Yaratıcılık Doğuştan Mı Gelir, Yoksa Öğrenilir Mi?

Yazan ve doğrulayan psikolog María Vélez

Son Güncelleme: 22 Aralık, 2022

Yaratıcılık hakkında düşündüğünüzde, aklınıza muhteşem sanat eserleri yaratmak için bir “seçilmiş kişiye” ilham veren bir ilham perisi fikri aklınıza gelebilir. Ancak, pek çok insan yaratıcılığın doğuştan mı geldiğini, yoksa öğrenilebilen bir şey mi olduğunu merak eder. Ancak yaratıcılık bazı insanlarda kendiliğinden ortaya çıksa da diğerleri bundan en iyi şekilde yararlanmak için organize bir süreçle kendilerini eğitmiştir. Bundan dolayı, yukarıdaki soruyu cevaplamamız gerekirse: evet, herkes yaratıcılığı öğrenebilir.

“Yaratıcılık” terimi 50 yıldan fazla zaman önce Joy Paul Guilford tarafından yaratılmıştır. Ona göre, yaratıcılık yeni ve değerli bir şey yapabilme becerisidir. Bu fikir bir kişinin yaptığı her şey için geçerli olan bir şeydir. Bundan dolayı, problem çözmek ya da bir teori formüle etmek gibi şeyler söz konusu olduğunda herhangi biri yaratıcı olabilir.

Yaratıcılık Doğuştan Mı Gelir, Yoksa Öğrenilir Mi?

Çok az uzman yaratıcı olma yeteneğinin az da olsa çok da olsa tüm insanlar için içsel olduğuna dair herhangi bir şüphe duyar.

Pek çok yazar, başlangıç ya da genetik yatkınlık seviyesinin ötesinde, herkesin orijinal, esnek ve hassas olmayı öğrenebileceğine inanır. Her insan, yaratıcı olmak için gereken temel becerileri kazanabilir. Bundan dolayı yaratıcılık deneyime karşı duyarlıdır ve kişinin yüzleştiği zorluklar bunu iter ve güçlendirir.

Benzer şekilde, diğer yazarlar da tüm çocukların doğaları itibariyle yaratıcı olduğunu savunurlar. Araştırmacılar, çocukların üç ila beş yaşları arasında sürekli bir soru formülasyonu ve farklı düşünme örüntülerinin bulunduğu bir aşamadan geçtiğini bilirler. Bu, uygun bir destek ortamında yaşamları boyunca devam ettirebilecekleri bir yaratıcılık ile karakterize edilen bir aşamadır. Bundan dolayı bu yazarlar yaratıcılığın doğuştan olduğuna inanırlar. Ne yazık ki, yıllar geçtikçe pek çok insan bu yeteneği kaybederler.

Tüm bunlara rağmen, ve bu karmaşık bir süreç olsa dahi, kişi kendisini yaratıcı olmak üzere eğitebilir. Benzer şekilde, öğrenebildiğiniz her şey, aynı zamanda öğretilebilir. Bundan dolayı, yapılması gereken temel şey hayal gücü, merak ve eleştiri gibi yaratıcı tutumları geliştirmektir. Kendine güven, proaktivite, hayal kırıklığı yönetimi ve azim de ek olarak geliştirilmelidir.

“Yaratıcılık bulaşıcıdır. Onu bulaştırın.”

– Albert Einstein

Yaratıcılık Söz Konusu Olduğunda Aşağıdakiler Dikkate Alınmalıdır:

• Bireyin ilgileri üzerinden ve becerileri dikkate alınarak öğretilmelidir.
• Öğretmenler simülasyon, danışma ve keşif yöntemlerini kullanmalıdır.
• Ayrıca, eğitim boyunca hayal gücü ve merakın temel bir şekilde uyarılması da gerekir.
• Öğretim farklı materyallerin, fikirlerin, metotların ve araçların entegre bir şekilde kullanılmasını teşvik etmelidir.
• Ayrıca keşfetmeli, araştırmalı ve deney yapmalıdır. Temel olarak, yeni zorluklar bulup ihtiyaçlar ve kaynaklar keşfetmelidir.
• Sonucun kullanılabilir ve değerli olup olmadığını belirlemek amacıyla öz-değerlendirmeyi ve öz-eleştiriyi teşvik etmelidir.
• Ayrıca yaratıcılık süreci için kullanışlı olan spesifik bilgileri toplayabilmelidir.
• Yaratıcılık motivasyon ve efor ile belirlenir.
• Dil, problem çözümü ve hedef odaklılık gibi temel becerileri edinmelisiniz.
• Ayrıca, kendinize güvenmeli ve fikirlerinizin ifadesini desteklemelisiniz.
• Son olarak, özgürlük ve yapı açısından dengeli olan yaratıcı süreçleri başlatmak için fırsatlar bulunmalıdır.

Yaratıcılığı Ne Zayıflatır?

Yaratıcılığın bir dizi rehber ile öğretilebilmesinin yanında, diğer faktörlerin de yaratıcılığı engelleyebileceğini unutmayın.

Benzer şekilde, insanların deneyimleri başka davranış ya da ifade yollarının geçerli olmadığı şemaları güçlendirmiş olabilir, ya da bu şemaları onlara öğretmiş olabilir. Bu bağlamda, sonucun önemine ve yaratıcı bir süreci takip etmenin size katacağı değere odaklanmalısınız.

İkinci olarak, dışsal motivasyon günümüzde oldukça kutlanır ve pekiştirilir, çünkü dar ve stabil parametreleri takip eden bir ortama uyum sağlanmasına yardımcı olur. Buna örnekler iyi notlar almak ya da bir amirin sizi tebrik etmesi olabilir. Ancak, yaratıcılık ve hayal gücünü geliştirmek ve yeni seçenekler icat etmek için yeni yolları takip etmelisiniz. Bunun gerçekleşmesi için içsel motivasyonunuzu bulmak ve teşvik etmek önemlidir.

Son olarak, insanların eşitlerinden oluşan bir grup ile özdeşleşme ihtiyacı onları birbirlerini taklit etmeye ve benzer davranış ve tutumlar geliştirmeye götürür. Bundan dolayı, yaratıcılığı teşvik etmek için özerk olmaya çalışmalı ve kendi özgün özellik ve tutumlarınızı geliştirmelisiniz.