Uykusuzluk Hastalığının Farmakolojik Tedavisi

İnsomi en yaygın görülen hastalıklardan biridir ve toplumun büyük bir kısmını etkiler. Bu bağlamda, uykusuzluk hastalığının farmakolojik tedavileri ve diğer alternatifler konusunda bilgi edinmek gerekir.

Uykusuzluk hastalığı uyumaya başlamakta ya da uykuyu sürdürmekte zorlanma olarak tanımlanabilir. Bazen bu hastalık diğer organik hastalıklar ya da psikolojik veya psikiyatrik rahatsızlıklarla ilişkili olabilir. Diğer durumlarda ise herhangi belirgin bir neden olmaksızın ortaya çıkabilir. Uykusuzluk hastalığının belirtilerinden bazılarını aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz:

• Uyumada zorlanma
• Kalitesiz ya da yeterli gelmeyen uyku
• Kısa süreli uyku
• Gecenin ortasında uyanma
• Uyanıldığında yorgun hissetme
• Uyku eksikliğinden ötürü gün içinde yorgunluk, dikkat dağınıklığı, motivasyon düşüklüğü, baş ağrısı, sıkıntı gibi sorunlar yaşama

Bazı uzmanlar insomni tanısı konması adına bu belirtilerin en az bir ay süreyle devam etmesi gerektiğini öne sürüyor. Tabii bunun yanı sıra, kişiden kişiye değişiklik gösteren farklı sınıflandırma ve teşhis kriterleri de mevcut.

Çeşitli araştırmalara göre yetişkinlerin yaklaşık %30’u hayatının bir döneminde uykusuzluk problemi yaşıyor. Bu hastalık yaşla birlikte artış gösteriyor ve bu hastalığa kadınlarda erkeklere kıyasla daha sık rastlanıyor. Bu özelliklerin yanı sıra, uykusuzluk hastalığının meydana gelme ihtimalini artıran bazı risk etmenleri aşağıdaki gibidir:

• Ruh hali bozuklukları
• Kronik hastalıklar
• Nörodejeneratif hastalıklar
• Kronik baş ağrısı
• Menopoz

İnsomni hayat kalitesini etkileyen bir hastalıktır. Hatta uyku bozukluğu olan hastalarda depresyon ve kardiyovasküler hastalıkların görülme ihtimali daha fazladır.

Tedavi Türleri

Bu hastalığın düzgün bir şekilde tedavi edilmesi için iyi bir teşhis ve hastalığın nedeninin net bir şekilde belirlenmesi gerekir. Bazen hastalığın neden kaynaklandığının keşfedilmesi zor olabilir ve bundan ötürü herhangi bir gerekçe olmaksızın farmakolojik tedavi yöntemleri hasta tarafından suistimal edilebilir.

Fakat günümüzde daha hızlı teşhis adına kullanılan pek çok araç bulunmaktadır. Bu araçlar ve teşhis süreçleri, hastanın ihtiyaçlarını tam olarak karşılayan tedavinin uygulanması adına ne tür bir uykusuzluk hastalığının görüldüğünün belirlenmesine yardımcı olduğu için son derece önemlidir.

Hatta insomni tedavisinin ne şekilde uygulanacağını belirlemek adına, öncelikle uyku bozukluğuna neden olan ya da bu durumu etkileyen sorunun bulunması gerekir.

Öncelikle ilaç dışı tedaviler denenmelidir. Buna uyku hijyeni adı verilir. Uyku hijyeni adına önerilenlerden bazıları şunlardır:

• Uyku rutini oluşturmak. Diğer bir deyişle, her gün yatağa girilen ve uyanılan saatin belirlenmesi.
• Yatak odasının sessiz olduğundan emin olmak.
• Kafein ya da alkol içeren uyarıcı içecekler tüketmekten kaçınmak.
• Uykudan önce çok fazla yemek yemekten kaçınmak.
• Yatağa girmeden önce televizyon ya da telefon gibi teknolojik cihazlar kullanmaktan kaçınmak.
• Rahatlama tekniklerine başvurmak.
• Şekerleme yapmamak.

Uykusuzluk Hastalığının Farmakolojik Tedavisi

Çoğu vakada uyku hijyeni bu hastalığın tedavisi için yeterli olmaz ve farmakolojik yöntemlere başvurulması gerekir. Öncelikle, böyle bir yönteme yalnızca bir doktor tarafından tavsiye edildiğinde başvurulmalıdır. Uykusuzluk için kendi kendine ilaç almak son derece zararlıdır.

İnsomni tedavisinde pek çok farklı ilaç kullanılır:

• Hipnotik ilaçlar:
  • Benzodiazepinler:
    • Kısa etkililer. Alprazolam, lorazepam.
    • Orta vadede etkililer. Lormetazepam, klonazepam.
    • Uzun etkililer. Bromazepam, klorazepat.
  • Benzodiazepin olmayan zolpidem gibi hipnotik ilaçlar.
• Antidepresanlar:
  • Üçhalkalı antidepresanlar.
  • Trazodon.
  • Mirtazapin.
• Gabapentin gibi antikonvülsanlar.
• Doksilamin ve difenhidramin gibi H1 antihistaminleri.
• Melatonin ve türevleri.
• Kediotu ve diğer doğal ürünler.

Uykusuzluk Hastalığının Farmakolojik Tedavisi İle İlişkili Problemler

Farmakolojik tedaviler etkili olsa da, yan etkileri olabilir. Bu da şüphesiz ki bir tartışma yaratıyor. Örneğin; benzodiazepinler genellikle gün içinde uyuşukluk ya da ilaç bırakıldığında tekrar uykusuzluğun baş göstermesi gibi yan etkileri ile bilinirler. Bazı uzmanlar bu ilaçların kullanımını hafıza problemleri ile de ilişkilendirir.

Hasta uykusuzluğun yanında başka hastalıklarla da mücadele ediyorsa, sorun daha da kötüleşebilir. Fakat bir sağlık uzmanı uykusuzluğun gerçek nedenlerini belirlemek konusunda başarılı olamıyorsa yan etkiler daha da kötü bir biçimde kendini gösterebilir.

Genel olarak melatonin gibi daha doğal ürünlerle farmakolojik olmayan tedaviler denenerek ya da H1 antihistaminleri gibi daha az sorunlu ilaçlar kullanılarak tedaviye başlamak daha uygun olacaktır. Benzodiazepin hipnotiklere başvurmak gerekliyse, alprazolam ya da lorezepam gibi kısa etkili ilaçların kullanılması uygun olacaktır.

Uykusuzluk sorunu yaşıyorsanız ya da bunu yaşayan bir yakınınız varsa doktora başvurmaktan çekinmeyin. Doktorlar durumunuza ve ihtiyaçlarınıza göre en uygun tedaviyi uygulayarak sizlere yardımcı olabilirler.