Bipolar Bozukluğun Farklı Türleri

Yazan ve doğrulayan psikolog Valeria Sabater

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Farklı bipolar bozukluk türleri, hastanın zihinsel durumu üzerinde önemli bir etkiye sahiptir ve etrafındakileri etkiler. Depresif ve manik durumlar arasında salınan psikolojik bir durumdur. Bu nedenle, bundan muzdarip kişi en yoğun öfori ve aşırı güvenden derin umutsuzluk, ıstırap ve olumsuzluk durumuna geçebilir.

“Bu kişi biraz bipolar” veya “bugün benim günüm değil, biraz bipolar hissediyorum” gibi ifadeler günlük hayatımızda bol miktarda bulunur. Bu tür ifadeleri, insanların sık sık yaşadığı değişken ruh hallerini tanımlamak için oldukça gevşek bir şekilde kullanıyoruz.

Bununla birlikte, hepimiz zaman zaman duygusal bir dalgalanma yaşayabilsek de, bipolar bozukluktan muzdarip birinin hayatı tamamen farklıdır. Bu karmaşık durumdan ötürü gerçekten zor zamanlar geçiriyorlar.

İlk olarak, bipolar bozukluğu olan her insan birbirine benzemez. Her vaka farklıdır.

Bazıları tedavilerini etkili bir şekilde takip eder ve tamamen normal bir günlük yaşam sürebilirler. Öte yandan, diğerleri riskli davranışlarda bulunurlar, tıbbi önergelere uymazlar ve sosyal, kişisel veya iş yaşamlarını yeterince kontrol altında tutamazlar.

Bu akıl hastalığının farklı tipolojilerini biraz daha derinden inceleyelim.

Bipolar bozukluğun beş türü

Bipolar bozukluk en yaygın akıl hastalıklarından biridir ve aynı zamanda en ciddi olanlardan biridir. Dünya nüfusunun yüzde üç ila beşini etkilediğini biliyoruz ve yetişkinlerde daha yaygın olmasına rağmen, erken çocukluk döneminde de ortaya çıkabilir. Bu bozukluk yıllar boyunca devam edip bir süreliğine remisyona girebilir. Kısa bir süre sonrasında da geri dönebilir.

Gördüğümüz gibi, bu bozukluğa sahip olan hiçbir insan bunu aynı şekilde deneyimlemez. Bazılarında şiddetli depresyon ve yalnızca daha hafif öfori atakları vardır. Diğerleri daha yoğun ve etkili manik ataklardan muzdariptir. Bazıları bir durum içinde aylarca sıkışır ve diğerleri bu epizodlar arasında sık sık değişim görür.

Bütün bunlar, bu hastalığı mümkün olan en kısa sürede teşhis etmenin hayati önem taşımakla kalmadığını, aynı zamanda ne tür bir bipolar bozuklukla uğraştığımızı bilmenin de önemli olduğunu göstermektedir. Şimdi onları analiz edeceğiz.

Siklotimik bozukluk

Siklotimi, bipolar bozukluğun en hafif şeklidir. Genellikle ergenlik döneminde ilk kez ortaya çıkar, bu da yaşamın bu aşamasındaki karakteristik davranışsal değişiklikler nedeniyle teşhis edilmesini zorlaştırır. Bununla birlikte, bir ailenin artık kendi başına başa çıkamayacağı durumlara dönüşebilir. Özellikler şu şekildedir:

• Zihinsel dengesizlik. Kişi bilinçli olarak durumunun farkındadır.
• Hafif depresyon atakları ortaya çıkar (melankoli, üzüntü, sinirlilik, uyku değişiklikleri ve yeme değişiklikleri).
• Öfori, hiperaktivite veya çok yoğun olmayan heyecan evreleri; hipomani olarak sınıflandırılır.
• Kişinin duygularının, davranışlarının ve ruh hallerinin stabilize olduğu ve dengelendiği aylar geçebilir. Yine de er ya da geç, depresyon ya da risk alma davranışı ve meydan okuma davranışları bir süre sonra ortaya çıkabilir.
• Kişinin ailesi, kişinin çok belirgin patlamalar ve kötü ruh halleri ile çok zor bir karaktere sahip olduğunu gözlemleyebilir.

