Ayrılığın Ardından Yaşanan Acı ve Aşamaları

Yazan ve doğrulayan psikolog Gema Sánchez Cuevas

Tarafından yazılmıştır Julia Marquez Arrico

Son Güncelleme: 22 Aralık, 2022

Ne zaman iyi hissedeceğim kendimi? Üzüntüden öfkeye nasıl böyle hızlı geçebiliyorum? Bir ayrılığın ardından gelen acıyı yaşarken insanların sorduğu sorular bunlar. Ayrılık ve ardından gelen acı, yetişkinlerin psikolojik yardım istemesinin en yaygın nedenlerinden biri.

Bir ayrılıktan sonra insanlar farklı acı aşamaları ve tatlarını tecrübe ederler. Bu yazıda ayrılığın berberinde getirdiği acının aşamalarını ve bunların özelliklerini paylaşacağız sizlerle.

1. Aşama: Şok hâli

Bu acının başlangıcıdır. Bu aşamada, kişi hala buna inanamamaktadır. Ayrılığın farkında olmaları ve yeni durumlarının ne olduğunu görmek onlar için zordur. Duygusal olarak, şok döneminde tepki eksikliği var. Kişi hiçbir şey olmamış gibi davranır, hayat her zamanki gibidir.

İnkâr aşaması, “terk edilmiş” insanlarda çok daha belirgindir. “Terk etmiş” insanlarda daha az fark edilir. Durum şudur: ilişkiyi koparmaya karar verenler zaten inkar ve şok aşaması geçmiştir. Bu yüzden, ilişkiyi sonlandırmak için adım atan kişi, yeni durumu çoktan çözmüştür ve inkar aşamasında değildir.

Kişi gözünü bir kez ayrılığa açıp gelecek olanı gözünde canlandırdıktan sonra bir sonraki aşama gelir: kaybı inkar etmek.

“İnkâr aşaması, “terk edilmiş” insanlarda daha çok fark edilir. “Terk etmiş” insanlarda göze çarpan bir özellik değildir.

2. Aşama: Kaybı inkâr etmek

Ayrıldıktan sonraki acı aşamalarında inkara rastlıyoruz. Bu aşamada kişi kaybettiklerinin farkındadır, ancak bunu kabul etmeyi istemez. İlişkinin sona erdiğini kabul etmeyi reddeder ve bunun yerine yeniden o ilişkide olmanın hayalini kurar. Bu aşamanın tipik bir örneği, ayrılığın bir hata veya çabuk verilmiş bir karar olabileceği fikrini ortaya koymaktır.

İnkâr aşamasındaki bir zihin, sorunları çözmenin yollarını bulmaya ve ilişkiyi ele almaya odaklanır. Bu aşamanın uyarlanabilir bir işlevi vardır. Kaybı “sindirim” için zaman tanıtır ve iş ve yükümlülüklerinizi yerine getirmeye devam etmenize yardımcı olur. Yavaş yavaş yaşanan ve yaşanacak olan değişimlerin farkına varırsınız.

3. Aşama: Derin üzüntü

Bu aşamada kişi, ayrılığın onun için ne anlama geldiğini kabul etmeye ve deneyimlemeye başlar. Kişi, hayatının nasıl değiştiğinin ve değişmeye devam edeceğinin farkına varmaya başlar. İşte böylesi derin bir üzüntüyü yaratan şey budur. Dünyayı, geleceği ve kendilerini olumsuz bir şekilde görmenin sonucu olarak yaşanır.

Bu aşamaya özgü olarak, Beck’in bilişsel üçlüsüyle uyumlu psikolojik bir işlev bulunmaktadır. İşte derin üzüntü ve depresyon semptomları buradan kaynaklanır. Kaybı gerçekten kabul etmeniz için üzüntü, gerekli bir duygudur. Ve olanlarla bağlantı kurmanıza ve acıyı biraz yavaş yavaş aşmanıza yardımcı olur.

4. Aşama: Suçlama

Bir ayrılığın ardından yaşanan acının aşamaları arasında, suçlama aşaması en tipik olanlardandır . Aslında, diğer tür acıların arasında suçlama hemen fark edilmez. Ancak bir ayrılığın acısından sonra karşılaştığımız en kötü ve karmaşık aşamalardan biridir.

