Adım Adım Genogram Yapma

Bir genogram, bir kişinin aile bilgilerini gösteren ve özetlemeye yardımcı olan bir araçtır. Bir soy ağacına benzer. Ancak aile bağlantılarının daha özel yönlerini içerir ve daha teknik bir görünüme sahiptir.

Barselona Üniversitesi psikoloji bölümü, genogramı, bir ailenin en az üç nesline ait temel bilgilerinin, bir grafik halinde temsil (bir aile ağacı şeklinde) edilmesi olarak tanımlar. Aile yapısı, üyelerin demografik bilgileri ve ilişkileri hakkında da bilgi içerir.

“Eğer tarihi bilmiyorsanız, hiçbir şey bilmiyorsunuzdur. Bir ağacın parçası olduğunu bilmeyen bir yaprak gibi olursunuz.”

– Michael Crichton

Bir kişinin yakın çevresi hakkında bilgi toplamak ve düzenlemek için genogramları kullanıyoruz. Bu bilgi, tıbbi tedavi ve eğitim söz konusu olduğunda da çok yararlı olur.

Ama herkes kendini daha iyi tanımak için kendi genogramını yapabilir. Belli başlı kalıpları bulmak için özellikle kullanışlıdır: genetik konular, içsel veya kalıtımsal sorunlar ve çevreye dayalı davranış kalıpları bunlara örnek gösterilebilir.

Bir genogram, aile yapınızın görünüşünü hızlı bir şekilde gözünüzün önüne getirmeye yardımcı olur. Birçok durumda, belirli sorunların altında yatan nedenleri hakkında bir fikir edinmenize de temek hazırlar. Bu, kişilik, duygusal yönetim ve benzeri konular ile ilgili olabilir. Aynı zamanda kendi bilginizi arttırmak için değerli bir araçtır.

Bir genogram nasıl yapılır?

Üç temel adım ile bir genogram hazırlayabiliriz:

• Aile yapısının genel hatları
• Bir kişinin ailesiyle ilgili temel bilgilerin yeniden değerlendirilmesi
• Aile ilişkilerinin tanımı.

Aile yapısının ana hatları ilk ve en önemli aşamadır. Burada ailenin farklı üyeleri arasındaki biyolojik ve yasal bağları da kuracaksınız. Bu bağlantıları belirtmek için kullanılan bir grup sembol vardır.

Ardından aşağıdaki bilgileri aile bilgileri bölümüne ekleyeceksiniz:

• Demografik bilgiler (doğum ve ölüm tarihleri, eğitim seviyesi, evlenme ve boşanma tarihleri, vb.).
• İşlevsellik düzeyi ile ilgili bilgiler (aile bireylerinin işlevselliği hakkında genel bilgiler: Ne ölçüde ve niçin işlevseldirler?).
• Önemli aile etkinlikleri.

Üçüncü aşamada ise, aile ilişkilerinin detaylarını tarif edeceksiniz. Burada bir kez daha üyeler arasındaki bağlantıları kurarsınız. Ama bu durumda, biyolojik veya yasal bağlantılar yerine, psikolojik bağlantılara odaklanırsınız.

Adım adım genogram oluşturma

Bir genogramın baştan sona oluşturmak için şu adımları izleyin:

Genogramın amacını belirleyin

Yapılacak ilk şey, genogramın amacının ne olacağını belirlemek olacaktır. Tabii ki, buradaki amaç için, bir kişinin aile tarihi ve aile ortamı hakkında bilgi edinilmesi gereklidir. Ama bu bilgiyi birçok farklı şekilde kullanabilirsiniz.

Bazen aldığınız veriler doktorlar için son derece yararlıdır. Aile tarihi de genetik bir tarihtir ve kalıtsal olarak miras kalmış olan, fiziksel güçlü ve zayıf yanları görselleştirmenize yardımcı olur.

Genogramlar, ayrıca bir ailede tekrarlayan veya yaygın duygusal problemler hakkında değerli bilgiler de içerir. Bu bilgiler, aile ortamından elde edilmiş ve yayılmış psikolojik kalıplar da olabilirler.

Bir genogramın belirli bir amacı olduğu zamanlar da vardır. Kendinize  ”ben neden depresyondayım” gibi sorular soruyorsanız, harika bir başlangıç noktası elde etmiş olursunuz. Belirli bir rahatsızlığı, farklı nesiller boyunca takip edebilirsiniz. Her durumda, önemli olan, başlamadan önce amacı belirlemektir.

Analiz edeceğiniz nesil sayısına karar verin

Kendinize gerçekçi bir hedef koymak önemlidir. İdeal olarak üç kuşakla başlamak mantıklı olurken, bu her zaman da mümkün olmayabilir. Bütün bir neslin yok olduğu ya da bazı üyelerle iletişimin kopuk olduğu aileler de vardır.

