Rapport Kurma Nedir? Doktor Hasta İlişkisinin Başarılı Olması İçin Teknikler

Yazan ve doğrulayan psikolog Gema Sánchez Cuevas

Tarafından yazılmıştır Alicia Escaño Hidalgo

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Hasta doktor ilişkisini tanımlayan rapport sözcüğü Fransızca kökenli olup “uyum” anlamına gelir ve “geri götürmek” ile ilişkilidir. Bir mesaj gönderen kişiye ve mesaja karşılık veren kişiye işaret eder. Ayrıca her iki kişide de değişiklikler için gerekli olan psikolojik ve duygusal uyumdur.

Rapport, terapötik ilişkilerde önemli bir faktördür, ancak çoğu zaman göz ardı edilir. Araştırmacılar, psikolojik tedavinin başarısının çoğunun iyi bir terapötik ilişkiden kaynaklandığına inanmaktadır. Başka bir deyişle, terapistle hasta arasındaki iyi uyum.

Hasta ile ilişki

Terapötik yaklaşım, önceki psikolojik değerlendirme ve tedavi sırasında kullanılan teknikler, bir hastayı tedavi ederken çok önemlidir. Hastayla iyi bir ilişki kurmak da öyle. Hasta size tam olarak güvenmeli ve tedaviyi ciddiye almalıdır.

Diğer tüm değişkenleri etkileyebileceğinden, hastayla iyi bir ilişkiniz yoksa geri kalanların hiçbiri önemli değildir. Hasta seanslara gelmeyebilir, tedaviye bağlı olmayabilir, değişim için motivasyon duymayabilir veya söylediklerinize ve önerilerinize güvenmeyebilir.

Terapötik uyum hakkında konuşurken ortak bir anlayışa, işbirlikçi bir tutuma ve ortak bir sorunun üstesinden gelmek ve istenen hedeflere ulaşmak için yeterli empati gösteren insanlar kastediyoruz. Bugünlerde gelecekteki terapistlerin bu konuda öğretilmesi çok önemlidir. Bu konuda özellikle sağlık alanında farklı uzmanlara yönelik özel kurslar da bulunmaktadır.

Uyumun kökenleri

Terapötik bir uyum yani rapport fikri, 20. yüzyılda geliştirildi. 1912 tarihli Aktarım Dinamiği adlı makalesinde psikanalist Sigmund Freud, analistin hastaya karşı bir ilgi ve anlayış anlayışına sahip olması gerektiğinin altını çizdi. Amaç, hastanın sağlıklı kısmının analistle pozitif bir ilişki kurmasıydı.

Freud, hastanın terapiste olan ilgisini faydalı ve olumlu bir aktarım biçimi olarak tanımladı. Psikanalizde aktarım, hastanın bilinçsiz düşüncelerini ve duygularını diğer kişi yani terapist üzerine aktardığı psikolojik bir süreçtir.

Freud, pozitif aktarımın, hastanın terapistin yorumunda güven, kabul ve güvenilirliği desteklediğini düşünmüştür. Ancak daha sonra terapist ve hasta arasındaki bu güven ve işbirliği ortamını yaratan şeyin aktarım olmadığını keşfetti. Bazen bu yanlış anlamalara yol açacaktı, ki bunun olumlu olmadığı açıktır.

Aktarım ve terapötik uyum arasında ayrım yapan kişi, James Zetzel’di. Uyumun, içgörü ve terapötik değişikliklerin benimsenmesine izin veren ilişkinin nörotik olmayan bir parçası olduğunu öne sürmüştür.

Daha sonra, psiko-analiz tarafından önerilen aktarım fikrinden uzaklaşılarak uyum yani rapport fikri, terapötik yaklaşımların çoğuna katılmıştır.

Ilişkinin kalitesi

Humanistik psikolojinin babası Carl Rogers’a göre, terapist-hasta ilişkisinin kalitesine dikkat etmek şarttır. Rogers terapistin sahip olması gereken üç temel özellik önermiştir: uyum (veya orijinallik), koşulsuz olumlu görüş (veya kabul) ve empatik anlayış.

Rogers’a göre, terapötik ilerlemenin olasılığı terapistin kişiliğine ve tutumuna ve hastanın bu şeyleri deneyimleme biçimine daha az bağlıydı. Yorumlarının olumlu olması için, anlaşılmış ve koşulsuz olarak kabul edilmiş hissetmeleri gerekir.

1970’lerde, Edward Bordin terapötik ilişkide bulunması gereken ortak özellikleri tanımlamıştır. Hastanın ve terapistin üzerinde mutabık kalınması gereken üç görev bileşenini belirledi: görevler, hedefler ve bağlar.

İyi bir doktor hasta ilişkisi için teknikler

İlişkilendirmenin temel aldığı iki dayanak, güven ve akışkan iletişimdir. Terapist ve müşteri birbirinin sözel ve sözel olmayan iletişimini anlamalıdır. İletişim asimetrik olmalıdır, çünkü hasta terapistden daha fazla şey anlatmalıdır.

İyi bir uyum sağlamak için bazı etkili teknikler:

Aktif dinleme

Bu basit bir teknik gibi görünebilir, ancak gerçekte başarmak çoğu zaman oldukça zordur. Hastanın sözünü kesmeden veya değer yargılarında bulunmadan dinlemeyi içerir. Ayrıca onların yanında olduğunuzu, dikkatlice dinlediğinizi, ne demek istediklerini anladığınızı ve duygularıyla empati kurduğunuzu jest ve ifadelerle göstermekle ilgilidir.

