Alzheimer Tedavisi İçin Beyin Dalgalarının Uyarılması

Gama dalgalarının ne olduğunu biliyor musunuz? Alzheimer hastalığının tedavisi amacıyla dalgalar kullanılarak beyinde stimülasyonlar yapılmasının faydalarını hiç duymuş muydunuz? Bilim ve teknolojinin ilerlemesi ve bu ikilinin aralarındaki yakın ilişki, bu hastalığa sahip olanlar için tam anlamıyla yeni bir güneş doğmasına ve yeni tedavi yöntemlerinin geliştirilmesine izin verdi.

Alzheimer hastalığı, aslında halen büyük bir sır olarak hayatımızda. Bu, doktorların yalnızca ölümden sonra tam olarak doğrulayabildiği bir hastalık. Kökenleri ise hala belirsiz.

Henüz bu hastalığı yavaşlatan veya tersine çeviren hiçbir terapi, ilaç veya diğer tedavi biçimleri bulunamamıştır. Bu nedenle, ilerlemesini yavaşlatan ve hatta bilişi geliştiren herhangi bir küçük ilerleme büyük bir başarıdır.

Gama dalgaları nedir?

Bunlar, frekansı 20 ile 100 Hz arasında değişen sinirsel salınım paternleri. Tipik olarak 40 Hz civarında bulunuyorlar.

Bu dalgalar, yüksek beyin aktivitesini yansıtıyorlar. Bir kişi derin bir biçimde düşünüyor olduğunda mevcut olan beta dalgalarının yansıttığından bile daha yüksek yani. Bu dalgalar, beynin farklı bölgelerini harekete geçirerek beynin “tam hızda” çalıştığını gösteriyor.

Bunlara ilave olarak, bazıları  da, bu dalgaların karmaşık yönetici işlevler veya daha yüksek zihinsel faaliyetler tarafından harekete geçirilen dalgalar olduğuna inanıyor. Burada bahsettiğimiz, yönelim, dikkat, bilinç ve akıl yürütme gibi karmaşık faaliyetler ve çeşitli beyin bölgelerindeki nöronların koordineli aktivasyonunu gerektiriyor. Bunların hepsi de gerçekliği anlamlandırmak için farklı bilgi türlerinin entegrasyonu için kullanılıyor.

Bununla birlikte, bu dalgaların sadece bu tür bir aktiviteyi yansıtmadığı, aynı zamanda bunların konsantrasyonla da ilgisinin olmadığı görülüyor. Ayrıca, ani ve patlayıcı davranışlar, endişe ve korkuyla da ilişkili görünüyorlar.

Dalgalar kullanılarak beyinde stimülasyon yapılması, Alzheimer tedavisi için ne fayda sağlıyor?

Başta da belirttiğimiz gibi, Alzheimer’ın kökeni hala bilinmemekte. Araştırmacılar, hastalığın özelliği olan, örneğin, nöronların etrafında plaklar oluşturan ve onları işe yaramaz hale getiren amiloid-beta proteini birikintileri gibi bazı patofizyolojik değişiklikleri tespit etmiş durumdalar. Ayrıca, hücre içi nörofibriler düğümlerin oluşumu ve yapısına fosfor eklenmiş tau proteininin varlığı da bu belirtiler arasında sayılabiliyor.

Yapılan araştırmalara göre, Alzheimer hastalarının beyninde, gama aktivitesi de değişiyor. Bu, yukarıda bahsettiğimiz gibi karmaşık bilişsel işlevlerde eksikliklerin oluşmasına katkıda bulunabiliyor.

Bu bulguya dayanarak, Massachusetts Institute of Technology (MIT), genetik olarak modifiye edilmiş farelerle, yani Alzheimer’lı farelerde, fazla miktarda beta-amiloid üretmek için bir çalışma başlattı.

Beynin gama aktivitesinin nasıl artırıldığı ve bunun sağlığa faydaları

Bu çalışma çerçevesinde yürütülen deneyler, MIT’deki Picower Öğrenme ve Hafıza Enstitüsü müdürü Li-Huei Tsai tarafından yönetildi. Bu deneyde uygulanan yöntem, Alzheimer hastalığı bulunan farelerin beyinlerindeki gamma dalgalarının aktivitesini 40 Hz’de yanıp sönen bir ışıkla uyarmaktan ibaretti.

Sonuçlar, beta-amiloid plaklarının ve yapısına fosfor eklenmiş tau proteininin miktarının büyük ölçüde azaldığını ortaya koydu. Bulgular sadece bununla da kalmadı, dalgalar, beyindeki atıkları temizlemekten sorumlu hücre olan mikroglia’nın aktivitesinde de gelişime sebep oldu.

Bu ilk deneyde, araştırmacılar, kendilerini görsel korteksin gama aktivitesini uyarmakla sınırladılar. Ancak, ilerleyen çalışmalarda daha da ileri gitmek istediler. Bu çerçevede, denekleri 40 Hz frekasındaki ses tonlarına maruz bırakılarak gama salınımları oluşturmaya çalıştılar. Bu, işitme korteksindeki beta-amiloid miktarını azaltmanın yanı sıra, hipokampusta da bu maddenin miktarını oldukça azalttı. Eğer bu konuyla ilgili pek bilginiz yoksa, size bu noktada şöyle bir veri sunalım: bu bölge, hafıza oluşumu için son derece önemli.

Bu sonuçtan da tam anlamıyla memnun olmayan araştırmacılar, hem görsel hem de işitsel uyarım türlerini birleştirmenin nasıl bir etkiye sahip olacağını görmeye karar verdiler. Sonuç olarak, sadece sonuçların olumlu anlamda daha ileri düzeyde olmakla kalmadığını, aynı zamanda, yeni bulguların, her bir uyarma yönteminden iki kat daha faydalı sonuçlara sahip olduğunu buldular. Bu son deneyde, mikroglia’nın tepkisi bile çok daha güçlü olarak tespit edildi.

Beyin dalgalarının uyarılması ve Alzheimer tedavisi hakkında daha fazla araştırma

Tsai ve meslektaşları, gama stimülasyonunun yararlı etkilerinin, stimülasyon uygulanan ve ardından bir hafta dinlendirilen kemirgenlerde azaldığını tespit ettiler. Bu, bu tür bir tedavinin etkili olabilmesi için yoğun olarak uygulanması gerektiğini gösteren bir veri olarak yorumlanabilir.

Bu teknik, sağlıklı insanlar üzerindeki testler çoktan başlamış olmasına rağmen, yalnızca Alzheimer’lı farelerde test edilmiştir. Son zamanlarda, erken evre Alzheimer hastalarında da bu yöntem test edilmeye başlandı.

Bu şekilde de, bulmacanın en önemli parçası da çözülmüş olacak: insan beyni de, bir kemirgen beyni ile aynı tepkiyi verecek mi? Umalım ki versin!

Bu tür bir uyarının gerçekten de Alzheimer semptomlarını yavaşlattığını veya hatta durdurabileceğini keşfetmenin ne anlama geldiğini düşünebiliyor musunuz? Bazıları bunun büyük bir devrim niteliğinde olacağını bile düşünüyor. Bunun nedeni de, dünyadaki bu en yaygın bunama durumu için hala etkili bir tedavinin bulunabilmiş olmaması.