Beyin Tsunamisi: Ölmeden Önce Beyninizde Neler Oluyor?
Yazan ve doğrulayan psikolog Gema Sánchez Cuevas
Charité Universitätsmedizin Berlin (Almanya) Hastanesinden ve Cincinnati Üniversitesinden (ABD) bir nörolog ekibi, yılın en büyük nörolojik keşiflerinden birini yaptı. Beyin, ölümden hemen önce, büyük bir elektriksel aktivite dalgası oluşturuyor. Bu fenomeni “beyin tsunamisi” olarak adlandırıyorlar. Fırtına sona erdiğinde, ölüm kaçınılmaz.
Ancak, Annals of Neurology dergisinde yayınlanan “Terminalin depolarizasyonu ve beyin ölümünde elektriksel sessizlik” adlı bu öncü çalışma aslında iki büyük keşif yaptı.
İlk olarak, bilincimizin vücudun geri kalan kısmından daha uzun süre aktif kaldığını keşfettiler. İkincisi, beyin ölüm sürecini bu bir kaç dakikalık aktif bilinç-aktif olmayan beden sırasında biraz geciktirme şansımızın daha yüksek olduğunu buldular.
Hasta örneği
Alman ve Amerikalı nörologlar ekibi dokuz hastayı örnek aldı. Almanya (Berlin) ve Amerika’dan (Cincinnati) geliyorlardı. Hepsinin trafik kazası, felç ya da kalp krizinden kaynaklanan geri dönüşü olmayan beyin hasarı vardı.
İşte bu yüzden doktorların ve araştırmacıların bu hastaları geri döndürmelerine izin verilmiyordu. Ancak ihtiyaç duyduklarında onları diriltmemenin mümkün olması için, hasta yakınlarından onay almaları gerekiyordu.
Beyin tsunamisini nasıl çalışabildiler?
Beyin aktivitesini araştırmak istediler, bu yüzden beyin yüzeyine elektrotlar koydular. Buradaki ana amaç beyin ölümüyle ortaya çıkan her şeyi anlamaya çalışmaktı. Ayrıca, bu sıradaki nörolojik olayları bilmek istediler.
Ve gerçekten de bunu yaptılar! Bu sözde “beyin tsunamisi”ni doğrudan gözlemlemeyi başardılar. Tüm beyin boyunca dolaşan ve onarılamaz bir hasara neden olan elektriksel deşarj dalgasını gözlemlediler. Bu beyin hücrelerinin sonunun başlangıcıydı. Sonsuza dek kapandıkları an, kaçınılmaz bir ölüme yol açıyorlardı.
Kalp atışı olmayan bilinç
Kalbin atmayı durdurduktan 5 dakika sonra bile beyin tsunamisi olabilir. Yani kalp atışı olmasa da, nöronlarımız çalışmaya devam edebilir. Ama kalp durduğunda, nöronlar yavaş yavaş elektrokimyasal potansiyellerini kaybederler. Bu, bilim adamlarının nöron depolarizasyon adını verdiği bir olgudur.
Niye? Çünkü nöronlarımızın düzgün çalışmaya devam etmesi için oksijene ihtiyacı vardır. Beyne kan gitmediği zaman, bu yakıtı alamazlar ve bunun yerine enerji rezervlerini kullanırlar. Tamamen kapanmadan önce birkaç dakika çalışmaya devam edebilirler.
“Kan dolaşımı durduktan sonra, depolarizasyon yayılması beyin hücrelerinde depolanmış elektrokimyasal enerjinin kaybına ve sonunda ölümle sonuçlanan zehirli süreçlerin başlamasına işaret eder. Önemlisi, -bir noktaya kadar- kan dolaşımını yeniden kurarak durum tersine çevrilebilir.”
– Jens Dreier
Potansiyeldeki bu yavaş düşüş, bir dizi zehirli sürece yol açar. Bunlar nekroz ve daha sonra hücresel ölüme neden olur. Fakat ekibin başı olan Dr. Jens Dreier’in dediği gibi, kan dolaşımını tekrar başlatabilirseniz, işlemi tersine çevirebilirsiniz.
Bu nedenle uzmanlar, hayvanlar ve insanlar için beyin ölümü arasında bir benzerlik olduğu sonucuna varmışlardır. Onlar ayrıca, beyni işleyen bir duruma getirmenin teorik olarak mümkün olduğu bir zaman dilimi olduğunu da söylediler.
Neden bu keşif bu kadar önemli?
Beyin, hala hakkında en az bilgiye sahip olduğumuz insan organlarından biridir. Ancak son otuz yıldır, özellikle nöro-görüntüleme teknikleri sayesinde pek çok adım atılmıştır. Jens Dreier’in dediği gibi, bu büyük keşifler “gelecekte daha iyi teşhis ve tedavi prosedürlerine yol açabilir” dedi.
Miami Üniversitesindeki (Amerika Birleşik Devletleri) Cerrahi Anabilim Dalına göre, beyin ölümü “tüm beyin işlevlerinin geri dönüşü olmayan bir şekilde kesilmesi”dir. Ancak şu anda bilim adamları, bunun nasıl teşhis edileceğinden % 100 emin değiller. Ayrıca, ölümden önce bilincimizi kaybettiğimiz anı tam olarak bilmiyorlar.
İşte bu yüzden bu araştırma böyle önemli bir adım oldu. Alınan sonuçlar, kalp krizi ve serebrovasküler kazalar (CVA) için strateji geliştirmede gerçekten yararlı olabilir. Bu öncü araştırmanın sonuçları bize ölümün nörobiyolojisi hakkında bazı şaşırtıcı ve umutlu bilgiler verdi. Yani, beyin ölümünden dolayı kalp krizi geçiren birini kurtarabilir miyiz?
Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.