Okullarda Silahlı Saldırı: Bu Katillerin Aklında Ne Var?

Yazan ve doğrulayan psikolog Valeria Sabater.

Son Güncelleme: 22 Aralık, 2022

Okullarda silahlı saldırı üzücü olaylardan biridir, hatta nasıl meydana geldiği üzerinde düşünürsek daha da kötü nitelendirebiliriz. Bu tür davranışların arkasında sadece %5 oranında zihinsel bozukluklar bulunur. Geri kalan sebepler tetikleyici faktörlere işaret eder; fiziksel veya psikolojik şiddet, aileden uzaklaşmak, okulda farklı gruplardan görülen fiziksel şiddet, anne babanın suç işlemesi ve her şeyin ötesinde ateşli silahlara kolayca ulaşmak ve bu saydıklarımızla bağlantısı olan kültürün içinde bulunmak gibi.

14 Şubat’ta Marjorie Stoneman Douglas Lisesinde meydana gelen katliamdan sonra Başkan Trump şu twiti yazdı: “Birçok işaret Florida katilinin akıl sağlığının yerinde olmadığını gösteriyor. Hatta dengesiz davranışlarından dolayı okuldan kovulmuştur. Komşuları ve sınıf arkadaşları onun büyük bir sorun teşkil ettiğini biliyorlardı. Bu gibi örnekleri yetkililere tekrar tekrar bildirmelisiniz!”

Nikolas Cruz’un profilinin tamamen risk grubuna girdiği bir gerçek: okuldan kovulmuş, aşırı uçlarda, ilgisi olduğu ateşli silahları sık sık göstermeye meyilli bir öğrenci. Hatta bu olayların ardında daha derinlerde bir şeyler, daha gizli ve zihinsel sağlığının ötesinde sorunları var. Amerikan toplumundaki her sosyal organizmayı işaret eden bir şey. Şimdi bu olaya detaylı olarak bir bakalım.

Okullarda silahlı saldırı, sosyal bir problem

Nikolas Cruz, 19 yaşında, 17 sınıf arkadaşının hayatına son verdi ve onlarca kişiyi yaraladı. Yaşadığı hayal kırıklığı, öfke ve aşağılanma yüzünden silaha sarılan ve ölümcül bir plan kuran biri olarak ismini sıra dışı bir efsane olarak yazdırdı. Acımasızca akranlarını ve öğretmenlerini nişan alıp öldürdü. Nikolas gibiler silaha sarılmayı cazip bulurlar ve sorunlarına tek çözüm olarak görürler.

Amerika’da her ay bir silahlı saldırı olayının yaşanması şaşırtıcı olabilir. Gerçek şu ki, Adam Lanza’nın 20 kişiyi öldürdüğü (7 yaşında çocuklar ve öğretmenleri) 2012 yılından beri liselerde 239 silahlı saldırı olayı olmuştur. Bu olayların hepsi 438 kişinin yaralanmasına ve 138 kişinin de ölümüne sebep olmuştur.

Senatörler, sosyal topluluklar ve ateşli silahların kullanılmasına karşı olan bireyler çok somut olan bir gerçeği ısrarla vurgulamışlardır: Her yıl okullarda silahlı saldırı olayları artarak devam ediyor. Bu geçici bir olay değil, kötü bir şans ya da bulaşıcı zihinsel bir hastalık da değil. Amerika Birleşik Devletleri okullarındaki silahlı saldırılar toplumdaki durgunluktan kaynaklanıyor. Bu olayları planlayan insanlara sadece bunun fırsatı verilmekle kalınmıyor, gerekli araçlar da sağlanıyor.

Bu sadece konuyla ilgili ihtiyaç olan şeyleri tartışmak veya silah kullanımını yasaklamak veya düzenlemekle ilgili bir olay değil. Bunların yanında, bu gençlerin öfkelerini ve sorunlarını topluma aktarmak için silah kullanarak bu tür katliamlara iten öncelikli sebepleri derinliğine araştırmak gerekir.

