olarak değiştirmek zorunda kaldı. Gerçekten de, yakın zamana kadar OSB, ciddi ve yeti yitimine yol açan bir bozukluk olarak görülüyordu. Ancak, neyse ki, bu bakış açısı artık değişti. Bununla birlikte, bu alanda daha fazla ilerlemeye ve atılımlara hala ihtiyaç duyulmaktadır.

Otizmli çocuklar üzerine yapılmış çok fazla araştırma olması, ancak yetişkinler üzerinde çalışılmamış olması çok garip. Çünkü OSB’li yetişkinler toplumumuzun bir parçasıdırlar, çalışırlar, kendi hayalleri ve hedefleri vardır, eşleri vardır ve çocuk sahibi olup onları büyütürler.

Otistik spektrumdaki insanların nasıl ebeveynler olduklarını öğrenelim.

Otizm spektrum bozukluğu olan annelerin doğum öncesi ve doğum sonrası depresyondan muzdarip olma olasılığı daha yüksektir

Daha önce de belirttiğimiz gibi OSB’li yetişkinler konusunda çok fazla çalışma bulunmamaktadır. Bununla birlikte, bu konu hakkında daha fazla bilgi edinmek isteyen bir isim de yukarıda adı geçen Dr. Simon Baren-Cohen’dir. OSD’den muzdarip ebeveynler için çevrimiçi bir anket düzenlemiştir.

Baren-Cohen, OSD’li annelerin doğum öncesi ve sonrası depresyon geliştirme olasılığının daha yüksek olduğunu keşfetti. Çünkü birçoğu bunalmış ve her şeyden önemlisi yalnız hissetmektedir. En yaygın olarak, bu tür duyguları yönetmek için ihtiyaç duydukları destekten yoksundurlar.

OSD teşhisi konan ebeveynler, çevrelerinden önyargı ve baskı görürler

Sosyal baskı ve damgalanma, OSB’li ebeveynlerin karşılaştığı bir diğer sorundur. Aslında, teşhis konulursa, aile, arkadaşlar ve meslektaşların ebeveynlik sorumluluğunu üstlenip üstlenmediklerini sormaları oldukça yaygındır.

Bu, yüksek düzeyde acıya neden olur.

Bir çocuğa bakarken aynı anda birden fazla iş yapmada yaşanan sorunlar

Aynı anda birden fazla iş yapmak, herhangi bir ebeveyn için yeterli bir sorundur. Bununla birlikte, OSB’li ebeveynler daha da karmaşık bir zorluk yaşarlar.

Bunun nedeni, zihinlerinin yalnızca belirli bir konuya derinlemesine odaklanma eğiliminde olmasıdır. Bu nedenle pek çok diğer görevin yanında bir de bebeklerinin ağlayıp ağlamadığını dinlemek, bezini değişmenin gerekip gerekmediğine bakmak ve ev işleriyle uğraşmak çok sorunlu olabilir. Bu nedenle, genellikle günlük işlerini yönetmelerine yardımcı olacak listeler yapma eğilimindedirler.

Aşırı uyarılma tekrarlayan bir sorundur

Bebek ağlaması, daha büyük çocukların gürültü yapması, televizyon ve video oyunları OSB’li birçok insanı bunalmış hissettirebilir. Çeşitli ışıklar ve sesler nedeniyle aşırı uyarılma, çok stresli bir aşırı yüklenmeye neden olur.

Çocuğun sosyal çevresi ile iletişim

Dr. Baron-Cohen, OSB’li ebeveynlerin yüzde 60’ından fazlasının öğretmenler, doktorlar ve çocuklarıyla ilgili diğer profesyonellerle iletişim kurmayı zor bulduğunu tespit etti. Bu onlar için son derece problemli ve yorucudur.

OSB’li ebeveynler, çocuklarının duygusal ihtiyaçlarına cevap vermekte zorlanıyor

OSB’li ebeveynler, çocuklarını diğer ebeveynlerle aynı özveriyle severler. Onlara bakarlar ve herkes gibi onlar için en iyisini isterler. Ancak, belirli sınırlamaları olduğunu ve ebeveynliğin belirli yönleriyle başa çıkamayacaklarını da bilirler.

Örneğin, çocukları bir sinir krizi geçirdiğinde, onlarla doğru şekilde ilgilenemeyebilirler. Ayrıca, kendilerini hüsrana uğramış, kızgın veya üzgün hissettiklerinde çocuklarını desteklemekte zorlanırlar. Duygusal eğitim herkes için yeterince zordur, ancak bir OSB hastası bunu daha da zor bulur. Çocuk ergenliğe ulaştığında işleri daha da zor hale gelir.

Çevrimiçi anketten ortaya çıkan ilginç bir gerçek, OSB’li babaların ortalama olarak daha otoriter bir ebeveynlik tarzı sergilemesiydi.

Son olarak, bu alanda iki şeyin gerekli olduğu açıktır. İlk olarak, yetişkinlikte OSB’nin nasıl olduğu hakkında daha fazla araştırma yapılmasına ihtiyaç var. İkincisi, bu tür ebeveynler için bakım ve destek hizmetlerinin geliştirilmesi gerekiyor. Bu şekilde kendilerini daha yetkin hissedecekler ve tüm ebeveynlik sürecinden çok daha fazla keyif alabilecekler.