Mantıksız Düşünce Olumsuz Düşünce Değildir

Mantıksız düşünceler ve bunların çözüme ulaştırılmaları hakkındaki Sokratik tartışmalar, psikoloji alanında yapılan tartışmaların çoğunda açık bir hedef olarak yer alıyor. Sosyal kaygı bozukluklarından kişilerarası ilişkilerde şiddete, hatta travma sonrası strese kadar.

Ön görüşmenin hemen sonrasında uygulamaya konulabilen ve terapinin sonuna kadar yararlı olabilecek bilişsel yeniden yapılanma, bireyin mantıksız düşüncelerini tespit ederek, aynı konu hakkında alternatif düşünceler üretmesi için çalışır. Kişinin kendisinin, mantıksız düşüncelerin kendi ruh hali üzerindeki etkisini görebilmesinden daha iyi ne olabilir? Ayrıca, bu farkındalık sonraki davranışları için de devam eder.

Bilişsel yeniden yapılanma ne kadar yaygın bir uygulama haline gelirse, bireyin kendi mantıksız düşüncelerini o kadar kolay tespit edebileceğini anlıyoruz. Ayrıca, çok daha uygun alternatif düşünceler üretecektir.

Bununla birlikte, bu tür inatçı düşüncelerin geliştirilmesi çoğu zaman mantıklı düşünceler yerine olumlu düşünceler önererek insanların kafasını karıştırır.

Mantıksız ve Mantıklı Düşünceler Arasındaki Farklar

Mantıksız düşünceler hiç de hoş olmayan duygusal tepkiler ortaya çıkarır. Bunlar öfkeden acıya, hatta dehşete kadar değişebilir. “Asla” veya “her zaman” zarflarını kullanacak şekilde uzun vadelidirler ve mutlaktırlar. Bu da, karşılığında, mutlu olmak zorunluluğunu getirir. Ya da kişinin ne olması, ne yapması ya da ne olması gerektiğini. Yani, kişinin kendi kendine dayattığı talepleri.

Ayrıca, bu düşünceler genellikle doğrulanamaz. Aksine, mantıklı düşünceler kanıtlanabilir olarak ortaya konmaktadır. Çok daha düşük yoğunlukta duygular yaratırlar. Örneğin, öfke yerine tiksinme acı yerine katlanma; dehşet yerine korku.

Öfkenin yerini mutluluğun alamayacağını vurgulamak önemlidir. Ne memnuniyetle acı, ne de cesaretle dehşet yer değiştirebilir. Mantıklı düşünceler gerçekçi ve dengeli olmalıdır. Aşırı olumlu terimlerle ifade edilirse, mantıksız hale gelecektir.

Ayrıca, bir kişi alternatif ve mantıklı düşünceleri olumlu düşünme olarak algılarsa, neredeyse kesinlikle bu tür düşünceleri öneremez. Buna karşılık, düşüşe geçen ve olumsuza doğru giden bir zihin durumu, böyle bir görevi neredeyse yapılması imkânsız hale getirecektir.

Örnek: Patricia İşini Kaybeder

Örneğin, Patricia adında 40 yaşındaki bir kadının bir bankada kâtip olduğu işini kaybettiğini düşünün. Patricia’nın mantıksız düşünceleri: “Bir daha asla iş bulamayacağım”, “işe yaramazım” veya “Daha fazla mesai yapmalıydım”. Daha önce bahsettiğimiz gibi, kişi, diğer şeylerin yanı sıra, doğrulanamayan mutlak terimleri gözlemleyebilir.

Egzersiz ile Patricia duruma daha uygun alternatif mantıklı düşünceler ortaya koyabilir. Örneğin: “Tekrar iş bulup bulamayacağımı bilmiyorum, ama iş bulmak için elimden geleni yapacağım”, “İşimi kaybettim ama bu işe yaramaz olduğum anlamına gelmiyor. Artık bana ihtiyaçları yoktu ve kişisel değil. Hala değerli bir insanım” veya “Daha fazla mesai yapabilirdim ama işten çıkarılmamın bununla bir ilgisi olup olmadığını bile bilmiyorum.”

İkinci düşünce setinde görebileceğiniz gibi, mutlak terimler yoktur. Sonuçlar çıkarmaktan ya da kontrol edilemeyen olaylar nedeni ile kendini aşağılayıcı biçimde etiketlemekten kaçınılmıştır.

Oturmamış Olumlu Düşünce

Patricia’nın mantıksız düşünceleri nasıl uygun bir şekilde değiştireceğini bilmiyor olması mümkün. Veya aldığı açıklama ya da yönergeler uygun olmayabilir. Bu durumda mantıksız düşüncelerin alternatifinin şöyle olduğuna gerçekten inanır: “Yarın iş bulacağım ve bankada kazandığım paranın aynısını kazanacağım”, “Ben bulunabilecek en iyi işçiyim ve becerilerim herkesten daha üstün ” veya  “Eminim daha fazla mesai yapmanın işten çıkarılmamla hiçbir ilgisi yoktu ve bu sadece patron beni sevmediği için oldu ”.

Popüler kültürde duyduğumuzun aksine, pozitif düşünme her şeyin istediğiniz gibi gideceği anlamına gelmez. Bu nedenle, bu tür bir düşünce şekli tuzaklarla doludur.

Barbara Ehrenreich veya Derren Brown gibi yazarlar zaten aşırı olumlu düşüncenin zararından bahsediyorlar. Nasıl aldatıcı olduğunu açıklayarak oldukça yetersiz ve gerçek dışı olabilecek sonuçlara ulaşabileceğinizi açıklıyorlar. Ampirik geçerliliği sıfır olan atıflar ve çıkarımlara dayalı sonuçlara.

Mantıklı Düşünceler ve Olumlu Düşünceler

Kararlarımızı dengeli bir şekilde almak önemlidir. Mantıksız düşünceler olumsuz olabilir. Aslında, büyük bir çoğunluğu olumsuzdur ancak olumlu da olabilirler. Mantıksız düşünceler, onları düşünürken şiddetli duygusal tepkilere yol açabilirken, olumlu düşünceler de çok yoğun duygusal ifadelere yol açabilir. Özellikle de onları yerine getiremediğiniz zaman. Ya da gerçeklere ve doğru bilgilere dayanmadıkları için aşırı yüksek beklentilere yol açtıklarında. Ayrıca, kesin terimlerle ele alındıklarında.

Söz konusu olan bireye özellikle dikkat etmek önemlidir. Mantıklı düşüncenin ortaya çıktığı parametreleri anladıklarından emin olmak gerekir. Bunu yapmak için, örnekler veya metaforlarla pratik yapmaya başlamalı ve daha sonra bir kişinin mantıksız düşünceleri üzerinde çalışmalısınız.

Ayrıca, önleyici egzersizler yapmalısınız. Yani, günlük alternatif düşüncelerin teklifini otomatikleştirdiğinizde, kişinin, onun için en uygun, etkili ve yararlı olan düşünce biçimini bulacağını kesinleştirmelisiniz.