Diğer nesillerle temasın dolaylı olarak yapıldığı başka durumlar da vardır. Diğer bir deyişle, belirli bir aile üyesi hakkında, sadece başkalarının onlar hakkında söylediklerine dair bilgi edinebilirsiniz. Bu bilgiler, ön yargıyı da içerebilir. Burada, söylediklerini doğrulamak için diğer bilgi kaynaklarını bulmak en iyisidir.

Temasa geçebileceğiniz yaşayan üyelerin listesini yapmak en iyisidir. Ardından, iletişim kuramayacağınız aile üyeleriyle ilgili size bilgi verebilecek yeni bir kullanıcı listesi de oluşturun. Ve son olarak, genogramınızın kaç kuşak içereceğine karar verin.

Bilgi toplamak için bir anket yapın

Bu en önemli adımlardan biridir ve karar verdiğiniz amaca bağlıdır. Bunun anlamı, sizin genogramınız için ihtiyaç duyduğunuz bilgileri toplamak adına sorular sormaktır.

Bu anket, demografik verileri ortaya çıkaran bir dizi temel sorudan oluşmalıdır. İçerik olarak, isimler ve tarihler (doğum, ölüm, evlilik, boşanma, taşınma, vb) gibi kıstasları baz alır. Aynı zamanda sosyal statü, eğitim seviyesi, meslek, çocuk sayısı ve çocukların cinsiyeti de dahil edilmelidir.

Daha sonra, her aile üyesinin özel ayrıntılarına daha derinlemesine girmenize yardımcı olacak bir grup soru hazırlayın. Örneğin, sahip oldukları veya yaşadıkları hastalıklar, atlatmak zorunda oldukları acılar, uğraştıkları hobiler ve ilgi alanları, önemli deneyimler, büyük çatışmalar vb.

Son olarak, kritik aile olaylarını incelemek için üçüncü bir grup soru oluşturun. Bunlar kriz anları ya da birçok aile üyesinin ortak paydada buluştuğu ciddi problemlerdir. Bu problemler, aile üyelerinin hayata gelmelerinden önce ya da sonra meydana gelmiş olabilir. Genogramınızın amacını hatırlayarak, hangi önemli olayları aydınlatmak istediğinize karar verebilirsiniz.

Alana yönelik araştırma yapın

Bütün genogramlar diğerleri kadar derine inmez. Bazıları belli yönlere odaklanırken, diğerleri bir ya da daha çok yönüyle daha da derinlere gider. Bu, çoğunlukla, alabileceğiniz doğrudan bilgilere dayanacaktır.

Bu adımın amacı, olası bilgi kaynaklarıyla temas kurmaktır. Herkesin kişisel hikayeleri hakkında konuşmak istemediğini akılda tutmak da önemlidir. Bu yüzden, başlangıç ​​olarak, sabır gerektiren bu zor işin, görüldüğü kadar kolay olmayabileceğini anlamak zorundasınız.

Bu aile üyeleri ile iletişime geçtiğinizde yapmanız gereken en iyi şey, hemen amacınızı açıklamak olacaktır. Bu durumda, bir genogram yapmak için bilgi edindiğinizi söyleyebilirsiniz. Her şeyin güzel bir şekilde devam etmesi için, bunu zamana yayarak yapmak en iyisidir. Bu şekilde, karşılıklı güven inşa edebilir ve daha kolay bilgi elde edebilirsiniz .

Belge bazlı bilgileri toplayın

Mektuplar, fotoğraflar, videolar ve diğer aile ile ilgili belgeler eninde sonunda çok yardımcı olacaktır. Kimlik kartı, sözleşme veya tıbbi reçeteler de önemli bir bilgi kaynağı olabilir.

Bir çok ailenin değerli bir aile albümü var. Genelde büyük grup etkinliklerinin resimlerini bulabilirsiniz. Bir fotoğrafa dikkatlice baktığınızda bir kişi hakkında çok şey anlayabilirsiniz. Fotoğrafta ne tür bir duygusal hava hakim? Birbirlerine karşı nasıl bir tavır takınmışlar?

Standartlaştırılmış sembolleri kullan

Günümüzde genogram yapmak için  kullanabileceğiniz şablonlar vardır. Topladığınız bilgileri organize etmek için ihtiyacınız olan her şeye sahip, önceden hazırlanmış tasarımlardır bunlar. Hatta bu işi daha da kolaylaştıran bilgisayar programları da var.

