Hiper Ebeveynlik, Çocukluk Çağını Mahveden Yeni Trend

Endişeli ebeveynlere rastlıyoruz, stresli olanlara ve çocuğunun eğitimini göz ardı edip bu işi medyaya, okula hatta mümkünse iş başındaki dadıya bırakanlara. Gerçek şu ki geleneksel eğitimde kullanılan prensipler gündeme gelmiş durumda, bu ise çoğu zaman büyük problemlerle sonuçlanan geniş eğitim modeli seçeneklerinin oluşmasına sebep oldu. Hiper ebeveynlik, bu kafa karışıklığının nihai sonuçlarından biri olarak ortaya çıktı.

Hiper ebeveynliğin kökenleri çocuklara daha fazla ilgi ve alaka gösterilmesini destekleyen yoldan çıkmış bir eğitim modeline dayanıyor. Bu ebeveynler, çocuklarının bağımsızlığını, özgürlüğünü ve özerkliklerini kısıtladıklarını bilmeden onları ilgiye boğar, ihtiyaç duyduklarından fazlasını onlara verir ve övüp dururlar.

Hiper ebeveynler çocuklarının akademik başarısını garantilemeyi denerler ve başlarına gelebilecek en ufak şey için bile sürekli kaygı duyarlar. Böylece, çocuklarına iyilik etmek bir yana, fazlaca teşvik edilmiş, fazlaca korunmuş ve kendilerine güven duymayan çocuklara sahip olurlar.

Yeni Bir Eğitim Modeli Olarak Hiper Ebeveynlik

Duyulması değil görülmesi gereken, oldukça az ilgi gösterilen çocuklar döneminden, neredeyse taptığımız çocuklar dönemine geldik.

Hiper ebeveynlik özellikle varlıklı toplumlarda görülen eğitim modelinin bir sonucu. Rekabetçiliğin çok yoğun olduğu Amerika Birleşik Devletleri’nde ortaya çıkan model, daha sonra ebeveynlik alanına transfer oldu. Amerika’da ebeveynler, kendilerini, amaçları çocuklarının hayattaki başarısını garantilemek olan ebeveynlerle yarış içinde buldular. Daha çocuk doğmadan en iyi anaokulunda, en iyi üniversitede ve hatta en iyi Ivy League okulunda yeri hazırlanıyor…

Tabii buna, ders programının haricinde aşırı fazla miktarda aktivitenin yer aldığı, hiç boş zamanın olmadığı bir programla yaşanan erken çocukluk gelişimi de dahil. Çocuğun ne kadar muhteşem olduğunu sorgulamaya curet eden öğretmenlere neredeyse hiç müsamaha gösterilmiyor. Ayrıca çocukları kitaplara, elektronik cihazlara, oyuncaklara boğmak da normal…

Bu çocuk yetiştirme modeli, çocuğa kesintisiz ilgi göstermeye ve onlardan başarabilecekleri şeyler konusunda mantıksız beklentiler içine girmeye dayanıyor. Çocuğun sağlıklı psiko-duygusal gelişimi açısından en iyi yol olmadığı kesin.

Hiper ebeveynlik batağına saplanmış ebeveynler

Hiper ebeveynlikte, ebeveynlerin ne tür davranışlar gösterdiğini saptayabiliriz:

• Bazı ebeveynler çocuklarının hayatını sürekli gözetler ve denetler. Onlar helikopter ebeveynlerdir.
• Bazı ebeveynler çocukları takılıp düşmesin diye yollarına çıkabilecek tüm taşları temizler, önlerini açar. Onlar buldozer ebeveynlerdir.
• Çocuklarını müfredat dışı bir aktiviteden diğerine taşıyarak hayatlarını harcayan anne babalar vardır, etrafta koşuşturup tüm programlarını doldururlar. Bunlar şoför ebeveynlerdir.
• Bazı ebeveynler çocuklarının ne sıkılmasına ne de oyun oynamasına izin verir.
• Bazı ebeveynler çocukları için kusursuz bir yol açarlar, böylece çocuklarının aptalca bir hata yapmasına engel olurlar. Bunlar kar temizleyici ebeveynlerdir.
• Bazı ebeveynler çocukları ellerindeki yiyeceği bitirecek diye parkta peşinden koşup dururlar. Bunlar atıştırmalık ebeveynlerdir.
• Bazı ebeveynler çocuklarının bir yeri çizilecek, üstü başı kirlenecek ya da hastalanacak diye korkularından deli olurlar. Bunlar hiper koruyucu ebeveynlerdir.

Hiper ebeveynlik yorucudur

Çocuklar için yorucudur çünkü hep meşgul olacaklar demektir. Ebeveynler için yorucudur çünkü çocukları bir aktiviteden diğerine götüren, öğretmenleriyle sık sık konuşan, ödevlerini kontrol eden hatta çocuklarla beraber yapan, çocukların programlarını planlayan, hatta arkadaşlarıyla buluşmalarını ayarlayanlar onlardır. Stresli çocuklardan ve stres seviyeleri çok yüksek olan ebeveynlerden bahsediyoruz.

Çocuklar başarısızlıklara karşı tahammülsüz bir şekilde, kendilerinden çok şey bekleyerek yetişir. Başarısız olmaları yasaktır ve sürekli başarı gösterme ihtiyacı içindedirler.

Diğer yandan, bazı ebeveynler kendilerine güvenmediklerini belli ederler. Çocuk gereğinden fazla şeye ve deneyime ihtiyaç duyar, bu da fazladan strese sebep olur. Ebeveynler çocukları için en iyisinin ne olduğuna bir türlü karar veremezler, bu arayış içinde hayatlarını harcarlar, çocuklarını yeni teknolojik ürünlere ve maddi şeylere olduğu kadar, deneyimlere, farklı yöntemlere ve fırsatlara da boğarlar.

Hiper ebeveynliğe alternatifler

İlk yapmanız gereken şey sakinleşmek ve kötüye giden sarmalın içinden çıkmaktır. Ebeveynler olarak bir nefes alma molası verip rahatlayabiliriz. Çocukların mükemmel ebeveynlere değil, sakin ve mutlu ebeveynlere ihtiyaçları var. Onların programını boşaltmak, kendinizinkini de boşaltmanız anlamına gelir.

Ebeveynler çocuklarına oyun oynamaları için zaman tanımalıdır ki böylece kendileri eğitip, zamanlarını nasıl kullanacaklarını öğrenebilsinler. Gelişimleri için oyun oynamaları hayati önem taşır ancak aktivite bolluğu ve stresten oyun oynamaya, sıkılmaya ve öğrenmeye vakitleri kalmaz.

Ebeveynler kendilerine ve çocuklarına güven duymayı öğrenmeli, yavaş yavaş çocuklarının ellerini bırakmalı, sezgilerine kulak verip, çocuklarının gelişim sürecinde onlara eşlik etmeliler. Onları güçlendirmeli, kutlamalı ve teşvik etmeliler. Böylece çocuklar hayata karşı tutku duyabilir, günbegün yaşamı, etkileşimi ve duygularını yönetmeyi öğrenebilirler.