Hipokondriyaz: Kontrol Etmenin Yolları
Yazan ve doğrulayan psikolog Valeria Sabater
Hipokondriyaz, kontrol edilmesi mümkün bir hastalık mıdır? Sağlığınızla ilgili bu sürekli takıntıyı nasıl azaltabilirsiniz? Vücutlarında olup bitenlere takıntılı olan insanlar, boğaz ağrısının ciddi bir enfeksiyon belirtisi olabileceğini düşünür. Herhangi bir karın ağrısının, eninde sonunda ameliyat gerektiren bir şeye dönüşebileceğine inanırlar. Gördüğünüz gibi, bu gerçek de olsa hayali de olsa, pek çok insan hissettikleri şeyler söz konusu olduğunda içlerini rahatlatmalıdır.
Mevcut Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal El Kitabı (DSM-V), hipokondri teriminin bir bozukluk olarak var olan tanımını ortadan kaldırmıştır. Bunu iki yeni terim ile değiştirmiştir: somatik semptom bozukluğu ve hastalık anksiyetesi bozukluğu. Bununla birlikte, bir hipokondriyak hala teşhis edilmemiş ciddi bir hastalığı olduğuna ikna olmuş bir kişi olarak tanımlanmaktadır. Bu, bir doktorun onlara iyi olduklarını söylediği ve tekrar tekrar yapılan konsültasyonlara rağmendir.
Bu tür bir anksiyete bozukluğundan muzdarip olan insanların yaşam kalitesi üzerinde durumun etkisinin büyük olabileceğini vurgulamak önemlidir. Bu nedenle, en kötü durumlarda, bu hastaların çoğu depresyona girebilir. Bunu mantıksız korkularına tutunarak yaparlar çünkü bunlarla baş etmek zordur. Bunun nedeni, bu korkuların kendi kendine teşhis ve bilinmeyene ilişkin endişeden kaynaklanıyor olmasıdır.
Bu insanlar kanserden ve örneğin bir virüse yakalanacaklarından korkarlar. Buna ek olarak, bir zamanlar tanıdıkları birinin sahip olduğu bir hastalığa yakalanabileceklerini düşündüklerinde de panik hissederler. Bu klinik duruma hapsolmuş bir kişinin kişisel evreni son derece üzücü olabilir. Bununla birlikte, bu tür bir düşünce ile başa çıkmak için bazı stratejiler bilmek yararlıdır.
“Dört saat boyunca takıntılı bir şekilde Google’da semptomlar aradıktan sonra, ‘takıntılı bir şekilde Google’da semptomlar aramanın’ hipokondrinin bir semptomu olduğunu keşfettim.”
– Stephen Colbert
Hipokondriyaz Durumunu Kontrol Etmek İçin Anahtarlar ve Stratejiler
Bir kişi terapiye gittiğinde birkaç şey olur. Mikroplar ile ilgili fobilerini, evden ayrılma ve bir virüse ya da tedavi edilemez bir hastalığa yakalanma korkusu ile birlikte ortaya çıkarırlar.
Birincisi, bu fikirlerin çoğunun mantıksız olduğunun tamamen farkına varırlar, sadece onları kontrol edemezler. Kendi korkuları hakkında mantıklı davranamazlar.
Ayrıca, yaptıkları şeyi neden yaptıklarını ve hissettiklerini neden hissettiklerini anlamadıkları için utanırlar ve bir çelişki ve öfke hissederler.
Bir hastalık ya da somatik semptom bozukluğundan kaynaklanan anksiyete, her bağlamda büyük miktarda bitkinlik ve yıpranmaya neden olur. Bu kişiler kendileri ile ilgili rahatsızlık hissederler, sosyal problemler yaşarlar çünkü kendilerini boşlukta ve ilgisiz hissederler ve genellikle sağlık sisteminin kendilerine özel durumlarının hak ettiği ilgiyi vermediğini düşünürler. Bütün bunlar hoşnutsuzluklarını arttırır ve bununla birlikte temel anksiyetelerini daha da beslerler.
Bu nedenle, hipokondriyak düşünceleri nasıl kontrol edeceğinizi anlamak söz konusu olduğunda, bir şeyi anlamalısınız. Gemma Garcia ve Amparo Benlloch tarafından Valencia Üniversitesinde yürütülen çalışma gibi çalışmalar, bu bozukluğu tedavi etmek için müdahaleci fikirlere ve işlevsiz inançlara odaklanmanın önemini vurgulamaktadır.
Hipokondriyaz Aslında Bir Anksiyete Türüdür
Bu tür saplantılar bir hastalık değildir ve arkasında yatan şey sadece hastalık korkusu değildir. Bu nedenle, hipokondriyazı kontrol etmek için bu durumu neyin motive ettiğini bulmalısınız. Bundan dolayı, yaşadığınız şeyin bir anksiyete bozukluğu olduğunu anlamanız gerekir.
