Epileptik Hastalar İçin Psikolojik Rehberlik

Yazan ve doğrulayan psikolog Cristina Roda Rivera

Son Güncelleme: 22 Aralık, 2022

Epilepsi, bir merkezi sinir sistemi (CNS) hastalığıdır. Nöronlarınızdaki geçici bir bozulma, uyarıcı ve inhibitör nöronlar arasındaki dengeyi bozar. Bu nedenle, birçok sinir hücresi aynı anda ve güçlü bir akım boşaltımına maruz kalır.

Beynin katılımına bağlı olarak farklı kriz türleri vardır. Bu krizler beynin tamamını veya sadece birkaç belirli kısmı kapsayabilir. Ayrıca bir kriz beynin bir bölümünde ortaya çıkarak sonra geri kalanına doğru yayılabilir. Zehirlenme, oksijen eksikliği veya ateş yükselmesi gibi özel durumlarda yaşanmış tek bir krizden söz ediliyorsa bu epilepsi değildir. Bu da epilepsi krizlerinin tutarlı olduğu anlamına gelir.

Epilepsi vakalarının yarısı çocuklukta meydana gelir ve epileptiklerin üçte ikisinden fazlası ilk krizlerini yirmi yaşlarına gelmeden önce geçirirler.

Epilepsinin nedenleri ve kriz türleri

Epilepsi beynin genetik yatkınlığı veya daha sonra oluşan bir beyin hasarı nedeni ile oluşabilir. Beyin yaralanmaları çoğunlukla doğum veya erken çocukluk döneminde ortaya çıkar. Enfeksiyonlar, yaralanmalar, beyin tümörleri, beyin kanamaları, zehirlenmeler ve zayıf vaskülarizasyon veya bazı başka koşullar da beyin hasarına neden olabilir.

Bununla birlikte, epileptiklerin çoğunda devam eden bir beyin hasarı görülmez ancak, ilaçla kontrol edilebilecek tipte, tekrarlayan krizler görülür.

Farklı epileptik krizler nasıl ortaya çıkar?

Epilepsi nöbetlerinin klinik ifadesi epilepsinin tipine bağlıdır ve farklı şekillerde ortaya çıkabilir.

• Hasta hareket ederken aniden durur, boş bir bakışla birkaç saniyeliğine kıpırdamadan durur ve sonra hareketine devam eder.
• Ayrıca kas spazmları gösterebilirler.
• Aniden, kafası karışık bir hale gelirler ve hareketlerini kontrol edemezler.
• Hasta düşer, bilincini kaybeder, vücutları katılaşır ve baş ve uzuvlarında nöbet oluşur.

K Yukarıdakilere ek olarak krizler sırasında ritim tutar gibi uzuvları vurma, gözleri açıp kapatma, tükürük salgılama, kusma, nefes darlığı ve altına kaçırma gibi basmakalıp davranışlar da görülebilir.

Genellikle epileptik nöbetler uzun sürmez ve başlar başlamaz sona erer. Epileptik hastalar nöbetler sırasında bazı fizyolojik fonksiyonlar üzerindeki kontrolü kaybeder.

Epilepsi tedavisi

Çoğu epilepsi ilaç tedavisine duyarlıdır. Çoğu zaman, tek bir ilaç kullanımı hastaya yardımcı olabilir, ancak bazı durumlarda iki veya daha fazla ilaca ihtiyaç vardır. Pek çok vakada ilaç tedavisi ömür boyu sürebilir.

İlaçlara direnç durumunda, nöbetler devam ediyor veya kötüleşiyorsa, hastalar için cerrahi müdahale başka bir seçenek olabilir.

Epileptik hastalar için psikolojik rehberlik

Hastalığın tanılanması epileptik hastaların ve ailelerinin bu gerçeği kabul etmelerini sağlar. Epilepsilerini anlayan ve bu konuda destek alan insanlar genellikle nöbet ve duyguları ile daha iyi başa çıkarlar ve kendilerini nasıl koruyacaklarını bilirler.

Epilepsi hakkında bilgi edinmek önemli bir ilk adımdır. Bir destek grubuna katılmak veya bir uzmanla konuşmak, bilgi edinmenin ve anlaşılabilmenin harika bir yoludur.

Bazı insanlar psikolojik destek almak için bir sağlık uzmanına veya bir psikoloğa giderler. Bir bakıma, epilepsi hastası olan biri etrafında, temel destek olarak görülebilecek insanlardan oluşan bir destek ağı oluşturmak önemlidir.

