Başka İnsanlara Neden Güveniyoruz?

Aşk, para ve günlük hayatımızın diğer yönleri söz konusu olduğunda güven, çok önemlidir. Yeni bir çalışmada insanları başkalarına güvenmeye neyin yönlendirdiği konusu aydınlatılmış.

Dartmouth College, üniversitesindeki araştırmacılar tarafından yürütülen bu çalışma Journal of Neuroscience dergisinde yayınlandı. 

İnsan ilişkilerinde güven

İnsan hayatında işbirliği ve yardımlaşma esastır. Kişiler arası ilişkilerin geliştirilmesi, özünde tatmin edici bir şeydir. Ait olma hissi de temel bir insani ihtiyaçtır. Aitlik hissi, fiziksel ve zihinsel sağlık açısından son derece güçlendiricidir.

Toplumun bu işbirliği yönünün unsurlarından biri de güvendir. Güven, karşımızdaki kişiye ilişkin belli bazı karşılıklı riskleri kabul etmeye işaret eder.

Güvenmek, risk almak demektir

İşbirliğine dayalı karşılıklı ilişkilerde yer almak için önemli ve sürekli bazı riskleri kabul etmek gerekir. Ne var ki bu, ilişkinin aşaması ve samimiyetine bağlı olarak uyarlanır.

Dartmouth’taki araştırmacılar, bu sürecin altında yatan mekanizmaları anlamak istemiştir. Bunun için bilgisayar yardımıyla bir sosyal değer modeli oluşturmuşlardır. Bu model, işbirliği durumlarında karar tahmini yapabilmek için kurulmuştur.

Karar vermede sosyal değerin rolü

Yirmi altı gönüllü, tekrara dayalı bir güven oyunu oynayarak çalışmaya katıldı.

Katılımcılar, ekonomik yatırım hakkında bir oyun oynadıklarını düşünüyordu. Bu oyunu yakın bir arkadaşlarıyla, yabancı biriyle ve kumar makinesiyle oynadılar. Durum değişmesine rağmen, gerçekte deney süresinin %50si boyunca karşılıklı güven öneren basit bir algoritmayla oynuyorlardı.

Araştırmacılar, her oyuncunun oyundaki tecrübelerine göre her turda vereceği kararı tahmin etmek üzere bu modeli geliştirmişlerdir.

Sonuçlara göre katılımcılar yakın arkadaşlarıyla olan pozitif etkileşimi, yabancı biri veya makineyle olana göre daha memnun edici buldular.

Araştırmacılar ayrıca sosyal değer modeli sayesinde katılımcıların yatırım kararlarının daha iyi tahmin edildiğini görmüştür, nitekim modellerde yalnızca finansal ödeme göz önüne alınmıştı.

Katılımcıların davranışı model tarafından tahmin edilmişti. Modele göre insanlar, koşullu işbirliği kararlarının karşılılık özeliğine göre beyinlerinde bir sosyal değer ödülü sinyali almaktaydı. Bu sinyalin gücü, ilişkinin yakınlığıyla bağlantılıdır.

Bu sosyal değer sinyali, beyindeki ventral striatum ve prefrontal medial korteks bölgelerinin aktivite oranıyla ilişkilidir. Model, sosyal değer modeli ödülünün parametrelerini önemli ölçüde tahmin etmiştir.

Güven ve ödül

Nöro resimer, ventral striatum ve prefrontal medial korteks bölgelerinde gözlemlenen belli beyin sinyallerinin katılımcılar karar verdiklerinde gönderilen sosyal değer sinyalleriyle uyuştuğunu göstermiştir.

Ventral striatum, ödüllerin işlenmesinde temel bir bağlantıdır. Prefrontal medial korteks, başka bir kişinin zihinsel durumunun temsiliyle ilişkilidir.

Bu bölgeler oynayıcıların, yakın bir arkadaşlarıyla oynadıklarını fark ettiklerinde en büyük sosyal ödülü deneyimlediğine dair ek kanıt sunmaktadır.

Katılımcılar her oyuncunun bu sürenin yarısı boyunca alternatif harekette bulunduğunu öğrenmelerine rağmen bu durum yaşanır. Fakat bu ek ödül şeklindeki beyin sinyalini almalarına karşın, kendi arkadaşlarına diğer oyunculardan daha fazla güveneceklerdir.

Çalışmaya katkıda bulunanlardan Lucas Changel “Bu sonuçlar, günlük kararlarımızda, bilhassa da ilişkilerin belli bir çözümle ilgili değerlerimizi nasıl değiştirdiği göz önüne alındığında, sosyal ilişkilerin önemini gösterir,” demektedir.

Dolayısıyla, araştırmacılara göre sosyal değerin tekrarlı etkileşimlerde işbirliği davranışını motive ettiği ortaya konmuştur.