Reklam Psikolojisi

Yazan ve doğrulayan Psikolog ve gazeteci Sara Clemente

Son Güncelleme: 10 Ekim, 2022

Sizi bir şekilde harekete geçiren veya size dokunan bir televizyon reklamı izlediniz mi hiç? Böyle deyince aklınıza belli bir reklam geldi mi? Reklamın yarattığı etki reklam psikolojisine bağlanabilir.

Bazı reklam filmleri hafızamıza kazınırken bazılarını neden çabucak unuturuz? Bunun nedeni ne tesadüf ne de şans. Bu farklı değişkenleri, faktörleri ve özellikleri dikkate alan aşırı hassas çalışmanın sonucudur. Şimdi sizlere psikolojinin reklamla ve onun insanlar üzerindeki etkisiyle ne ilgisi olduğunu açıklayacağız.

Reklam psikolojisi nedir?

Temel olarak, reklamcılık psikolojisi, tüketicinin psikolojik eğilimlerini tahmin etmeye çalışan birçok farklı ilginin ve değişkenin birleşimidir.

Reklamlar artık dergiler, gazeteler, radyo, televizyon veya internetle sınırlı değil. Aslında, bizi çevreleyen her şeydedir. Ürünlerin raflarda sergilenme şekli rengi ve patates cipsinin büyüklüğü, giysilerin fiyatı, radyodaki sözler… Başka bir deyişle bir ürünü çekici yapan her şeyi kullanıp dikkatimizi çekiyorlar ve yayılmasını sağlıyorlar.

Hepimiz bir ürün satın alırken kendimizi başkalarından ayırmayı deneriz. Bu ayrı olma, özgün ve farklı olma çabası reklam psikolojisinin faydasını gördüğü şeylerden biridir. Daha sonra bu bireysel farklılıklar kurulduğunda, motivasyon, tercihler ya da kişisel yargılar gibi diğer kavramlar da devreye girer.

Reklam psikolojisindeki stratejiler

İnsanların özelliklerini ve nasıl satın aldıklarını öğrenerek, medya aracılığıyla kendileri üzerinde daha fazla ikna edici etkiye sahip olabilirsiniz. Peki nasıl?

Eğer bir süper markete bir iki şey almak için gidip de koca bir sepeti doldurup çıkıyorsanız tebrikler! Bu reklamcılığın kurbanı oldunuz demektir. Daha spesifik olmak gerekirse, pazarlamacılar, tüketicileri aşağıdaki gibi stratejiler kullanarak ikna etmek için reklam psikolojisini kullanır:

-Mekanistik: Öncelikle, psikanalizi kullanan bu strateji, insanları bir sloganı veya imgeyi tekrarlayarak koşullandırır. Tekrarlama, tüketiciyi satın alma konusunda ikna etmeyi amaçlar.

-İkna: Rakiplerinin eşdeğer ürününün üzerinde bir ürün yetiştirmeyi hedefler. Bunu yapmak için özellikleri veya nitelikleri hakkında bilgi verir ve bunları diğer benzer öğelerle karşılaştırır. Aynı zamanda yaratıcılık ve kişisel sezgilerle beslenir.

Projektif teknikler: Bunlar ürünün modelleri, hayat tarzları ve kültürü üzerine odaklanır. Ürünleri genellikle bireysel bir kişinin ilgi alanlarına veya fikirlerine uyan şekilde tasvir eder. Ayrıca sosyoloji ve antropoloji de burada anahtardır.

-Öneri: Son olarak bu strateji düşüncelerimizi okumak için psikanalitik bir yol izler. Temelde tüketicinin anksiyetesine, korkusuna veya stesine odaklanarak ürünün sadece tüketici için yaratıldığına inanması için “sihirli ürün” olmaya çalışır.

Psikolojiyi kullanarak başarılı olan reklamlar

Tüm reklam kampanyalarının arkasında, başarının bağlı olduğu önemli kararlar vardır. Bu kararların her birinde, reklam araştırma psikolojisi uzmanları ve pazarlamalarını daha etkili hale getirmek için bilgiye katkıda bulunuyorlar. Aşağıdaki faktörleri dikkate alırlar:

• Reklam özellikleri: hangi rengi, baskının veya görüntülerin kullanılacağına karar vermek.
• Tekrar: görüntülenme veya yayınlanma sayısı. Bu en eski stratejilerden biri olmasına rağmen, en etkili olanlardan biri olmaya devam ediyor. Onun felsefesi, daha fazla tüketicinin bir mesajı görmesi veya duyması, onların hafızasında daha fazla kalmasıdır.
• Fiyat: Düşük fiyat her zaman en çok satış demek değildir. Bu önemli bir faktör olmasına rağmen (her yıl büyük indirim zamanlarındaki satışları düşünürsek) diğer etkenlerin de burada katkısı vardır.
• Kanal: Ürünün reklamının nerede yapılacağı. (radyo, televizyon vs.)

Pazarlamada çalışan bir psikolog, farklı yaş gruplarının tüketim eğilimlerini de hesaba katmak zorundadır. Hedef kitlenin geliştiği yön de önemlidir. Örneğin, ergenlere ulaşmak istiyorsak, kampanyaları internet üzerinden veya cep telefonları aracılığıyla yürütmemiz gerekir. Ayrıca, yaşları göz önüne alındığında, kimliklerini desteklemek, yaşamın bu aşamasında çok önemli olan bir şeydir.

“Etkin ve ikna edici bir mesaj, bireyin psikolojik işleyişini değiştirme yeteneğine sahiptir.”

– Vance Packard

Renk psikolojisi

Reklam psikolojisi alanındaki uzmanlar yürütülen reklam çalışmalarında rengin çok önemli olduğunu söyler. Öncelikle her renk başka bir şeyi temsil ediyor.

• Beyaz boşluk, aydınlık ve saflığı temsil eder.
• Mavi tazelik, saydamlık ve aydınlığı temsil eder. Ayrıca sakinleştirici etkisi vardır.
• Sarı empati, dışa dönüklük, aydınlık, eğlence, canlılık ve gençlik sembolüdür.
• Kırmızı güç, dinamizm ve dayanıklılığı temsil eder. Üstelik kırmızı dikkat çekicidir ve zihni kontrol eder.
• Son olarak yeşil umut, doğa ve sakinliğin temsilcisidir.

Toparlamak gerekirse reklamlardaki her küçük detay hayati derecede önemlidir. Reklam psikolojisi insanları etkilemek ve ikna etmek üzerine kuruludur. Hedef sizsiniz! Soru bundan pay alacak mısınız?