İrade Bozukluğu: Kararsızlık Patolojik Bir Hal Aldığında
tarafından incelendi ve onaylandı. psikolog Sergio De Dios González
Hepimiz hayatımızda zor kararlar almak zorunda kalmışızdır. Bu anlarda, kendimizden şüphe etmeye ve hangi seçeneği seçeceğimize karar verememekten dolayı gerilmeye başlarız. Bir şey seçerken kararsız kalmak normaldir. Fakat bu günlük hayatınızı etkilemeye başladığında bir problem haline gelebilir. Eğer kararsızlık kişisel ilişkilerinizi etkiliyor ve stres, anksiyete ya da depresyondan kaynaklanıyorsa, irade bozukluğu yaşıyor olabilirsiniz.
Başta belirtmemiz gerekir ki, irade bozukluğu yalnızca bir özgüvensizlik ya da güvensizlik problemi değil, psikolojik bir hastalıktır. Sizi karar vermekten alıkoyduğu için hayatı çekilmez hale getirir. Artık seçme yetinizi yitirirsiniz, tatlı seçmek dahi imkansız bir beceri haline gelir. Bu patolojik bir hal almış kararsızlık tüm ilişkilerinizi alt üst eder.
Bunu da okuyun: Karar Vermede 10-10-10 Kuralı
İrade Bozukluğu Nasıl Ortaya Çıkar?
İrade bozukluğunu neyin tetiklediğine dair araştırmalar, henüz bir sonuca ulaşmamıştır. Bu sebeple, bu durumun altında yatan şeyin bulunması adına, potansiyel hastalar üzerinde detaylı bir şekilde çalışılması gerekmektedir. Ardından farklı hipotezler üreten var olan çalışmalarla bir karşılaştırma yapılabilir.
İrade bozukluğunun olası sebeplerinden biri, beyindeki prefrontal kortekste yatıyor olabilir. Bu bölge beynin karar alma mekanizmasından sorumlu bölgedir ve direkt olarak bu durumla ilişkilidir.
İrade bozukluğu karar almakla ilgili felç edici bir his yaratır.
Fakat uzmanlar irade bozukluğunun kişinin nasıl yetiştirildiğiyle ilgisi olduğunu da düşünmektedir. Bu sebepten ötürü, aşırı korumacı ebeveynler bu hastalığın ortaya çıkması için zehirli bir ortam yaratmış olabilirler. Aşırı korumacı ebeveynleri olan çocuklar, sağlıksız bir bağlanma gösterirler ve başkalarının onlar için karar almasına güvenirler. Dahası, eğer biri, çocukluk çağındayken aşağılanmış ya da terk edilmişse; utanç, yoğun güvensizlik hissi ve düşük kendine güven bu durumu tetikleyebileceği için irade bozukluğu yaşama ihtimali artar.
Tüm bunlara rağmen araştırmacılar henüz irade bozukluğunun altında yatan sebebi deneylerle kanıtlayamamışlardır. Bu demek oluyor ki, olası sebepler üzerine yorum yapıp onları analiz etseler de, her irade bozukluğu vakasını açıklayacak bir yanıt bulamamışlardır.
Bunu da okuyun: Aşırı Korumacılığın Sonuçları
İrade Bozukluğu İle Yaşamak
Duygusal bağımlılık ve irade bozukluğu aynı şey değildir. Hastalığın tam olarak ne olduğunun teşhisini koyabilecekleri için, bir uzmandan yardım almak bu yüzden önemlidir. Aşağıda irade bozukluğu ve bağımlılığın örtüşeceği ve hatta kişinin bu ikisini karıştırabileceği durumlar açıklanmıştır.
İrade bozukluğu yaşayan insanların bir ikilemde kalacaklarını hissettiklerinde yalnız kalmaktan kaçınmaları yaygın bir durumdur. Ama bu, yalnız bırakılma korkusundan gelmez. Onlar için karar alacak ve sorumluluğu üstlenecek biri olması ihtiyacından gelir. Burada problemin kökü, yalnız olma korkusu değil, daha derin bir durumun belirtisidir.
Bu bağımlılığın, irade bozukluğu olan insanları manipüle etmeyi ya da onlara yalan söylemeyi kolaylaştırdığını belirtmeliyiz. Başkaları onları kullanabilir ve partnerleri karar alamadıklarından ya da anlaşamadıkları noktaları belirtmediklerinden onları terk edebilir. Fakat irade bozukluğu olan birini yalnız bırakmak onların güçsüz ve kaybolmuş hissetmelerine sebep olabilir.
Teşhis ve Tedavi
Anksiyete ve depresyon irade bozukluğu ile birlikte gelişir. Bunlar, hastalar nihayet yardım almaya karar verdiklerinde şikayet etmelerinin temel sebepleridir. Tahminleri daraltmaya yarayan üç test vardır:
- Millon Çok Eksenli Klinik Envanteri (MCMI)
- Minnesota Çok Fazlı Kişilik Envanteri (MMPI)
- Tematik Kavrama Testi (TAT)
Teşhis sonrası bu hastalığın üstesinden gelinmesi için bir uzmanın yardımına başvurulması kesinlikle önerilmektedir. Süreç ilk önce anksiyete, depresyon ya da stres belirtileriyle başa çıkmakla başlar ve ardından akli meselelere geçilir. Bunu yapmak için, uzman hastanın otonomi kurmasına ve girişkenlik gibi sosyal becerilerini geliştirmesine yardımcı olur. Ayrıca, çoğu vakada, uzman hastanın özgüveninin gelişmesine de katkıda bulunur.
Konu irade bozukluğu ile başa çıkmaya geldiğinde, psikologa ya da psikiyatriste gitmek büyük önem kazanır. Bu hastalığa sahip biri kararsızlık seviyesinin normal olduğunu düşünebilir fakat sorun göründüğünden de ciddi olabilir.
Bir irade bozukluğundan muzdarip olanlar karar verme becerisine sahip değildir. Öğlen ne yiyecekler, saçlarını nasıl kestirecekler, ne iş yapacaklar… Kararsızlıkları, yaşamayı seçmektense yaşamamanın daha iyi bir seçenek olduğu noktaya ulaşır.
İrade bozukluğu olan kişilerin diğer insanlar gibi bazı zorluklarla karşılaşmaları, sürekli insanların onların üzerine geldiğini hissettirebilir. Gerçekte ise, en büyük zorluk bu insanların katlanmak zorunda oldukları zorluklardır. Bundan dolayı, insanlar irade bozukluğu hastalarının otonomi ve bağımsızlık kazanmaları için onlara yardım etmelidir. Onları anlamaya çalışmalıyız.