Sıcaklık ve Samimiyet

İyi bir uyum sağlamak için hastaya karşı sıcaklık göstermek önemlidir. Çok fazla yararlı teknik bilseniz ve çok fazla tecrübeniz olsa bile bu gerekli.

Sıcaklık ve samimiyet olmadan, hasta size güvenemez veya size karşı açık olmayacak ve önemli bilgileri açıklamayacaktır. Güven eksikliği, hastanın tedaviye olan bağlılığını doğrudan etkileyecektir. Bu önerdiğiniz teknikleri uygulama şansını da azaltır.

Birisi duygusal bir sorundan muzdaripse, soğukluk hiç yardımcı olmayacaktır. Rogers’ın bahsettiği empati ve kabulü desteklemek için sıcaklık olmalı.

Empati

Hastanıza yardım etmek istiyorsanız kendinizi diğer kişinin yerine koymanız gerektiği açıktır. Hastanın duygusal bir rahatsızlıktan yaşıyor olması ya da bir suç işlemiş olması önemli değildir. Onları tedavi edecekseniz, dünyayı onların gözlerinden görmelisiniz. Hislerini paylaşmıyor veya eylemlerine katılmıyor olsanız bile bunu yapmalısınız. Güveni inşa etmenin ve kişiye yardım etmenin tek yolu empatik olmaktır.

Güven

Terapi seanslarına gittiklerinde hastanın rahat hissetmesi önemlidir. Güven oluşturmak için, başka her şeye ek olarak güvenilir olmanız ve öyle görünmeniz gerekir.

Hasta bir profesyonel olduğunuzu, iyi eğitildiğinize ve ihtiyaç duydukları yardımı almak için ne gerekiyorsa yapacağınızı bilmeli, buna inanmalıdır. Bunun için onları başka bir terapiste yönlendirebilir ya da acı çekmelerine neden olan her şeyi tedavi etmek için kendinizi eğitebilirsiniz. Böylece size güveneceklerdir.

Ortak hedefler

Uyum geliştirirken, müşterinin terapötik hedefine doğru ilerlemenize yardımcı olacak ortak noktalara odaklanmaya çalışın.Konudan sapmamak ve hedefle ilgisi olmayan ortak ilgi alanlarından bahsetmemek önemlidir. Aksi hâlde, zaman kaybersiniz ve ilişki asimetrik olmayı bırakır.

Bununla birlikte, esnek olmak ve terapötik hedefin dışındaki şeylere dokunabileceğiniz rahat bir ortam yaratmak zarar vermez. Çok fazla konu dışı kalmamaya özen gösterdiğiniz sürece.

Sözel ve sözel olmayan dil arasındaki tutarlılık

Hasta ile iletişim kurmaya gelince dikkatli olun, çünkü insanlar genellikle kendi ifadeleri veya jestleri ile çelişen şeyler söylerler. Sözel ve sözel olmayan dil arasındaki tutarlılık, terapötik ilişki için temeldir. Bu olmadan bir güven ve işbirliği ortamı yaratamazsınız.

Duruşunuz veya yüz ifadeniz söylediklerinizle çeliştiğinde, hasta için sözel olmayan mesaj geçerli olacaktır çünkü bu daha bilinçsiz ve dolayısıyla daha özgündür.

Bu nedenle, Rogers’ın dediği gibi, hastaya özgün ve samimi olarak gözükmeniz gerekir. Hem sözel hem de sözel olmayan iletişiminizde duruşunuza dikkat edin ve sıcaklık, kabul ve empatiyi sürdürün.

İyi bir uyum sağlayamadığınızda ne yapmalısınız?

Bu teknikler sağduyunun gerektirdiği şeyler gibi görünse de, aslında ofisinizde bir hasta olduğunda uygulamaya koymak o kadar da kolay değildir. Terapistler ayrıca, kendi değerleri, tutumları ve duyguları olan insanlardır. Ancak hastanın ilerlemesi için bunları kapının dışında bırakmanız gerekir.

Hastanızla yine de iyi bir ilişki kuramasanız bile hayal kırıklığına uğramayın. Tıpkı kişisel hayatınızdaki insanlarla her zaman iyi bir kimyaya sahip olmadığınız gibi, aynı şey terapötik ilişkilerde de olabilir. Elinizden geleni yapsanız bile durum böyle olabilir.

Bu durumda, yapılacak en dürüst şey, müşteriyi, kendileriyle daha iyi bir terapötik ittifak geliştirebilecek ve kişisel gelişim sürecine devam edebilecek başka bir terapiste yönlendirmek olacaktır. Bu şekilde, ikiniz de zamanınızı boşa harcamazsınız ve ortak hedefinize doğru ilerlersiniz – hastanın iyileşmesi.

Referanslar

• Rogers, C. (1951). Client-centered therapy: Its current practice, implications and theory. London: Constable.
• Corbellá, S., Botella, L. (2003). La alianza terapéutica: historia, investigación y evaluación. Servicio de publicaciones de la Universidad de Murcia. ISSN: 0212-9728
• Freud, A. (1936). The ego and the defense mechanisms. Wien:Int. Psychoanal. Verlag.