Mutluluk Hormonları Hangileridir?

Yazan ve doğrulayan psikolog Valeria Sabater

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Mutluluk hormonları hayatımızın itici gücüdür. Bu hormonlar bizi insanlarla ilişki kurmaya iter ve etrafımızdakilerin arkadaşlığından keyif almamızı sağlarlar. Bizi sürekli bir şeyler öğrenmeye ve bulunduğumuz her keşiften mutluluk duymaya teşvik ederler. Bu iyilik pıtırcıkları ağrıyı dindiren, empati hissini artıran ve hatta güven inşa etmemizi sağlayan bir yapıya sahiptirler.

Bunu kabul edelim. Mutluluk hormonu olmasaydı ne olurdu? Bu biyolojik öğeler bize kendimizi yapay zeka ile yönetilen robot ve makinelerden ayıran özellikleri kazandırır.

Canlılar beslenme, üreme ve duygusal hafıza gibi alanlarda son derece önemli katkıları olan bu çok amaçlı moleküller tarafından yönlendirilirler.

Evet, bu hormonlar bazen bizi yüz üstü bırakabilirler. Bazı zamanlar beyin ve vücudun diğer kısımları eşit miktarda mutluluk hormonu salgılamayabilir, bazen kötü, hissiz ya da olumsuz hissedebiliriz. Sağlığımız ya da psikolojimiz bu hormonların eksikliğine ya da bu “üretimin” az olmasına neden olabilir.

Hormonların kimyasal evrenine biraz daha dalarak davranışlarımızı çok daha iyi anlayabiliriz.

Mutluluk Hormonları Nelerdir, İşlevleri ve Özellikleri Nedir?

Olumlu duygular deneyimlemek insanların ve hayvanların en önemli davranış biçimlerinden biridir. Olumlu duygular sayesinde psikolojik dengemizi sağlamakla kalmaz, aynı zamanda hayatta kalmamızı da garanti eder. Bu duygular sayesinde bir şeyleri yapma, beslenme, daha etkili bir ortam kurma, ilişkide bulunma, üreme, diğerleriyle ilgilenme gibi konularda kendimizi motive edebiliriz.

İyi olmamız biyolojik olarak belirli hedeflere ulaşmamızı da sağlar. Bu karmaşık süreci mümkün kılan da mutluluk hormonları dediğimiz hormonlardır. Ruh halimizi, zevk alma hissini, bağ kurma durumunu ve hatta acımızın azalmasını sağlayan şey bu hormonlardır. Hadi şimdi bu hormonları tek tek analiz edelim.

1. Endorfin: Mutluluk Hormonları İçinde Doğal Bir Ağrı Kesici

Endorfin kelimesi iki sözcüğün birleşiminden meydana gelmektedir: endojen, yani vücudun içinden ve opioid bir ağrı kesici olan morfin. Bu hormonun işlevi tahmin edebileceğimiz üzere ağrıyı dindirmek, çekilen acının etkisini azaltmak, beynin uygun olarak algıladığı davranışlarda bulunduğumuzda iyi olma hissini yaşatmaktır.

• Endorfin merkezi sinir sistemi ve hipofiz bezi tarafından üretilen büyük peptit gruplarıdır.
• Bu hormon doğal ödül devresine bağlıdır. Yani yemek, içmek, spor yapmak, ilişki kurmak, cinsel ilişkiye girmek gibi biyolojik olarak önemli durumlarda beyin endorfin salgılar.

Bu Hormonun Salınımını Doğal Yollarla Artırabilir Miyiz?

Bu hormonun salınımını artırabileceğimiz pek çok yol bulunuyor. Bahsettiğimiz gibi endorfin salınımı beynin olumlu olarak yorumlayacağı aktivitelerde bulunulmasıyla ilişkilidir. Bunlardan bazıları şunlardır:

• Her gün yürümek.
• Müzik dinlemek.
• Dans etmek.
• Yeni şeyler öğrenmek.
• Arkadaşlarla konuşmak ve paylaşımda bulunmak.
• Sevdiklerimizi kucaklamak.
• Çikolata yemek.

