Daniel Schacter'e Göre Hafızanın Yedi Günahı

tarafından incelendi ve onaylandı. psikolog Gema Sánchez Cuevas

Tarafından yazılmıştır Eva Maria Rodríguez

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Daniel Schacter bir araştırmacı, bilişsel psikolog ve Harvard Üniversitesinde psikoloji profesörüdür. Hafızamızın yedi şekilde başarısız olmaya meyilli olduğuna dair bir çalışma yaptı. Schacter bu düzensizlikleri “hafızanın yedi günahı” olarak nitelendiriyor.

Schacter, anıları hatırlama ve kurtarma işleminin yapıcı bir faaliyet olduğunu açıklar. İnsan hafızasının hiç de mükemmel olmadığını belirtir. Aslında sistemin kendi eksiklikleri vardır ve bellek eksiklikleri hepimizin günlük yaşamını etkiler.

Schacter, Hafızanın Yedi Günahı adlı kitabında, sistematik olarak çeşitli hafıza düzensizliklerini (günahlarını) yedi temel harekette sınıflandırır: geçicilik, yanlış eşleştirme, tıkanma, dalgınlık, telkin edilebilme, ön yargı ve ısrar.

Schacter bu hafıza düzensizliklerinin, insan hafızasının istenen özelliklerinin yan ürünleri olarak kavramsallaştırılması gerektiğini tespit etti.

Dahası, geçmiş mevcut bilgiler, inançlar ve duygular ile yeniden şekillendirilirken hafızanın günümüzün ihtiyaçlarını karşıladığına dair kanıtlar bulunduğunu vurgulamaktadır. Schacter, bellek bozulmalarının önemli olduğu kadar büyüleyici olduğunu, günahların günlük yaşamda sıkça ortaya çıktığını ve herhangi bir patoloji belirtisi olmadığını ortaya koydu. Ancak, genellikle istenmeyen sonuçlara neden olurlar.

Hafızanın yedi günahı

Daniel Schacter, hafıza düzensizliklerinin yedi temel günaha bölünebileceğini belirtiyor. Bir yandan, bir fikri, gerçeği ya da olayı (hafıza toparlama) hatırlamamaktan kaynaklanan unutma günahları vardır. Bunların arasında geçicilik (belirli bir belleğin zamanla genel olarak bozulması), dalgınlık (hafıza kaybına neden olan dikkat hataları) ve tıkanma (bilgi alamama) bulunmaktadır.

Öte yandan, farklı türden bozulmalara (toparlanan hafızada hataların olduğu durumlar) yol açan mahveden günahlar vardır . Bu olabilir çünkü bilgi yanlış kodlanmış olabilir, belki de farkında olmadan biz değiştirdik.

Bunlar arasında, yanlış eşleştirme (yanlış bir kaynağa hafıza eşleştirme), telkin edilebilme (önerilerden veya yanıltıcı bilgilerden kaynaklanan implant edilmiş anılar) ve ön yargı (mevcut bilgi, inanç ve hafızadaki duyguları bozucu etkiler) vardır.

Schacter, ortadan kaldıramayacağımız müdahaleci ve istenmeyen anılarla ilgili olan son bir günahı önermektedir: ısrar.

Geçicilik

Geçicilik, zaman içinde belirli bir hafızanın zayıflaması, bozulması veya kaybolması anlamına gelir. Aslında, kişi son olayları geçmişten çok daha iyi hatırlayabilir. Bu, hafızanın temel bir özelliği olduğu kadar birçok hafıza sorununun da sorumlusudur.

Bozucu etki geçiciliğe sebep olan şeydir. İki tür bozucu etki vardır: eski bilgiler yeni bilgileri hatırlama yeteneğini engellediğinde ileriye bozucu etki ve yeni bilgiler eski bilgileri hatırlama yeteneğini engellediğinde ise geriye bozucu etki.

Dalgınlık

Dalgınlık, dikkat ve bellek arasındaki arayüzde bir arıza anlamına gelir. Bu iki tarafın etkileşimi ile ilgili problemleri içerir.

Dikkatinizin dağılması (örneğin anahtarlarınızı kaybetme veya önemli bir randevuyu unutma) nedeniyle oluşan bellek arızaları sıklıkla ortaya çıkar, çünkü bizi rahatsız eden ve o anda hatırlamamız gerekenleri unutmamızı sağlayan endişelere odaklanırız. Bu ise kodlama anında bireyin daha sonra hatırlaması gerekenlere yeterince dikkat etmediği anlamına gelir.

