Her Şey Kontrolden Çıktı! Durdurun Dünyayı, Bunaldım!
Yazan ve doğrulayan psikolog Gema Sánchez Cuevas
Her şey kontrolden çıktı diye düşündüğünüz oldu mu hiç? Çok bunaldığınızı hissettiğiniz için dünyanın bir anlığına dönmeyi bırakmasını istediniz mi? Hepimiz artık dayanamayacağımızı düşündüğümüz anlar yaşamışızdır. Günlük olarak karşılaştığımız stres ve koşuşturmaca, genellikle sakinlik ve huzurun arkadaşı değildir.
Bir durumun çok zor olduğunu düşündüğünüzde, sinirlenir ve korkarsınız. Bu duygu bazen kendini öfke veya çaresizlik olarak gizler. Bütün bunlar durumla başa çıkmanın doğru yolunu bulmayı zorlaştıran düşünceye katkıda bulunur.
Harekete geçmeden önce, neler yaşadığınızı anlamanız gerekir. Bazen, ihtiyacınız olan tek şey derin bir nefes almak ve nasıl hissettiğinizi iyice analiz etmektir. Her şey kontrolden çıktı diye düşündüğümüzde hangi adımları atacağımıza bir göz atalım.
Korku nasıl işler?
Korku, beyninizin refahınız için potansiyel olarak tehlikeli olduğunu düşündüğü durumlarda ortaya çıkan ve zihninizi istila eden bir duygudur. Gerçekte, amacı sizi korkutmak değil, eyleme geçmek için hazırlamaktır. Bu duygu aslında sizi korumak için vardır.
Korkunun biyolojik düzeyde açığa çıktığı mekanizma, sürüngen beyinde bulunabilir. Bu bölüm hayatta kalmak için temel fonksiyonları düzenler. Ayrıca duygularınızı ve korunma reflekslerinizi düzenleyen limbik sistem de korkuyla ilgilidir. Ek olarak, amigdalasitlerin buradadır. Burası beynin korku ve endişe duygularınızı tetiklemeden sorumlu olan bölümdür.
Öte yandan, psikolojik düzeyde korku, ortamınıza uyum sağlamanıza ve sizi korumanıza yardımcı olan duygusal bir durumdur. Bununla birlikte, bu durum bazen kendinizi bulduğunuz durumlara karşı orantısız bir tepki oluşturur.
Dahası korku, kendini öfke, üzüntü ve hatta çılgınca bir mutluluk olarak gizleyebilir. Takındığı maske önemli değil. Önemli olan, her şey kontrolden çıktı diye hissettiğinizde, bu durumla etkili bir şekilde yüzleşmektir. İlk önce, korku duyduğunuzu kabul etmeniz gerekir, böylece onu yönetmeye başlayabilirsiniz.
Her şey kontrolden çıktı hissi
Korkunun kurbanı olduğunuzda ve elinizden bir şey gelmediğini, olanları değiştirmek için hiçbir şey yapamayacağınızı hissettiğinizde, hayal kırıklığı ve güçsüzlük hissi duymanız normaldir. Mesele şu ki, eğer korku sizi hapsederse, gelecekte yaşayacaklarınızın bir kaos olacağını ve bu durumdan kurtulmak için hiçbir şey yapamayacağınızı düşünmeye devam edersiniz. Bu, kontrolü kaybetme hissidir.
Kontrolünü kaybetme hissinin size hükmetmesine izin verirseniz, donup kalırsınız.
Bununla birlikte, korkuları kontrol kaybetme duygusuyla birleştirirsek, dünyanın dönmeyi bırakmasını istemek için mükemmel bir reçete oluşturmuş oluruz. Kötü haber şu ki, dünya dönmeyi durduramaz. Ne şartlar ne de insanlar, siz istiyorsunuz diye değişmez. Öyleyse ne yapmalı?
İyi haberlerimiz var: bir mola verebilirsiniz. Aslında, düşünmek için biraz duraksamak, daha sonra yaşayacaklarınızı çözmenize yardımcı olacak önemli bir araçtır. Neden mi? Çünkü durumu başka bir bakış açısıyla gözlemlemenize izin verir, böylece yeni, daha etkili bir yaklaşım arayabilirsin.