Bipolar bozukluk tip I

Bu tip bipolar bozukluk genellikle hasta bir haftadan fazla süren manik bir faz yaşadığında ve ayrıca psikotik epizodların ortaya çıkmasıyla teşhis edilir. Bunlar özellikle hastaneye yatış genellikle gerektiren ciddi durumlardır.

• Çok uzun olmayan bir zaman önce, bu tipoloji manik depresif psikoz olarak adlandırılmaktaydı. En dikkat çekici manik ataklar, intihar girişimlerini bile içerebilen şiddetli davranışlara sahip olanlardır.
• Tip I Bipolar bozukluğun şiddeti hafif ila zayıflatıcı arasında değişebilir. Ciddi durumlarda, kişinin özerk bir yaşam sürdürmek konusunda (okul hayatı, iş hayatı, finansal yönler vb.) ciddi sorunları olacaktır.

Bipolar bozukluk türleri: Tip II

Bu tipolojinin temel özelliği, maninin en hafif versiyonu olan hipomaniyi içermesidir. Bununla birlikte, tekrarlayan majör depresyon atakları da daha yaygındır. Bu türü teşhis etmek için, kişinin aşağıdakileri yaşamış olması gerekmektedir.

• En az bir hipomanik epizod ve birden fazla majör depresif epizod.
• Uyku problemleri: uykusuzluk veya aşırı uyku (hipersomni).
• Yoğun yorgunluk.
• Açıklanamayan ağlama.
• İntihar düşünceleri.
• Düşük benlik saygısı ve düşük motivasyon.

Hızlı döngülü bipolar bozukluk

Bir hastayı yılda ortalama dört epizod yaşadığında hızlı döngülü olarak tanımlarız. Bu epizodlar depresif, karışık depresif, manik veya hipomanik olabilir. Sonuç olarak, tip 1 veya tip 2 bozukluğu olan bazı insanlar da hızlı döngülü olabilir.

Ancak, bu tipolojinin çok yaygın olmadığını biliyoruz. Farklı bipolar bozukluk tiplerinde yalnızca %10’u bu özelliğe sahiptir.

Başka bir tıbbi bozukluk veya madde bağımlılığı bozukluğuna bağlı

Bipolar bozukluğun farklı türleri arasında, bu en belirgin olmayanıdır. Peki sebebi nedir? Bazı insanlar yukarıda bahsettiğimiz gibi belirli bir kalıp göstermezler. Bununla birlikte, duygudurum değişkenliği, tıbbi geçmişi ve davranışları nedeniyle bu tanıyı alırlar.

Bu vakaların çoğunun iki kökeni vardır: ya bir kişi bazı hastalıklardan (şizofreni gibi) ya da belirli maddelere bağımlılıktan muzdariptir.

Sonuç olarak, farklı bipolar bozukluk türlerinin belirli durumları tanımladığını, ancak hepsinin eşit derecede ciddi olduğunu gördük.

Ancak, burada birkaç noktayı vurgulamak önemlidir. Birincisi, etkili tedavi ile şiddetli ruh hali değişikliklerinin kontrol altında tutulabilmesidir. Sonuç olarak, hasta daha iyi bir yaşam kalitesine sahip olacaktır.

İkincisi, psikolojik destek, hem iş yerinde hem de ailelerinde yeni beceriler geliştirmelerini ve ilişkilerini geliştirmelerini öğretmek için çok yararlı olabilir. Tıbbi ve psikolojik danışmanlık ile kişi hayatta özerklik ve memnuniyet elde edebilir.