Suçluluk, neleri farklı yaparak ya da neleri söyleyerek ilişkinizi kurtarmış olabileceğiniz sorusunu takıntı hâline getirmenize neden olur. Ayrılmaya neden olan şeyleri düşünüp durmak ve takıntı hâline getirmek, kişiyi psikolojik olarak yıpratabilir ve ciddi anksiyete yaratabilir.

Bir ayrılığın suçunu % 100 üstlenmek, verimsiz bir çaba olacaktır. Ve, her şeyden önce, çok büyük haksızlıktır bu. Çiftler iki kişiden oluşan bir ekiptir ve bir ayrılığın sorumluluğu her zaman paylaşılır. Hissettiğiniz suçluluk duygusunu yaymaya çalışın. Bunu paylaşılan bir sorumluluk olarak görüp zihninizi geleceğe yönlendirin.

5. Aşama: Öfke

Bütün bunlar sizin hatanızmış gibi hissetmeyi bıraktığınızda ve yaşanan her şeyin sorumluluğunu paylaştığınızda öfkeli hissetmeye başlarsınız. Öfke aşaması, en “yararlı” ya da “olumlu” aşamadır. Çünkü birisi ya da bir şey bizi kızdırdığında, ondan kaçınır ve hayatımızdan çıkarmaya çalışırız. Ve bütün bunlar bir ayrılıktan sonra olur… mükemmel bir şeydir bu!

Ayrılıktan sonra acı çekerken öfke neden yaşadığımız en iyi şeydir? Çünkü öfke, iyi yönlendirildiğinde, çok güçlü bir kuvvettir. İlk etapta, kaybettiğiniz kişiden uzakta tutar sizi ve bu, iyileşmek için temel bir unsurdur.

Acı aşamaları esnasında eski sevgilinizle temasta bulunmak, insanların suçlama ya da üzüntü aşamasında sıkışıp kalmasına neden olabilir. Bu durum, kişinin ilerlemesini zorlaştıracaktır.

Gelecekte arkadaş olabilirsiniz eski sevgilinizle ama hâlâ acı içindeyken değil. Dolayısıyla, öfke, canımızı yakan insanlardan uzak durmamıza yardımcı olur. Öfkeyi kişisel durumunuzu geliştirmek, kendiniz hakkında düşünmek ve kendinizle ilgilenmek için kullanın. Ama … dikkatli olun! Bu aşamada sıkışıp kalmayın. Aksi hâlde sizi korumuş olan öfke bu defa size karşı işlemeye başlayacaktır.

6. Aşama: Kabullenme

Öfkeyi deneyimleyip doğru şekilde kullandıysanız, kabullenme aşmasına geçebilirsiniz. Bu aşamadaki duygular, tamamen pozitif ya da tatmin edici değildir. Bunlar, yaşadıklarınızı kendi hayatınızın hikâyesininn bir parçası olarak görmenize yardım eden duygulardır.

“Suçlama, ilişkiyi kurtarmak için yapmış veya söylemiş olabileceğiniz şeyleri takıntı hâline getirmenize neden olur.”

Kabullenme aşamasındaki insanlar, olanlarla yüzleşmeye başlarlar. Geçmiş veya kaybettikleri şey değil, kendileri üzerinde düşünmeye ve fikirlerini geleceğe odaklamaya başlarlar. Kabullenme, ayrılığın ardından iyileşmenin en kesin yoludur. Kendi başımıza ve kendimiz için bir gelecek yaratma konusunda düşünmemize yardımcı olur.

Son olarak, ayrılık sonrasında acı evrelerinin doğrusal veya birbiriyle ilişkili olmadığını unutmamak önemlidir. Bu özellikle acının  başında fark ettiğimiz bir şey. Yani, kayıp ne kadar yeni ise, acı aşamaları o kadar değişkendir. 1. aşamadan 3.ye, sonra da 2’den 4’e gidebilirsiniz.

Kayıpla başa çıktığınız ve acıyı aştığınız sürece, geriye doğru daha az adım atacağınızı ve ilerleyeceğinizi göreceksiniz. Eskisi kadar güvensiz hissetmezsiniz kendinizi ve geleceğe yeni gözlerle bakmaya başlarsınız.