Sınırlandırın, anlayın, rasyonelleştirin ve endişenizin duygularınızın bir sonucu olduğunu aklınızda tutun. Bu, beyninizin gerçek bile olmayan şeyleri önceden tahmin etmeye çalışmasından başka bir şey değildir.
Stres ve Anksiyeteden Kaynaklanan Bedensel Duyumlar
Çok sayıda bedensel duyum yaşayabileceğiniz doğrudur. Baş ağrısı, boğaz ağrısı ve göğsünüzde basınç ve benzeri durumlar yaşayabileceğiniz de doğrudur. Anksiyete ve stresin semptomatolojisi bazen sınırlandırıcı olduğu kadar geniş de olduğundan, endişelenmeyin. Yeni bir his ya da rahatsızlık hissettiğiniz her seferinde internette olası hastalıklara bakmayın.
Kendinize gerçek nedenin olumsuz düşünceleriniz ve endişeniz olduğunu hatırlatın. Vücudunuzun ne hissettiğinden korkmayın. Onlara takıntılı hale gelmeden onları kabul etmeyi öğrenin ve böylece kendinizi çok daha iyi hissedeceksiniz.
Bu Düşünce Şekli Bir Duygudur, Bunu Anlayın ve Rahatlayın
“Yutkunmakta güçlük çekiyorum. Sanırım boğazım şişti. Bu bir enfeksiyon olabilir mi? Belki kanserdir!” Bu tür hipokondriyak düşünceleri kontrol etmek için bir şeyi anlamalısınız. Bir dizi duygu sizi bir tür düşünceye sahip olmaya, ve diğerlerini yaşamamaya yönlendirir.
Korku, güvensizlik, ıstırap, üzüntü ve hayal kırıklığı. Bu duygusal gerçekliklerin çoğu, zihninize düşünme şeklinizi değiştirerek bağlı kalır. Bu nedenle, sahip olabileceğiniz bir hastalık hakkında düşüncelerinizin olduğunu her yakaladığınızda, direkt olarak durun. Ardından, o anda içinizde olan duyguyu tanımlamaya çalışın. Bir kere adını koyduğunuzda, üzerinde çalışmaya başlayın.
Korkuyu Kabul Edin Ama Onu Besleyip Büyütmeyin
Enfeksiyonlardan korkuyor musunuz? Ya da kanser olmaktan? Kronik bir hastalığınız olması konusunda endişeli misiniz? Bunların hepsi normal ve anlaşılır korkulardır. Herkeste vardırlar. Bunun nedeni, korkunun spesifik bir amacı olan normal bir duygu olmasıdır. Bundan dolayı, sizi korkutan bir şey olduğunda harekete geçin, ancak bunu mantıklı bir şekilde yapın. Başka bir deyişle, kendinize sağlıklı bir yol kullanarak iyi bakın.
Gördüğünüz gibi, yapmanız gereken son şey korkuyu beslemek ve onu bir krize çevirmektir. Sizi yönetmesine izin vermeyin. Korkuyu beslemek sadece anksiyetenizi arttıracaktır.
Hipokondriyaz Yaşamayı Kontrol Ettikten Sonra Kendinizi Ödüllendirin
Sabah başınız dönerek uyanıyorsunuz. Hasta olup olmadığınızı merak ediyorsunuz. Böyle bir rahatsızlığın nedeni ne olabilir? Yaptığınız sonraki şey, bilgisayarınızı açmak ve bir internet araması yapmak oluyor. Hipokondriyaz durumlarını kontrol etmek için bazı günlük stratejilere sahip olmalısınız.
Örneğin, başınız dönüyorsa, oturun ve geçmesini bekleyin. Sonra kendinize (rasyonel olarak) bunun yalnızca anksiyetenizin bir belirtisi olduğunu hatırlatın. Size kendinizi daha iyi hissettirecek bir şey yapın. Örneğin, yürüyün, banyo yapın ya da kitap okuyun. Bunların hepsi internette semptomlara bakarak korkunuzu beslemekten kaçınmanın yollarıdır. Bu başlı başına iyi bir şeydir ve büyük bir adımdır. Bu nedenle ilerleme kaydettiğiniz için kendinizi ödüllendirmelisiniz.
Sonuç olarak, bu stratejilerin her zaman olumlu sonuçlar getirmeyeceğini unutmayın. Bu nedenle, bazı bilişsel yeniden yapılandırma tekniklerini uygulamanıza yardımcı olabilmeleri için profesyonel yardım almayı düşünün.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Arnáez, S., García-Soriano, G., López-Santiago, J., & Belloch, A. (2019). Dysfunctional beliefs as mediators between illness-related intrusive thoughts and health anxiety symptoms. Behavioural and Cognitive Psychotherapy. https://doi.org/10.1017/S1352465819000535
Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.