Albert Ellis'in Akıl Dışı Fikirleri

Kaç kez yanlış bir düşünce yüzünden arzu etmediğimiz durumlarla karşılaştık? Düşünme biçimimiz bizi birkaç saniye, ya da aylarca, hatta hayat boyu etkileyebilir.

Düşünce üzerimizde son derece etkili bir güç olabilir.

Albert Ellis bilişsel psikolojinin kurucularındandı. Terapisini 1962’de geliştirmeye başladı ve ‘rasyonel emotif davranış terapisi’ (REBT) adını verdi. Ellis, psikolojik problemlerin büyük bölümünün mantık dışı düşünce şablonlarından kaynaklandığına inanmaktadır.

Ellis, bu teorisini stoacı Yunan filozof Epictetus’un “İnsanları gerçekler değil, gerçekler hakkında düşündükleri şeyler değiştirir” şeklindeki sözlerine dayandırmaktadır. Dolayısıyla, ‘REBT’ şu hipotezin parçasıdır:

Duygusal durumları (C) yaratan olaylar (A) değil, yorumlanma biçimleri (B)dir. Bu nedenle zihinsel şemamızı, yani düşünme şeklimizi değiştirebilirsek, daha acısız, pozitif ve gerçeklikle uyumlu duygusal durumlar yaratabiliriz.

Mantık dışı fikirler 

Ellis bir dizi mantık dışı inanç listeleyerek bunları 11 temel mantık dışı fikir şeklinde gruplandırmışlardır. Bunları aşağıda özetledik:

1. “Çevremdekilerden sevgi ve onay görmeye ihtiyacım var” ya da “sevilmem ve çevremdeki önemli herkesin onayını almam gerek.”
2. “Değerli olmak için amaçladığım her şeyi başarmak zorundayım,” ya da “Değerli biriysem, daima yetenekli, yeterli, amaçladığı her şeyi yapabilen biri olmak zorundayım.”
3. “Kötü insanlar, kötü eylemleri için cezalandırılmalı.”
4. “İşlerin arzu ettiğim gibi olmaması, işlediğim gibi gitmemesi ya da sonuçlanmaması berbat bir durum ve adeta bir felaket.”
5. “İnsanın mutsuzluğu, dış nedenlerden kaynaklanır ve bunun bana verdiği acıdan kaçmak ya da bu acıyı kontrol etmek için her şeyi ya da neredeyse her şeyi yapamam.” 
6. “Sürekli olarak en kötüsünün olabileceğini düşünmek zorundayım.”
7. “Sorumluluklar ve hayattaki sorunlardan kaçınmak onlarla yüzleşmekten kolaydır.”
8. “Güvenecek güçlü birine ihtiyacımız var.”
9. “Geçmişim, şu anımı ve geleceğimi belirliyor.”
10. “Sürekli olarak başka insanların sorunları hakkında endişelenmek zorundayım.”
11. “Her problemin doğru çözümü vardır ve çözümü bulamazsam bu felaket demektir.”

Bu temel mantık dışı fikirler, bireylerin kendilerinde, başkalarında ve dünyada görmek istediği üç temel unsuru içermektedir.

1. Doğru davranmalı ve davranışlarımla onay almalıyım.
2. Bana karşı herkes güzel, düşünceli ve adaletli davranmalıdır. Aksi halde kınanmalı ve cezalandırılmalıdırlar.
3. Hayat şartları iyi ve kolay olmalıdır. Böylece büyük çaba harcamadan ve rahatsızlık yaşamadan neredeyse dilediğim her şeyi başarabilirim.

Ama her şey akıl dışı değildir…

Ellis’in akıl dışı fikirlerine rasyonel birer karşılık bulmanızı öneriyorum. Biraz boş zamanınız olduğunda kendi hayatınız üzerine düşünerek sizde rahatsızlığa yol açan akıl dışı düşünceleri br yere, bunlara alternatif olabilecek düşünceleri ise başka bir yere yazabilirsiniz. Böylece düğümleri çözmeye, yeni huzur yolları açmaya başlayabilirsiniz.

“Ödülümüz, verdiğimiz emektedir, aldığımız sonuçta değil. Gerçek emek, gerçek zaferdir.”

– Gandhi

Resim: Francisco Rodríguez