Tıkanma

Tıkanma bireyin umutsuzca kurtarmaya çalıştığı bilgiler için sinir bozucu bir araştırmaya işaret eder. Beyin bilgi almaya veya kodlamaya çalıştığında ortaya çıkar, ancak başka bir hatıra araya girer ve engeller.

Bu durum, kişi elindeki göreve dikkat ediyor ve uyandırmak istediği hatırası kaybolmamış olsa bile gerçekleşir. Tıkanmanın ilginç yanı, bireyin tıkanmış hatırayı beklenmedik bir şekilde saatler veya günler sonra geri toparladığında fark etmesidir.

Yanlış eşleştirme

Yanlış eşleştirme günahı, yanlış kaynağa bir bellek verilmesini içerir. Doğru bir bilgi toplama işlemi gerçekleştirilir ve bu bilginin kaynağı yanlış bir anımsamaya bağlanır.

Yanlış eşleştirme, insanlar yanlışlıkla bir ögenin yeni olduğuna inandığında, gerçekte ise daha önce karşılaştıkları başka bir ögeye algısal ya da kavramsal olarak benzer olan durumlarda ortaya çıkar. Yanlış eşleştirmenin çoğu insanın fark ettiğinden çok daha yaygın olduğunu akılda tutmak önemlidir. Ve yasal ortamlarda bunun ciddi etkileri vardır.

Telkin edilebilme

Telkin edilebilme, yalnızca açık bir önerinin eklenmesiyle yanlış eşleştirmeye biraz benzemektedir. Telkin edilebilme günahı, sorular, yorumlar veya önemli öneriler sonucu depolanan anıları işaret eder.

Telkin edilebilme, önemli sorular veya aldatma nedeniyle yalan yanlış bilgilerin özümsenmesidir.

Ön yargı

Ön yargılar, mevcut bilgi ve inançlar tarafından üretilen geçmişe dönük çarpıtmalardır. Bu günahta, kişinin şu anki hisleri ve dünya görüşü geçmiş olayların hafızasını bozmaktadır. Bu telkin edilebilme ile oldukça benzer.

Bununla birlikte ön yargı, hafızamızı fark etmeden önemli ölçüde değiştirme yeteneğimizi yansıtır. Biz genellikle şu anda bildiğimiz ya da geçmiş deneyimlerimizi bilinçsiz bir şekilde düzenlemede ya da yeniden yazmada inandığımız şeylere güveniriz. Bu iki şeye yol açabilir: belirli bir olayın ön yargılı temsili veya bireyin hayatında, şu anda olanlara göre şimdi nasıl hissettiği hakkında daha fazla şey söyleyen, uzun bir dönemin ön yargılı temsili.

Israr

Bu, göz ardı etmek istediğimiz rahatsız edici bilgilerin kurtarılmasının devamlılığını içeren bir hafıza arızasıdır. Kalıcı hafıza, bir insanı fobilerden ve travma sonrası stres bozukluğundan muzdarip yapabilir. Nitekim, durumları çok rahatsız edici ve müdahaleci olan bireyler intihar bile edebilir.

Başka bir deyişle ısrar, travma sonrası stres bozukluğu ile ilişkili olabileceği gibi, insanların unutamayacağı istenmeyen anılar anlamına da gelir. Israr günahı, acı verici ve rahatsız edici özelliği nedeniyle, bireyin belleğinden tamamen yok etmeye çalıştığı bir hafızanın tekrarlanmasını ifade eder.

Son Yorumlar

Her ne kadar hafızanın yedi günahı düşmanlarımız gibi görünse de, aslında zihnimizin nasıl çalıştığının mantıklı bir sonucudur, çünkü bahsedilen bu günahlar hafızanın iyi çalışmasını sağlayan özellikleriyle bağlantılıdırlar.

Bu nedenle, Schacter’in önerdiği hafızanın yedi günahı aslında rahatsızlık oluşturmaz. Aksine bunlar olumlu şeylerdir.

Onun çalışmaları sayesinde artık anılarımızın, bugünü bilgilendirmek için geçmişe başvurduğunu, gelecekteki referanslar için mevcut deneyimlerin öğelerini nasıl koruduğunu ve komut üzerine geçmişi gözden geçirmemizi nasıl sağladığını biliyoruz. Bu nedenle, hafızanın yedi günahı meselesini zihnimizin dış dünyaya bağlanmasını sağlayan unsurlar olarak görmeliyiz.

“Davetsizce hatırladığımız deneyimler, umutsuzca onları aklımızdan kovmak istememize rağmen, kim olduğumuz ve kim olmak istediğimiz algılarımızla yakından bağlantılıdır ve bazen de bizi tehdit ederler.”

– Daniel Schacter