Psikolojik İlk Yardım Uygulamayı Biliyor Musunuz?

Psikolojik ilk yardım, farklı durumlarda gerekli olabilir. Örneğin, bir kişi korkunç bir olayın kurbanı olduğunda, kontrol edilemeyen bir kriz ortaya çıktığında ya da herhangi bir doğal afet durumunun oluşmasının akabinde gereklidir. Fiziksel ilk yardımda olduğu gibi, acil psikolojik yardımın temel esaslarını da öğrenmenizi öneriyoruz.

Tabii ki, ruh sağlığı uzmanları en başarılı manada psikolojik ilk yardım sağlayabilecek profesyonellerdir. Fakat durum, bir psikologun gelmesi biraz zaman alması halinde, hızlı bir şekilde davranmamızı gerektirebilir. Bu sebeple, nasıl hareket edileceğini öğrenmek için birkaç temel beceriye sahip olmamız önemlidir.

“Nasıl öngöreceğini bil. Ve korumak için önceden harekete geç.”

– Alfredo Perez Rubalcaba

Psikolojik ilk yardımın amacı, travmatik olayların yol açtığı duygusal buhranı azaltmak, insanlarla ilgilenmek ve böylece sorunlarla yüzleşebilme yetilerini yeniden kazandırmaktır. Bu ilk yardım şeklinin sağlanması, yaşadığı deneyimin insanı parçalamaması için hayati önem taşımaktadır.

Psikolojik İlk Yardımın Temel İlkeleri

İhtiyacı olan birine psikolojik ilk yardımda bulunurken, beş adım ilkesini kesinlikle bilmelisiniz. Açıkçası, bu tür bir müdahale ancak yetkili bir profesyonelin tarafından gerçekleştirilmelidir. Ancak, her durumda, travmatik bir olayın yol açtığı etkileri sınırlamak hayati önem taşımaktadır. Bu beş ilke şunlardır:

• İfade özgürlüğünü sağlayın. Konuşmayı, ne olduğuna değil, meydana gelen olayın kişi üzerinde ne gibi bir etkisi olduğuna yönlendirin ve mağdurun bu hususta konuşmasını sağlayın. Bu bir diyalog şeklinde olmasa da olur, hatta karşınızdaki insanın ne söylediğini anlamanız bile şart değil. Kurbanların çoğu zaman ihtiyaç duyduğu şey, onlara yakın olduğunuzu hissetmektir.
• Pür dikkat dinleme. Mağdurun ne tavsiyeye ne de vaaza ihtiyacı vardır. Eğer bir ruh sağlığı uzmanı değilseniz, yapmanız gereken en iyi şey, kendinizi dinleme moduna alıp, yalnızca kurbanın kendisini ifade edecek şekilde hareket etmektir. Bu zaman dilimi patronluk taslayacak bir vakit değil, aksine sadece orada olup dinleme zamanıdır.
• Kabullenin. Kurbanın söylemesi gereken her şeyi kabul etmeye hazır olmalısınız. Durumla hiçbir ilgisi olmayan dışa dönük ifadeler ya da duyguları dile getirmesi gayet mümkündür. Mağdura, bir felaket ile karşılaştığında korkmamasının ya da sevdiğini birini kaybettiğinde üzülmemesinin bir delilik hali olmadığını söyleyin.
• Güven sağlayın ve empati kurun. Kurbanın, size güvenebileceğini, ona destek olmak ve yardım etmek için orada olduğunuzu hissetmesi gerekir. Hepsinden önemlisi, onları yargılamak ya da ne yapmaları gerektiğini söylemek gibi bir niyetiniz kesinlikle olamaz; sadece destek vermek için onların yanındasınız.
• Bilgi verin. İhtiyacınız olabilecek tüm bilgiye sahip olmanız önemlidir. Bu bilgi ister bir kaza sonucu yaralı olanların listesini elinizde tutmak olsun veya kendi doktorlarının kim olduğunu bilmek, hiç fark etmez. Bir profesyonel gelene kadar, sizin ya da ilk yardımı uygulayan kişinin, dünya ile iletişimi sağlayan aracı olmanız, oynayabileceğiniz en iyi roldür.

Psikolojik İlk Yardım Protokolü

Tıpkı fiziksel ilk yardım sağlanırken uyulması gereken bazı protokoller olduğu gibi, psikolojik bir acil durum söz konusu olduğunda da, takip edilmesi gereken yollar vardır. Bu yollar, keyfi olarak tespit edilmemiştir, aksine, acil durumlarda yapılan müdahalenin farklı türlerinin etkilerini inceleyen profesyonellerin deneyiminin sonucu oluşan bir bütündür. Aşağıda bu protokolleri anlatacağız:

• Temas ve yakınlık kurma. Bu adım, (eğer kurbanı tanımıyorsanız) kendinizi tanıtmayı , onlara neden orada olduğunuzu söylemeyi, kişiyi oturmalarını söylemeyi ve onların mahremiyetlerine saygı duyulmasını sağlamayı içerir.
• Güvenlik ve rahatlık sağlayın. Her şeyden önce fiziksel güvenliği sağlamalısınız. İlk olarak, kişinin tehlike altına girmediğinden emin olun. Dana sonra, onlara ne yapacağınızı açıklayın. Ardından, kişinin kendisini rahat hissettiğinden ve acil müdahale gerektiren herhangi bir fiziksel yaralanmanın olmadığından emin olun; eğer aksi bir durum var ise; acil müdahaleyi sağlayacak bir yol bulun.
• Stabilize. Amacımız, mağdurun tüm iletişim hatlarını olabildiğince açık tutmaktır, küçük bir tane açık olsa bile bize yeter. Eğer mağdur, çok heyecanlıysa, size bakmalarını ve sizi dinlemelerini isteyin. Onlara nasıl yardım edeceğinizi gösterin. Sakin oluncaya kadar kişiyi derin derin nefes almaya teşvik edin.
• Bilgi toplayın. Bu adım, mağdura nasıl hissettiğini, ne istediklerini ve neye ihtiyaç duyduklarını sormayı içerir. Konuşmak istemiyorsa onlara zaman tanıyın. Sakın ola baskı yapmayın. Mağdura her koşulda yardımcı olacağınız hissiyatını verin. Tıbbi durumlarını kontrol edin, birçok durumda kurban, yaşadığı şok sebebiyle yalnızca bulunduğu ortamdan kopmakla kalmaz, aynı zamanda, normal de hissedeceği fiziksel acıyı da hissedemez. Ayrıca böylesine muazzam bir trajedi yaşayan ve tıbbi bakıma ihtiyaç duyduğunun bilince olan birinin, bunu istemeye gönüllü olamayacağını da unutmayın.
• Pratik yardım sunun. Elde ettiğiniz bilgilere dayanarak, temel eylem planını hazırlayın. Bu eylem, mağdurun ihtiyaç duyduğu adımları, not almayı ve bunları olabildiğince hayata geçirmeyi kapsar.

Psikolojik ilk yardım bir krizin etkilerini en aza indirmeye katkıda bulunur. Temel rolü şüphesiz mağdura bir profesyonelin ihtiyaç duyduğu bakımı almasını sağlamaktır. Çalışmanız “o an” ile sınırlıdır ve bu şekilde devam edilmelidir. Kilit nokta, irtibat kurmaktır .