Dünya'nın En Zeki Gorili Koko'nun Tatlı Hikâyesi
Dünyanın en zeki gorili Koko’nun hikayesini herkes bilmez. Bu güzel hayvan 1971’de San Francisco’da bir hayvanat bahçesinde doğdu. Sonra psikolog Francine “Penny” Patterson Stanford Üniversitesinde bir çalışma için onu kabul etmeye karar verdi.
Özgün fikir, dilsel bir deney yapmaktı. Psikolog ona Amerikan İşaret Dilini öğretmek istedi. Eğer bunu yapabilirse, Koko ile iletişim kurabilir ve bir primatın nasıl düşündüğünü ilk elden öğrenebilirdi.
“Önce insanla ilgili olarak insanı uygarlaştırmak gerekliydi. Şimdi insanı doğa ve hayvanlar ile ilgili olarak uygarlaştırmak gerekiyor.”
– Victor Hugo
Koko ile 43 yıldır çalıştıktan sonra, çizebileceğimiz tek sonuç, onunla tanışan herkesi şaşırtmamasıydı. İlerlemesi etkileyiciydi.
Sadece işaret dilini mükemmel bir şekilde öğrenmekle kalmadı, aynı zamanda dünyaya da nazik mesajlar gönderdi. Birkaç basit numaradan daha fazlasını yapabileceğini gösterdi.
Koko’nun eğitimi
Bu hikaye başlangıçtan tartışmalıydı. Başlangıçta hiç kimse işaret dilini öğrenebileceğine inanmadı. Herkes, antrenörünün ona gösterdiği jestleri tekrarlayabileceğini varsaymıştı, ama işaretlerin anlamını anlamayacaktı.
Patterson bunun tersine inandı ve sabırla verdiği eğitim sonuç gösterdi. Koko’nun onu anladığını otaya koyan ilk işaret, yeni kelimeler oluşturmasıydı.
Bir örnek kelime halkasıdır. Öğretmeni Koko’ya “bilezik” kelimesini ve “parmak” kelimesini öğretti, ama “yüzük” kelimesini değil. Bir gün Koko, öğretmenin giydiği yüzüğe işaret etmek için bilezik ve parmak işaretlerini birleştirdi.
Patterson, bugün Koko’nun 1000 işaretini bildiğini söylüyor. Ayrıca 2000 İngilizce kelimeyi de anlıyor.
Ve bu gorilin yansıma kelimeleri telafuz ettiği videolar var. Başka bir deyişle, bir şeyleri iletmek için kasten sesler üretiyor. Günün birinde bazı kelimeleri söyleyebildeceine inananlar var.
Koko ve All Ball’un güzel hikayesi
Patterson sıklıkla Koko’ya hikayeler okur. Gorilin favorileri “Çizmeli Kedi” ve üç yavru kedi hakkında bir hikayedir. Koko, öğretmeninden hikayeleri neredeyse her gün tekrar tekrar okumalarını istemiştir. Bir gün Dr. Patterson’a bir kedi istediğini söyleyerek herkesi şaşırtır.
Tesadüfen, birileri Koko’nun yaşadığı çiftliğe yakın üç yavru kedi bırakmıştı. Bir tanesi kuyruksuz bir dişi kediydi ve Koko onu kabul etti.
İşaret dilinde, ona “All Ball ” adını verdi. O andan itibaren, ayrılmaz arkadaşlar oldular. Ona özenle baktı, birlikte oynadılar ve Koko her zaman onunla ilgilendi.
15 yıllık dostluk sonunda, All Ball bir arabanın çarpması sonucu öldü. Patterson goriline bir daha arkadaşını göremeyeceğini söyledi.
Koko üzgün hissettiğini söyledi. Yalnızken hıçkırarak ağladığı bir video var. Bu olay Koko gibi hayvanların neler düşündüğü hakkında uzun süredir devam eden fikirleri şüpheli kılmakta. Ölümün farkındaydı.
Araştırmacı Maureen Sheehan, olayla ilgili olarak Koko’ya sorular sordu. Koko ise işaret diliyle gorillerin “sorunlar yüzünden” ya da “yaşlı” oldukları için öldüklerini söyledi. Ayrıca öldükten sonra “rahat bir yere” gittiklerini belirtti.
Sheehan, gorillerin öldükten sonra mutlu ya da üzgün olup olmadığını sorduğunda, Koko, ne mutlu ne de üzgün olduklarını söyledi. Sadece uyuyorlardı.
Koko’nun duygusal hayatı
Bu hikayenin bir çok dikkat ve video belgesine sahip olması, Koko ile aktör ve yönetmen Robin Williams arasındaki ilişkiydi. All Ball öldükten sonra, Koko uzun zaman çok üzgün hissetti.
Ama Williams onu ziyaret edip ona bazı şakalar anlatınca tekrar gülümsedi. Oyuncuyu gerçekten çok sevdi. Bakıcıları ona ölümünü anlattığında, Koko derin üzüntüsünü ifade etti.
Bir uzman, Koko’ya iklim değişikliğini açıkladığında bir başka şaşırtıcı şey oldu. Şaşkına dönmüştü ve konuyla çok ilgiliydi.
Daha sonra, insanlara işaretler kullanarak bir mesaj gönderdi. Gezegene dikkat etmemizi istedi. Aptal olmamamızı istedi. Ve dedi ki, “Doğa izliyor”. Bu da videoda yakalanmıştır.
Koko ile yapılan deney sadece türünün çok zeki olduğunu değil, aynı zamanda zengin bir duygusal yaşama sahip olduklarını da göstermişti. Aynı zamanda, rasyonel ve ahlaki yargılara sahip olduklarını göstermektedir.
Koko’nun örneği, çoğumuzun uzun zamandır hissettiklerimizi doğrular: hayvanların ve insanların bağları vardır ve benzerliklerimiz, farklılıklarımızdan çok daha fazla .