2. Serotonin: İyiliği Tetikleyen Bir Hormon

Serotonin beyinde üretilmesinin yanı sıra, sindirim sisteminde de bulunan bir hormondur. Bir aminoasit olan triptofanın dönüşümüyle sentezlenir ve yalnızca mutluluk taşıyan bir nörotransmiterden çok daha fazlasıdır.

• Ruh halimizi iyileştirmek ve iyi hissetmemizi sağlamanın yanı sıra, serotonin iştah da açar.
• Uyku ve uyanıklığı kontrol eden beyin kısımları bu kimyasal tarafından uyarılır.
• Bir nörotransmiter görevi gören serotonin hormonu anksiyete ve depresyonun etkisini azaltma konusunda son derece yardımcıdır.
• Libidoyu artırır ve serotonin sayesinde cinsel ilişkiden daha fazla zevk alınır.

Serotonini Doğal Yollarla Salgılayabilir Miyiz?

Mutluluk hormonları arasında en bilindik olanı serotonindir. Peki bu hormonu üretmenin bir yolu var mıdır? Triptofan içeren gıdalar tüketerek bu hormonun üretimini artırabiliriz. Bu aminoasit serotoninin üretiminde başlatıcı görev görür ve triptofanı şu gıdalarda bulabiliriz:

• Bitter çikolata.
• Yulaf.
• Ay çekirdeği.
• Somon.
• Yumurta.
• Nohut.

3. Dopamin: Motivasyon Artırıcınız

Dopamin hormonu motivasyon ve ödül mekanizmalarında ciddi bir rol oynar. Bu molekül davranışlarımızı belirler ve bu nörokimyasal içeriğin az ya da çok üretilmesi bizi pek çok açıdan etkiler. Örneğin; şizofreni çok fazla miktarda dopamin salınmasına neden olur.

Dopamin hormonunun bazı yararlarına göz atalım:

• Öncelikle, temek işlevi beklentisel zevki aktif hale getirmektir. Diğer bir deyişle, hedefimizin bize neler sunacağını düşünerek motive olabiliriz.
• Karar verme mekanizmamızı harekete geçirir ve öğrenme, hafıza gibi alanlarda olumlu katkılarda bulunur.
• Merakı canlandırır, motivasyonu artırır ve yaratıcılığı canlı tutar.

Dopamin Üretimini Doğal Yollarla Artırabilir Miyiz?

Uzmanlar dopaminin yüzde ellisinin bağırsaklarda üretildiğini belirtmektedir. Doğru şekilde üretilebildiğinden emin olmanın yollarından biri bağırsak mikrobiyomunu gözlemlemektir.

4. Mutluluk Hormonları Arasında Yer Alan İnsalık Molekülü De Denen Oksitosin

En çok bilinen mutluluk hormonlarından biri de oksitosindir. Bu hormonu sevgi, tutku, cinsellik, değer görme ihtiyacı, annelik hissi gibi alanlarla ilişkilendiririz. Fakat empati, cömertlik, fedakarlık gibi sosyal davranışlarla da ilişkilidir.

Oksitosin hormonu insanlar için son derece önemlidir ve hipotalamusta üretilir, hipofiz bezinden salgılanır. Çoğu insan bu hormona insanlık molekülü adını verir ve gerçekten de en büyüleyici biyolojik öğelerden biridir.

Oksitosin Hormonunun Üretimini Doğal Yollarla Artırabilir Miyiz?

İlgi, kucaklanma, diğerlerini dinleme, meditasyon ve egzersiz gibi gayet basit günlük aktiviteler esnasında vücudumuz oksitosin hormonu salgılar.

Sonuç olarak, mutluluk hormonları canlılığı büyük bir şekilde açıklayabilen büyüleyici ve mükemmel bir uyumun var olduğunun önemli örneklerinden biridir. Bu küçük evreni anlayarak neden olduğumuz kişi olduğumuzu daha iyi anlayabiliriz.