Okul katliamlarını gerçekleştiren katillerin profilleri

Columbine Lisesindeki 20 Nisan 1999’daki katliam bir dönüm noktası oldu. Birleşik Devletlerde meydana gelen şiddetin altı çizildi ve bu gerçeğe karşı farkındalık oluşması sağlandı. Bu ayrıca okullarda yeni tedbirler alınmasına yol açtı. Bu gibi durumlarda nasıl karşılık verileceğini öğrenmek için atış talimleri yapılmasına ve gizli servislerin bu tür katliamları ve motivasyonlarını daha ciddiye almasına neden oldu.

2000 yılında uzmanlar bu katillerin daha derinlemesine zihinsel yapısını anlamak için psikolojik profillerini ayrıntılı bir şekilde incelemişlerdir. Aşağıdakiler onların temel özellikleridir:

• Katliamı yapanlar bu saldırıları titizlikle planlıyorlar. Bunlar günlük olaylar veya gerçeklerden bir anlık bir uzaklaşma sonucu değildir.
• Bu saldırıları yapanların %80’i şiddete maruz kalan kişilerdir. Geçmişte yaşıtlarından gördükleri kötü muameleyi, tacizi ve duygusal gerginliği biriktirirler.
• Saldırganların bir hayli yüksek oranının parçalanmış ailelerden geldiği ve anne babadan birinin de sabıka kaydının bulunduğu bilinmektedir.
• Cinayetlerin % 95’ini zihinsel bozuklukları olmayan insanlar gerçekleştiriyor. Bu da şizofreni gibi akıl hastalıklarının şiddetle bağlantılı olmadığını gösteriyor.
• Meydana gelen olayların %100’ünde silahlara duyulan ilgi söz konusudur. Genellikle bunun açık örnekleri ya arkadaşları arasında ya da sosyal medyada görülebilir.
• Bu gençlerde, hatta çocuklarda görülen şiddet eğilimi günlük ya da aniden olan olaylar değildir. Gerçekte içinde bir sürü şeyi barındıran karmaşık, yavaş ama zaman içinde kafalarında tasarlanarak güçlü ilerleyen bir süreçtir.
• Onları kuşatıp şiddeti tetikleyen çevreden gelen stres ve çarpık düşünceler onların iç dünyalarında silahlı bir canavara dönüşmesine sebep olur. Bu duygusal soğukluk sonunda ödüllendirici ve hatta haklı bir kaçış yolu olarak onların bir katil gibi davranmasına sebep olur.

Peki okul katliamlarına karşı çözüm nedir?

Cumhuriyetçi bir senatör cesaretle ortaya bir fikir attı; okullarda silahlı saldırı sorununa çok basit bir çözüm bulunmaktadır: İyi insanlara silah vermek, böylece sınıf arkadaşlarına zarar vermek isteyen canavarlara karşı savunmaya geçebilirler. Bununla birlikte (sözde) o “iyi insanları” silahlandırmak aynı şiddet sarmalının ateşini tetikleyebilir. Bu da bu karmaşayı çözmenin en iyi yolunun yine silahla çözmek olduğunu bir kez daha gösterebilir.

Şiddet kültürünün kendisi de şiddeti körükler. Başka virüsler geleneksel, eğitimsel sebepler, sosyal ilgisizlik ve silahı kimliği olarak kullanıp, teşvik eden ülkelerdir. Açıkça görülüyor ki bu doğru bir yol değildir. Okullarda tıbbi ve eğitimsel programlar öğrencilerin psikolojik yönden dikkatini çekmek için uygulanmalıdır. Bir yerlerde bu tür durumları sezebilir, onlara katılabilir veya engel olabilirler.

Psikologların ve sosyal uzmanların yardımıyla bu genç insanlarla daha çok ilgilenilebilir. Bir veya birkaç şekilde onlar her zaman uyarı sinyalleri ve ipuçları vermektedir. Daha fazla okullarda silahlı saldırı olmaması için mümkün olduğunca bu gençlerin önüne geçilmelidir. Bunun her ay meydana geldiği hatırda tutulmalıdır.