Okumak Endişe ve Depresyonu Alır Götürür

Edebiyatın iyileştirici gücü muazzamdır. Bedeniniz ve aklınız, keder, endişe ve stres tarafından işgal edildikten sonra, roman ya da şiir okumak, düşüncelerinizi, duygularınızı ve hislerinizi olumlu yönde değiştirebilir.

Okuduğunuz zaman, güzel bir romanın ya da şiirin sayfalarında kendinizi bulabileceğiniz için, içinizde kopan fırtınaların nedeninin ne olduğunu ve neye nasıl tepki verdiğinizi daha rahat bir şekilde anlayabilirsiniz.

Bir şeyler okuduğunuz zaman, beyniniz, yüreğinizde olan biteni anlamlandırmak adına kelimelere başvurur ve duyguları ile sözcüklerden doğan hisleri eşleştirir. Bu yaklaşım Antik Yunan’dan beri süre gelen bir davranış şeklidir.

Aristo’nun, yazılı sözcüklerin hediyesi olarak adlandırdığı şeyleri samimi ve özenle bir dil ile ifade ettiği bu durumu yüzyıllar önceden fark etmiş olması oldukça ilginç. Aynı şekilde, 1904’te Kafka, Oskar Pollak’a gönderdiği mektupta da aynı şekilde bir düşünceyi paylaşmıştır:

“Eğer okuduğumuz kitap, bizi şiddetli bir şekilde sarsmıyorsa, o zaman o kitabı okumanın ne anlamı var? Senin yazdığın gibi bizi mutlu mu edecek? Tanrım, hiçbir kitabımız olmamış olsaydı da yine mutlu olurduk ve bizi mutlu edecek türdeki kitapları da gerekirse yine kendimiz yazardık. Ancak bizi bir felakete sürükleyen, derinden üzen, kendimizden daha çok sevdiğimiz birinin kaybı gibi kederlere sürükleyen kitaplara ihtiyacımız var, sanki medeniyetten uzak bir dağ başında tek başımıza kalmış gibi. O yüzden bir kitap, içimizdeki buzları kıracak bir balta gibi olmalıdır.”

Tatlı bir ilaç olarak edebiyat

Edebiyat, nasıl hissettiğimizi ve sağlıklı bir şekilde düzelmemizi sağladığı için, bizi iyileştiren tatlı bir ilaçtır.

Acıdan okumakla kurtulmak, bir bakıma bizi bize öğrettiği ve hayatımız ile ilgili neler olup bittiğini anlamamıza yardımcı olduğu için, kısmen iyileşme ve duygusal açıdan toparlanma  sürecine önemli katkıda bulunan bir nimettir.

Başka bir deyişle, edebiyat ve okumak bize, karşılaştığımız zihinsel engeller karşısında net bir taban bulmak için ihtiyaç duyduğumuz araçları ve kaynakları verir. Bütün bunları göz önünde bulundurarak, endişe ve depresyonla mücadelede kullanılabilecek en iyi romanları ve şiirleri seçmek ve bunlardan bir derleme yapmak, Okuma Ajansı ve Baş Kütüphaneciler Derneğinin sorumluluğundadır.

İşte bu listeden bazı örnekler; David D. Burns’un İyi Hissetme El Kitabi ( Feeling Good Handbook), Ernst H. Gombrich’in Dünyanın Küçük Tarihi (A Little History of the World) ve yazar Bill Bryson’ın ürettiği diğer mizahi eserler. Aşağıda diğer örnekleri de görebilirsiniz.

• Mark Twain’den Tom Sawyer’ın Maceraları. Bu romanda ele alınan merak ve macera arzusu, keşfetmeyi ve hayatta farklı bir şeyleri elde etmeyi amaçlamaktadır.
• Antoine de Saint-Exupéry’den Küçük Prensi. Hayatınızın hangi aşamasında olursanız olun, bu kitaptan sevgi, dostluk ve insanların iç dünyaları hakkında her zaman için birçok şey öğrenebilirsiniz.
• Daniel Pennac’tan Bedenin Güncesi. Bu roman, acı, korku, ölüm, hastalık ve aklınıza gelen diğer tüm ızdırabların doğası hakkındadır.
• Jostein Gaarder’dan Sophie’nin Dünyası. Bu güzel kitap, hayata  devam etmenizi ve iç dünyanızın çeşitli yönleriyle ilgilenmenizi önerir.
• Emmanuel Carrère’dan Başka Hayatlar. Bu kitapta, farklı insanların hikayeleri, çevremizdeki insanların farklı gerçeklerini anlamamıza yardımcı olmaktadır; kitap, herkesin kendi hikayesinin duyulması gerektiği gerçeğine dayanmaktadır.
• Viktor Frankl’den İnsanın Anlam Arayışı. Yaşamınız ile ilgili sizi derin düşüncelere daldıracak ve başa çıkmanız gereken zorluklara yardımcı olacak bir klasik.
• Boris Cyrulnik’in tarafından Çirkin Ördek (Les vilains petits canards). Zor bir hayatınızın olması, pes etmeniz anlamına gelmez; her zaman için başarılı olabilirsiniz. Bu kitabın öğrettiği ders ve insanın gösterebileceği direnç gücünün arkasındaki ilke budur.
• Stephen Grosz’den İncelenen Hayatlar: Kendimizi Nasıl Yitirir, Nasıl Buluruz . Sorunlarını çözen hastaların hikayelerinin derlendiği bir kitap.
• David D. Burns’un İyi Hissetme El Kitabı. Bu kitap depresyonun ilaca dayanmayan tedavisini anlatmaktadır.
• Ernst H. Gombrich’in Dünyanın Küçük Tarihi. Tarihin gidişatı ve kesişen hayatlarımız üzerine gerçekçi bir roman.
• Mario Benedetti’den Vazgeçme. Bu şiir, çaresizlik dönemlerinde bulmamız gereken duygusal gücü bize aşılamaya çalışır.

Sonuç olarak, edebiyat muazzam derecede bizi dönüştürme gücüne sahiptir. Neden mi? Çünkü okuyarak, kötü zamanlarda ve bizi yıkıp geçen olaylarda ortaya çıkan kaosu anlayıp ortadan kaldırabiliriz.

Bütün bu nedenlerden ötürü, bu makalede sunulan tüm bilgileri hatırlamaya çalışmanızı öneriyorum çünkü zamanla iyi bir kitap veya güzel bir şiir, duygusal acıyı tanımanızı, rahatlamanızı ve iyileşmenizi sağlar.

Kaynakça:

The Reading Agency; Society of Chief Librarians (2015). Reading Well Books on Prescription: Evaluation 2014-15. October 2015. 36 p. Burada bulabilirsiniz: http://readingagency.org.uk/news/RWBOPEvaluationReport2015.pdf

Baikie, K., & Wilhelm, K. (11 August 2005). Emotional and physical health benefits of expressive writing. BJPsych Advances’den alınmıştır.