Nevrotik Misiniz? İşte Anlama Yöntemleri...

Nevrotik kelimesi oldukça popüler bir tabir ve aslında orijinal anlamını da kısmen kaybetmiş durumda. İnsanlar, bu tabiri bir asırdan daha da fazla bir süre önce psikiyatri ve psikoloji alanlarında kullanmaya başlamıştı. Bununla birlikte, bu anlayış, aslen Sigmund Freud’un psikanaliz çalışmalarında şekillendi.

Topluluklar içerisinde, genel olarak, çok bağıran veya çok çelişkili davranışları olan biri nevrotik olarak adlandırılıyor. Ancak, bu artık pek de doğru bir tanımlama şekli değil. 18. yüzyılda, bir hasta duygusal dengesizlikten muzdarip olduğunda nevrozdan söz ediliyordu. Ancak, son dönemde bu tanım oldukça değişti.

Bu durumun yoğunluğu değişse de, Freudçu yaklaşıma göre hemen hemen herkes nevrotik özellikler taşıyor. Bu açıdan bakıldığında, her insan, bir dereceye kadar nevroz geliştiriyor. Örneğin, sadece bir toplumun parçası olarak ve kişisel arzularınızı ihmal ederek bile içsel gerilim yaratabilirsiniz.

“Nevroz, belirsizliğe tahammül edememektir.”

– Sigmund Freud

Freud ve nevroz

Freud’a göre, kendi isteklerine karşın, temel dürtülerini veya güdülerini bastırmak zorunda kalan bir kişi nevrotik hale gelir. Başka bir deyişle, başka seçenekleri olmadığı için bu kişiler geri çekilirler. Ancak, derinlerde, temel dürtülerinden henüz vazgeçmiş değildirler.

Kendinizi bastırdığınızda içinizde bir gerginlik oluşacaktır. İstiyorsunuz ama yapamıyorsunuz. Freudyen bakış açısıyla, görevleri belirleyen benlik olan süperego ile en temel arzuları temsil eden id arasında bir mücadele meydana gelir. Bu durum da, sürekli bir biçimde rahatsızlığa yol açar.

Gerginlik, böyle bir ortamda, bilinçsiz olarak ortaya çıkar. Bu nedenle de, nevrotik bir kişi, kendisini hiçbir şeyin tatmin etmediğini hisseder; bu ortamda çatışma ve çözülmemiş şüpheler daha baskın olacaktır. Böylece, bu kişiler, gerçeğe direnmek için de çok fazla enerji harcayacaklardır. Bununla birlikte, aynı zamanda, yönü belli olmayan bir direniş dışında, içinde bulundukları durumu aktif olarak değiştirmenin bir yolunu da bulamazlar.

Nevrotik özellikler

Nevrotik kişiliklerin huzursuzluğu ve rahatsızlığı, daha çok günlük strese benzese de, aslında onun da ötesine geçer. Aradaki fark, bunun için hiçbir neden olmasa da, nevroz söz konusu olduğunda, böyle bir stresin hala ortamda bulunuyor olması.

Nevrotik bir kişi ne her zaman gürültülü bir yapıya sahip olacaktır ne de öfkesiyle kolayca tanımlanabilir. Aslında, bu insanlar genellikle sessiz ve asık suratlı olurlar ve ancak bazı süreçlerin sonunda patlarlar. Elbette ki, içlerinde, kendileriyle ve dünyayla çatışmaya devam ederler. Bu tip insanların en belirgin özellikleri, hiç bir şekilde dağılmayan bir iç gerilim durumu.

Büyük şehirlerde yaşayanlar için belirli bir düzeydeki yoğunluğa sahip nevroz daha yaygın bir durum. Yoksulluk içinde yaşayanlarda veya çocukluk çağı istismarına, terk edilmeye veya ihmale maruz kalanlarda da nevrotik problemler daha yaygın. Nevrotik bir kişinin anı yaşaması yani spontane bir şekilde gülebiliyor olması oldukça zor. Bunun nedeni, rahatlamak onlar için son derece zor bir eylem.

Nevrotik misiniz?

Yukarıda bahsettiğimiz gibi, hemen hemen herkesin nevrotik özellikleri bulunuyor. Bunun nedeni de, toplumun bir parçası olmak için ödediğiniz bedel aslında. Bununla birlikte, temel arzularınızdan vazgeçmek, rasyonalitenin bir meyvesi ve bu konudaki baskıyı idare edebilenler için bu vazgeçiş bir sorun halini almıyor.

Nevrotik bir durumunuz var ise, bunun derecesini değerlendirmek isterseniz, aşağıdaki sorulara bir göz atabilirsiniz:

• Kendinizi aşırı duyarlı biri olarak görüyor musunuz?
• Bir kurban gibi hissetme eğiliminde misiniz?
• Birisi size bir hatayı işaret ettiğinde, bunun doğru olup olmadığını analiz etmeden önce yaptığınız şeyi haklı çıkarmaya uğraşır mısınız veya kendinizi savunur musunuz?
• Sık sık endişeli bir hale girer misiniz?
• Başkalarının size alaka gösterdiğini düşünüyor musunuz?
• Kıskanç ve güvensiz misiniz?
• Başkalarını sık sık eleştirir misiniz?
• Küçük sorunlar size genellikle büyük geliyor mu?
• İyimserliğiniz veya depresyonunuz abartılı mı?
• Zor bir seks hayatınız mı var?
• Sık sık dünyaya kızgın hisseder misiniz?
• Gelişim ile ilgili arzunuz çok mu az yoksa hiç yok mu?
• Sık sık iş değiştirmeyi düşünüyor musunuz, hatta sık sık kovuluyor musunuz?
• Hayatınızın bir veya daha fazla alanında aşırı titiz misiniz?
• Özellikle ve aşırı dağınık mısınız?
• Sebepsiz yalan söyler misiniz?
• Batıl inançlı mısınız?
• Sonradan aptalca olduğunu düşündüğünüz şeyler yapıyor musunuz?
• Davranışınız zorlayıcı mı?
• Abartılı korkularınız veya fobileriniz var mı?
• Kolay kızar mısınız?
• Konsantre olmakta zorlanıyor musunuz?
• Bir doktorun teşhis edemediği hastalıklarınız var mı?
• Başınız sık sık ağrıyor mu?
• Uyumakta güçlük çekiyor musunuz?

Sonuçlar

Yukarıdakiler arasında dört soruya “evet” cevabı verdiyseniz, açıkçası, bazı nevrotik özelliklerinizin olduğunu söylememiz gerekiyor. Bununla birlikte, dört ila sekiz soruya “evet” cevabını verdiyseniz, muhtemelen nevrotik davranışlarınız da bulunuyor. Son olarak da, sekizden fazla soruya “evet” cevabını verdiyseniz, nevrotik durumunuz ile ilgili özel desteğe ihtiyacınız olabilir.