D Vitamini ve Ruh Hali Arasındaki İlişki

Hiç kış ve sonbahar sırasında depresif hissettiniz mi? Bulutlu, yağmuru günler modunuzu mu düşürüyor? Ruh halinizi etkileyen bu yaygın duygu güneş ışığına maruz kalmanızın azalmasına bağlı olan bir D vitamini eksikliğinden kaynaklanıyor olabilir. Dışarıda daha az saat mi geçiriyorsunuz?

Yani, bir güneş ışığı eksikliği ruh halinizde böyle bir değişikliğe gerçekten neden olabilir mi? Aslında, D vitamininin duygudurum ile ilgili nörotransmitterlerin düzenleyicisi olarak aldığı önemli bir rol bulunmaktadır.

Bugünkü yazımızda bu vitamin hakkında, eksikliğinin vücudunuz üzerindeki etkisi hakkında ve bu vitaminin kanınızdaki seviyelerini optimal tutmak için yapabileceğiniz şeyler hakkında konuşacağız.

“Ah, Güneş Işığı! Dünya’da bulunabilecek en değerli altın.”

– Roman Payne

D Vitamini Hakkında Ne Biliyoruz?

Vitaminler vücudun düzgün bir şekilde çalışmasını sağlayan maddelerdir. D vitamininden bahsedildiğinde ise, bu vitaminin fonksiyonu kalsiyum ve fosfat seviyelerini düzenlemektir. Bu, iskeletin oluşumu için çok önemlidir.

Düşük seviyeleri çocuklarda raşitizme, yetişkinlerde ise osteomalaziye neden olabilir. Fonksiyonlarından bir diğer ise monositlerin makrofajlara dönüşmesini teşvik ederek bağışıklık sistemini modüle etmektir.

Bu vitamini üç farklı şekilde alabilirsiniz:

• Morina karaciğeri ya da ton balığı, somon, uskumru ve sardalya gibi yağlı balıklar gibi gıdalar aracılığı ile. Bunun nedeni, bu gıdaların hepsinin önemli miktarlarda D vitamini içermesidir. Daha az ölçüde olmak üzere bunlara sığır karaciğeri, yumurta sarısı ve yabani mantarları da ekleyebilirsiniz.
• Takviyeler aracılığı ile.
• Son olarak, güneş ışığındaki UVB ışınlarına maruz kalarak kutanöz sentez yapmak yolu ile, ki bu da insanlardaki D vitamini içeriğinin çoğunun geldiği yerdir.

D Vitamini Ruh Hali Üzerinde Nasıl Bir Role Sahiptir?

D vitamininin triptofanı serotonine dönüştüren bir enzimi düzenlediğine dair kanıtlar bulunmaktadır. Serotonin duygudurumu düzenlemedeki (ruh halini iyileştirmek ve saldırganlık ve dürtüsellik gibi şeyleri azaltmak) ve hamilelik sırasında bebeğin beyninin gelişimindeki rolü nedeni ile önemlidir.

Buna ek olarak, araştırmalara göre nüfusun %10’unda D vitamininin eksikliği ile mevsimsel duygudurum bozukluğu arasında gözlemlenmiş olan net bir korelasyon da vardır. Bu, bu durumdan muzdarip olan hastalarda fototerapinin faydalı etkilerini açıklar niteliktedir.

Nedensel bir ilişki kurulamamış olmasına rağmen, görünüşe göre bu eksiklik depresif semptomlar ve anksiyete semptomlarının daha sık görülmesi ile ilişkili olabilir.

D vitamini eksikliği mi depresyonun nedeni, yoksa depresyon mu D vitamininin eksikliğinin nedeni, bunu bilmek gerçekten çok zordur. Bunun nedeni esas olarak ultraviyole ışınlarına maruz kalmanın azalması ve doğru bir şekilde beslenmeye dair endişelenilmemesidir. Şimdiye kadar, sadece bu iki koşulun bir arada var olduğu doğrulanabilmiştir. Bundan dolayı, hiçbir çalışma vitamin takviyelerinin depresif semptomları azaltmadaki etkinliğini desteklememektedir.

Duygusal semptomların yanı sıra, bu vitaminin eksikliği şunlar gibi diğer akıl sağlığı problemlerinin ortaya çıkması ile de ilişkili olabilir:

Alzheimer Hastalığı

Böylesine acımasız bir hastalığın kökeninin hala bilinmediğini, ve çok nedenli bir kaynağı olduğu savunulduğunu biliyoruz. Ancak, araştırmalar, D vitamin eksikliği olan kişilerde Alzheimer riskinin daha yüksek olduğunu ortaya koymaktadır.

Otizm

Bu çok nedenli olan bir diğer bozukluktur çünkü bilinen tek bir nedeni bulunmamaktadır. Ancak, D vitamini ve serotoninin beyin gelişimi üzerindeki rolü göz önüne alındığında, bir eksiklik otizm spektrum bozukluğunun (autism spectrum disorder – ASD) gelişimini etkileyebilir.

Kanıtlar, hamile kadınların D vitamini desteği almaları durumunda, ASD gelişimi riskinin azaltılabileceğini bulmuştur.

Psikoz

Birleşik Krallık’ta yapılan bir çalışma ilk psikotik krizlerini geçirmiş olan katılımcıların sağlıklı katılımcılara kıyasla hatırı sayılır derecede düşük D vitamini seviyelerine sahip olduğunu göstermiştir.

Finlandiya’da yapılan diğer çalışmalar ise bu vitamini beslenme düzenlerine bir ek olarak almış olan genç erkeklerin psikoz geliştirme risklerinin bunu yapmayanlara kıyasla üç kat daha düşük olduğunu bulmuştur.

Güneş, Lütfen Üzerimde Parla

D vitamini eksikliğinin ruhsal bozuklukların nedeni olup olmadığının belirlenemeyeceği artık açıktır. Bununla birlikte, güneş ışığına maruz kalmanın sağlığa faydaları ve ruh hali üzerindeki etkisi iyi bilinmektedir.

Bundan dolayı, (kıyafetleriniz güneş ışınlarına maruz kalmanızı kısmen sınırlayacak olsa da) kış ayları sırasında dahi, dışarıda zaman geçirerek D vitamini üretiminizi olabildiğince arttırabilirsiniz ve arttırmalısınız.

Bu genellikle içeride daha fazla zaman geçiren yaşlı insanlar için özellikle önemlidir. D vitamini, yukarıda bahsettiğimiz her şeye ek olarak, kemik kütlesinin korunması açısından da önemlidir. Bundan dolayı, evinizdeki yaşlı kişilerin ultraviyole ışınlarına maruz kalmasını teşvik etmelisiniz. Ancak, bu konuda da dikkatli ve ölçülü olmalısınız.

Son olarak, özellikle de güneşe maruz kalmanızın sınırlı olduğu aylarda, beslenme düzeninize dikkat etmenin önemli olduğunu aklınızda tutun. Bundan dolayı, D vitamini bakımından zengin olan türde gıdalar tüketin. Bir eksiklik durumunda doktorunuza danışın çünkü doktorlar sizi, sizin için en iyi olan takviyeler konusunda yönlendirebilir.