Bu öneri etki veya kontrol alanlarına dayanmaktadır. Hümanist psikologlar tarafından yaygın olarak kullanılan, ancak özellikle Avusturyalı nörolog ve psikiyatrist Viktor Frankl tarafından geliştirilen teoriyle bağlantılı bir uygulamadır.
Etki alanı veya kontrol alanları nelerdir?
Kontrol alanları, çevrenizi topografik olarak görmenin, üzerinizdeki ve üzerindeki etkilerinizi anlamanın bir yoludur. Bunu yapmak için, üç anahtar etki alanı geliştirmemiz gerekiyor:
- İlgi alanı: üzerinde en fazla kontrol sahibi olduğunuz küre. Düşüncelerinizi ve eylemlerinizi ilgilendirir.
- Etki alanı: Üzerinde tam olarak kontrol sahibi olmadığınız fakat kısmen denetleyebildiğiniz alan. Kişilerarası, aile ve iş ilişkileriniz ve onları yönetme şeklinizle ilgilidir.
- Endişe alanı: sizi etkileuebilen fakat sizin etki gücüne sahip olmadığınız bir alan. İklim, trafik, başkalarının düşünceleri…
Yani işler kontrolden çıktı şeklinde hissettiğinizde ve ”Durdurun dünyayı, ineceğim!” diye haykırmak içinizden geldiğinde bir an durup bu alanlar üzerinde düşünün. Gerçekçi bir eylem rotası çizebilmek için bunları tanımlayın.
Üzerinde etkiniz olmayan alanları kontrol etmeye çalışmak için harcadığınız tüm enerji, boşa harcanmıştır. Ayrıca korku ve hayal kırıklığı getireceği kesindir.
Etki alanı ne demektir?
Eğer bunu yapabilirseniz, belirttiğimiz alanları ayırt etmeye ve eylemlerinizin sizi ne kadar uzağa götürebildiğini düşündüğünüzde, durum biraz daha az kaotik gelmeye başlar. Otomatik olarak, kontrol kaybı korkusunun neden olduğu felç hissi de azalmaya başlar.
Hareketlerinizin sizi ne kadar uzağa götürebileceğini analiz ettiğinizde kontrolden çıkmışlık duygusu azalmaya başlar. Ayrıca her şeyden önce kendiniz üzerinde kontrol sahibi olduğunuzu fark edersiniz.
Akılda tutulması gereken önemli bir şey var. Üzerine biraz etki sahibi olduğunuz bazı durumlar olsa da, nihai sonuç size bağlı olmayabilir. Bu nedenle, enerjinizin çoğunu durumla yüzleşme şeklinize odaklayın.
En çok kontrol edebildiğiniz alan, en yakın alandır. Kendinizi gereksiz yüklerden kurtarmanın yolu, çabalarınızın ve enerjinizin çoğunu kendi eylemlerinize adamaktır. Yaptığınız şey konusunda rahat hissediyorsanız, durum istediğiniz gibi sonuçlanmasa da, sizi çok fazla etkilemeyecektir.
Durun …
Dünyadan durmasını istemeden önce, kendinizi durdurun ve yeniden odaklanın. Günün sonunda, en önemli şey, yaptığınız şeyde kendinizi rahat hissetmenizdir. Dürüst bir şekilde, elinizden gelenin en iyisini yaptığınızı düşünüyorsanız, nihai sonuç daha iyi olacaktır.
Kendinizi içinde bulabileceğiniz durumlar, çoğunlukla, onları değiştirme arzunuzdan bağımsızdır. Yani onlar üzerinde kontrol sahibi değilsinizdir. Ancak bütün bu durumların sizi nasıl etkilediği üzerinde mutlak kontrole sahipsiniz. Düşünceleriniz ve duygularınız çevrenizden önemli ölçüde etkilenir, ancak kontrolün çoğunluğu sizdedir. Odaklanmanız gereken şey budur.
“Sizi inciten bir durumu değiştirmek elinizde değilse, acınızla başa çıkmak için takındığınız tutumu her zaman seçebilirsiniz.”
– Viktor Frankl
Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.