Esnemenin Ne Anlama Geldiğini Biliyor Musunuz?
Esnemek, evrensel, her zaman var olan, en yaygın görülen ifadelerden biri. Fizyolojik bileşenler kadar duygusal ve sosyal bileşenler de etkili. Yakın bir zamana kadar esnemenin şu üç şeyden birinin işareti olduğunu düşünüyorduk: yorgunluk, iştah ve can sıkıntısı. Ancak araştırma bunun tam olarak doğru olmadığını gösterdi.
Kültürümüz sosyal ortamlarda esnemeye bir şekilde negatif bir anlam yüklüyor. Eğer biriyle konuşurken esnerse canının sıkıldığını düşünebilirsiniz. Ancak gerçeğin tam olarak böyle olmadığı keşfedildi.
“Benim şımarıklıklarım, sigara içmek, kadınlar ve esnemek.”
– Gonzalo Escudero
Bilhassa hayvanların esnediğini fark etmiş olabilirsiniz. Örneğin, köpekler, aç olduklarında bariz bir şekilde esnerler. Ayrıca onları şımartırsanız da esnediklerini görürsünüz. Aynı şeye kedilerde ve diğer hayvan türlerinde de rastlanır. Peki o halde, esnemeler aslında ne anlama gelir?
Fizyolojik açıdan esnemek
Esnemeyle ilgili bilimin yaptığı ilk açıklama fizyolojimizden kaynaklandığıydı. Bilim, esnemenin sıcaklığımızı düzenlemek için harekete geçen bir mekanizma olduğunu kanıtladı. Beyin, tıpkı bir bilgisayarın sabit diski gibi, ısınmanın farklı yollarını biliyor.
Ancak çalışmaya devam edebilmesi için soğuması gerekiyor. Esnemek bu ihtiyacı için harika bir mekanizma. Esnerken kan akışımız artıyor. Bu da tıpkı beyne bir nefes taze hava yollamak gibi bir şey.
Fiziksel açıdan bakıldığında, esneme, beynin soğutucusu. Soğutma, beynin daha aktif ve verimli olmasına da katkı sağlıyor. Hatta, dikkatiniz dağıldığında ve odaklanmakta zorlandığınızda, beyninizi aktifleştirmek için tekrar tekrar esnemek iyi bir fikir. İlginç bilgiler: Yaşlandıkça daha az esniyoruz. Bebekler anne karnındayken de esniyorlar.
Princeton Üniversitesinde yapılan bir çalışma bu açıklamayı destekliyor. Araştırmaya göre, esnerken, sinüsleri koruyan zarlar yer değiştiriyor. Bunun sebebinin çenenin hareket etme şekli. Bu hareket beyne ekstra hava akımı olmasını sağlıyor.
Sosyal açıdan esnemek
Esnemenin büyüleyici yönlerinden biri bulaşıcı olması. Evet, bulaşıcı. Esneyen birini gördüğümüzde, normalde onları taklit ederiz. Bu otomatik bir mekanizmadır. Bu makaleyi okurken esneyen insanların resimlerini gördüğünüzde size de aynı şey oldu mu?
İngiltere’de Leeds Üniversitesi’nde yapılan bir çalışma esnemenin, kişinin, çevresini tanımaya çalıştığı anlamına geldiğini gösteriyor. Can sıkıntısı belirtisi değil, empati göstergesi. Esneyen kişi, esnerken etrafındakilerle bağ kuruyor. Esnemenin “bulaştığı” kişiye de aynı şey oluyor.
Ancak hayvanlarda görülen esneme bulaşıcı değil. Bu, insanlara özgü bir nitelik. Ayrıca otizm hastalarının başka birini esnerken görünce etkilenmediği bulundu.
Duygusal ve cinsel açıdan esnemek
Çalışmalar, esnemeyle, stresli ya da korkutucu durumlar arasında bir ilişki olduğunu gösterdi. Madagaskar maymunlarının çok sık esnedikleri gözlemlendi. Davranışları detaylı bir biçimde incelendikten sonra özellikle yırtıcı bir hayvandan kaçıp kurtulmayı başardıklarında esnedikleri bulundu. Daha sonra bir tehlike algıladıklarında da esnedikleri fark edildi ve böylece daha önceki bulgular onaylanmış oldu.
Araştırmacılar pek çok sonuca ulaştı. Birincisi esnemenin stresin sebep olduğu duyguları azalttıığıydı. Başka bir deyişle, madagaskar maymunları, esnerken sakinleşiyorlardı. Ayrıca araştırmacılar, tehlikeli ya da korkutucu bir anda esnemenin algıları keskinleştirip beyni alarama geçirdiğini ortaya koydular.
Bu sonuçlar insanlar için de geçerli. Örneğin atletler büyük bir yarışın hemen öncesinde sıklıkla esnerler. Aynı davranışı, tehlikeli görevlerin öncesinde ve sonrasında, orduda da gözlemliyoruz. Bu yüzden esnemenin aynı zamanda bir savunma mekanizması olduğunu da söyleyebiliriz.
İnanmak güç olsa da, esnemek, cinsellik alanında da bazı şeylerin işareti. Büyük ihtimalle esnemenin seksi bir şey olmadığını düşünüyorsunuzdur. Ancak Hollanda’daki Vrije Üniversitesinde bu konuda bir çalışma yürütülüyor. İnsanların seks yapmayı planladıklarında oldukça fazla esnediklerini keşfettiler. Henüz kesin bir sonuca varılmadı ancak arada bir bağlantı varmış gibi görünüyor.
İlginizi çekebilir ...