Daha az göze batan ancak yine de önemli başka sorunlar da vardır. Hastanın teşhisi kabul etmesi için, duygularını, hijyenini, ailevi sorunlarını ve kariyer planlarını ele alması için çalışmak gibi.

Hasta epilepsi problemini kontrol altına almada katılımcı olmalıdır. Hastalığın kontrolünü ele geçirmek, duygularını ele almak, nelerin krize neden olabileceğini anlamak ve mümkünse bu durumları önlemek için çalışmalıdır. Son olarak ve mümkünse, nöbetlerin kontrol edilmesine yardımcı olabilecek bir müdahale yöntemi bulması ve uygulaması gerekir.

Çocukluk döneminde destekleyici sağlık hizmeti sağlayıcıları ağı

Epilepsi hastası çocuklara daha iyi bir tedavi sunmak için belirtilere neden olabilecek nörolojik ve duygusal faktörleri anlamanız gerekir. Bu zor bir iştir çünkü sınırlar belirsizdir.

Bir nöropsikolog ile çalışan bir nöropediatrist, çocuğun becerileri ve zorlandığı durumların nöropsikolojik bir değerlendirmesini yaratacaktır. Değerlendirmeyi diğer bilişsel bozukluklarla karşılaştırırlar. Bu, hangi bozukluğun nöbetlere neden olabileceği hakkında bir fikir verecektir.

Doktorlar ve epileptik hastaların aileleri arasındaki iletişim

Psikologlar, çocuklarla ve gençlerle, hastalık ve sonuçlarıyla ilgili deneyimlerini anlamak için bir görüşme yaparlar. Çocuklar bu deneyimlerin utanç verici ve üzücü olduğunu düşünebilirler. Bu görüşmeler, olayları çocuğun bakış açısı ile görmekle ilgilidir.

Her sağlık hizmeti sağlayıcısının çocuğa krizlere nelerin neden olabileceğini değerlendirmesini öğretmesi gerekir. Epilepsi hastası çocukların ebeveynleri genellikle bu ayarlamaların farkındadır ve yakın akrabalarına epileptik nöbetle karşılaşmaları durumunda bununla nasıl başa çıkacaklarını anlatabilirler.

Epilepsi yoluyla duygularıyla başa çıkmak

Epilepsi hastası olan birçok insan duygularının ve hislerinin nöbetlerin sıklığını etkilediğini fark eder. Sonuç olarak, duygularını nasıl ele alacağınızı öğrenmek, nöbetlerin sıklığını azaltabilir.

Bir tutumu değiştirmek mümkündür. Örneğin, epilepsi hastaları yapamayacakları şeyler yerine yapabilecekleri şeylere odaklanmalıdır. Stresle başa çıkmak bir krizi önleyebilir. Ayrıca yoga yapmak ya da günlük yazmak gibi rahatlama tekniklerini kullanmak da faydalıdır.

Nöbetlerin ve önlenmesine yardımcı olacak alınması gereken diğer önemli önlemler şunlardır:

İyi uyku.

Hiperventilasyondan kaçınmak için düzenli fiziksel aktiviteler.

• Düzenli bir yemek programı olması.
• Dengeli beslenme.
• Kafein, şeker, alkol ve ilaçlardan kaçınmak.
• İlaç almak.

Bir epilepsi nöbeti sırasında ne yapmalı

Her an krizlerdeki insanlar garip, ulaşılamaz ve anlaşılmaz hale gelebilir. Ebeveynler çocuklarına yardım etmek için kendilerini güçsüz hissedebilirler. Hastalığı anlamak da endişeli hissetmekten kaçınmanın iyi bir yolu olabilir.

Genel bir tonik-klonik nöbet sırasında:

• Sakin olun.
• Hastayı kendine zarar veremeyeceği bir yere götürün.
• Başlarının altına bir yastık veya kıyafet yerleştirin.
• Gözlüklerini çıkarın.
• Nefes almalarını kolaylaştırın. Özellikle boynun etrafındaki kıyafetlerini gevşetin.
• Nöbetin süresini kaydedin.

Konvülsiyonlar bittiğinde:

• Kişiyi yan yatırın (tercihen sol tarafa).
• Tükürük veya kusmuğu çıkarmak için nefes yollarını temizleyin.
• Oryantasyon bozukluğu geçene kadar onlarla kalın.
• Gerekirse, onlara dinlenmeleri için zaman verin.