Babam Bana Hayattan Nasıl Yürüyüp Geçeceğimi Öğretti

Çocuklar, kullanma kılavuzuyla beraber gelmez ama benim babam her engel ve güçlüğü aşarak ayağa kalktı ve hayatımdaki en önemli insan haline geldi. Bana sarılışı, o neşeli kahkahası ve daim beni koruyan sıcak bakışı, kalbimde iz bıraktı hep.

Tuhaftır ki bugüne dek babalar üzerine yapılmış çalışmaların pek çoğu, aslında hak ettikleri değeri onlara vermemiştir. Bir şekilde babaların ailedeki rolü denince akla hep ekmek kazanan kişi olması ya da çocukları yetiştirmede çok da aktif olmayan “var ama yok” bir figür olması gelir.

“Bir baba, kendi uzmanlık alanını hiç çalışmamış bir uzmandır.”

– Alexander Sutherland Neill

Hepimiz biliyoruz ki çok farklı anne ve baba türleri var. Zehirli annelerin yanında, istisnai anneler var. Yetersiz, duyarsız babalar olduğu gibi kahraman babalar da var. Bize örnek olan, ilham veren ve çocuklarına dünyaları sunan anne babalar da var. Kendi anne babalarını model alan sorumlu ebeveynler var.

Bugün babalığı yeniden sahiplenmek şeklinde gerçek bir çaba mevcut. Çocuğun büyüyüp gelişmesi için sadece annesiyle yakın olması gerektiğini söyleyen monotropik bağlılık konseptini bir kenara koyan pek çok farkı çalışma mevcut.

Ebeveynlerimiz, tanınmayı hak eden vazgeçilmez figürlerdir. İster bizi uzun zaman önce bırakmış olsunda, isterse hâlâ yanımızda olsunlar kalplerinin ve bedenlerinin neden yapıldığını biliriz: cesaret, sessiz fedakarlıklar ve çocuklarıyla gurur duymaları.

Duygusal bir figür olarak baba

Çocuk yetiştirmeyi cinsiyete has bir iş olarak görmemeliyiz. Bazen dil bile bölücü ve dışlayıcı olabilir. “Kocam bana her konuda yardım ediyor, harika bir baba.” Bir baba yardım etmez, aile dinamiğinin ayrılmaz bir parçasıdır. Çünkü çocuk yetiştirmek ve ödevlere yardım etmek, sadece kadına ait değildir. Hem annenin hem de babanın görevidir.

İspanya’daki İstatistik Enstitüsü’ne göre bekar baba sayısı artmaktadır. Gerçekten de Birleşik Krallık gibi ülkelerde bu sayı %23 gibi bir orana yükseldi. 1993’te dünya genelinde bekar baba oranı %9 idi, bugünse %14’e çıkmış. Bunlar babaların, tıpkı bekar anneler kadar verimli ve mutlu bir şekilde çocuklarını yetiştirdikleri tek-ebeveyn aileleri.

Bir çocuğun gelişi ve babalarda yaşanan biyokimyasal değişimler

İster inanın ister inanmayın, bir bebeğin dünyaya gelmesiyle babaların da beyni çeşitli değişimler geçiriyor. Kadınlar, laktasyonu teşvik eden ya da yeni doğanla bağ kurulmasını sağlayan bu önemli hormonal değişimleri tek yaşayan kişiler değiller. Babaların beyinleri de karmaşık “ebeveyn ağlarına” sahip. Bu sayede annelerle aynı duygusal ve bilişsel katılım şablonlarını benimsiyorlar.

Bu değişimleri gösteren pek çok çalışma mevcut. Partnerini bebekle görmek, babada çok özel hormonal değişimler yaratıyor. Hatta sadece yeni doğan bebeği tutmak ve koklamak bile oksitosin, prolaktin ve gluokortisoid salınımı sağlayıp testesteron seviyesini azaltıyor.

Bu sayede özgün bağlanma temelinde kırılmaz bir bağ kurulur ve bu bağ, anne ve çocuk arasındaki bağ kadar güçlüdür. 

Her fedakarlığın için, yanımda olduğun için, teşekkürler baba

Babalar pelerin takmazlar süper kahraman değillerdir. Sihirli güçleri yoktur ve salıncağımızı yukarılara sallayıp aya değmemize yardımcı olmazlar. Ama bunu başarabileceklerini düşünmemizi sağlayabilirler -ve elbette bizler de buna inanırız. Çünkü onların en temel endişelerinden biri, hiçbir şeyin imkansız olmadığına inanmamız ve karar verdiğimiz her şeyi başarabileceğimizi düşünmemizdir.

Bütün babalar şefkatlerini dile getirmekte yetenekli değildir, bunu biliyoruz. Ama yatakta hasta yararken yanımızda beklerler. Kabuslar bize saldırdığında güzel rüyalar görmemiz için yanı başımızdadırlar. Bir şey istediğimizde, kaç yaşında olursak olalım, başka bir planları olmaz… Çünkü onların gözünde bir daima koruyacakları ve ilgilenecekleri bir kişiyizdir.

Bir babanın sevgisi, kişiliğinizi şekillendirir. Size benimseyeceğiniz ve taklit edeceğiniz değerler verir, karşılığında hiçbir şey istemeksizin fedakarlık ve sevgi cesaretine dayalı bir şekilde hayatla nasıl yüzleşeceğinizin yolunu gösterirler. Duygusal ihtiyaçlarınızı nasıl karşılayacağını bilen bu kişiyle kurulan bu sağlıklı bağ, bugün olduğunuz cesur ve olgun kişinin hatlarını belirlemiştir.

Hepimiz babalarımızı içimizde taşırız. Bu hep devam eden, bizi aşan ve güç veren bir hazinedir. Eğer babanız hâlâ yaşıyorsa, onunla zaman geçirin. Çünkü bir gün uyandığınızda söylemek istediğiniz şeyleri söylemenize zaman kalmamış olabilir. Hemen şimdi söyleyin.

Resimler: Snezhana Soosh