Verileri temsil etmek için de standartlaştırılmış semboller vardır. Yine de, standart olanlar iyi görünmüyor veya sizin işinize yaramıyorsa, herkes kendi sembollerini tasarlamada özgürdür. Yinede aşağıdakiler, en çok kullanılan sembollerdir:

• Erkekler bir kare ve kadınlar ise bir daire ile temsil edilir.
• Evlilikler, erkeklik sembolü solda ve kadınlık sembolü sağda olacak şekilde, düz bir çizgi üzerine oturtulmuş halde temsil edilir.
• İki diyagonal, paralel çizgi, boşanma ya da ayrılmayı temsil eder.
• Çocuklar en soldan sağa doğru, en küçükten en büyüğe doğru yazılır

Genogramınızın amacını asla gözden kaçırmayın. Öyleyse, ilgili bilgileri temsil etmek için belirli semboller oluşturun. Aile içi şiddet, alkolizm, düşük yapma, intihar, ölümle sonuçlanan kazalar veya takip ettiğiniz diğer faktörler de işin içine girebilir.

Çerçeveyi temel olarak oturtun

Aile üyeleri arasında ne tür ilişkilerin olduğu, her zaman önemli bir bilgi kaynağıdır. Bu nedenle, sadece bağlantıyı göstermiyor, sadece genel anlamda olsa bile, ayrıca kalitesini de belirten bir öğe ekliyorsunuz.

Yakın, uzak, gergin ve çatışmalı ilişkileri temsil etmek için standartlaştırılmış semboller oluşturmak yeterli olmalıdır. Ayrıca, fiziksel, duygusal veya cinsel istismar vakalarını temsil eden bazı sembolleri de işin içine katmak iyidir. Birçok durumda, yalnızca kanıtsız bir şüphe olduğunu belirtmek için bir öğe  de eklemeniz gerekir.

Genogramı analiz edin

Bir genogramı analiz etmek, yaratıcı ve çoğu zaman büyüleyici bir şeydir. Görselleştirdiğiniz bilgilerde, her şeyin ne kadar doğru olduğuna dair bir değerlendirme yaparak başlayın. Herhangi bir bilgi parçasıyla ilgili şüpheleriniz varsa, bunu belirtmek veya doğru olup olmadığını öğrenmek en iyisi olacaktır.

Bu ilk analiz, bilgileri olabildiğince açık ve net bir şekilde düzenlemenize yardımcı olacaktır. Bu çaba, bir sonraki adıma geldiği zaman bir kesinlik kazanacaktır.

Kalıpları arayın

Şimdi, genogramın geçerli olup olmadığını belirleyeceksiniz. Topladığınız, düzenlediğiniz ve görsel olarak temsil ettiğiniz tüm bilgiler, kalıpları bulmanıza yardımcı olur. Başka bir deyişle, bu noktada tekrar eden herhangi bir olayı, durumu veya unsuru görebilmeniz gerekir.

Kalıplar her şeyi anlamanın anahtarıdır. Farklı aile bireylerinde ve / veya takip eden kuşaklarda tekrarlayan bir hastalık mı var? Nesilden nesile geçen herhangi bir işlevsiz davranış modeli mi var? Neden ailenin bazı üyeleri bu kalıplara uymuyor? Kişisel tarihlerinin hangi kısmı onların kalıptan çıkmasına neden oluyor?

Bu ve diğer birçok sorunun, bir genogramı tamamladıktan sonra bir cevabı da olmalıdır. Kesinlikle mümkün olan tüm bilgilere sahip olamasanız da, ancak değerli ipuçları da elde edeceksiniz. En önemlisi, şu anda olan bir şeyin nedenlerini daha iyi anlamanız mümkün olacaktır.

Amacına uygun olup olmadığını görün

Bir genogram yapmak mekanik bir araç yapmak gibi değildir ve mutlak sonuçlar vermez. Süreç, ilk amacı birkaç kez yeniden düşünmenizi sağlayabilir. Bazı beklenmeyen bilgi parçalarını bulmak, bazen odağınızı değiştirmenizi sağlayabilir.

Bu yüzden ilk amacınızı yerine getirip getirmediğinizi görmek yararlıdır. Bulunduğunuz, düzenlediğiniz ve yorumladığınız bilgilerin kişi hakkındaki anlayışınızı geliştirip geliştirmediğini anlamak zorundasınız. Çoğunlukla, bir genogram amacını tam olarak yerine getirmemiş olsa da, süreç size yardımcı olur. Bu yüzden sürecin nihai bir değerlendirmesini yapmanız gerekir.

Bir genogram aslında kendi hikayenize giden yolun bir resmidir. Siz daha doğmadan önce yazılmış bir tarihi anlatır. Sonuçta, her birimiz uzun zaman önce başlayan bir hikayede sadece bir bölümden ibaretiz. Tüm duyabildiğimiz zamanın zayıf sesidir ve görebildiğimiz her şey biraz ilginç bir bakışı ile değişebilir.

Kaynakça

• McGoldrick, M. ve Gerson, R. (1985) Genogramlar: Değerlendirme ve Müdahale. New York, Norton.