Yaşlılarda Duygusal Zeka

Yazan ve doğrulayan psikolog Gema Sánchez Cuevas

Tarafından yazılmıştır Valeria Sabater

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Son araştırmalar, yaşlılarda duygusal zeka oranlarının yüksek olduğunu göstermektedir. İlişkilerine değer verirler ve onlarla ilgilenirler. Yaşlılar şu anı iyi değerlendirmeyi bilirler. Duygularını, etraflarında olup bitenlerle eşleşecek şekilde ayarlarlar, böylece her anın tadını sonuna kadar çıkarabilirler. Yaşlılar rahat ve iyimser bir bakış açısına sahiptir.

Teksas Üniversitesi ve California Berkeley Üniversitesinden bu çalışmanın bulguları sizi şaşırtabilir. Günümüzde, yaşlılar ve yaşlanma sürecini oldukça olumsuz görüyoruz. Yaşlanmayı fiziksel gerileme ve azalan bilişsel yeteneklerle ilişkilendiririz. Yaşlanmayı düşündüğümüzde, kaçınılmaz olarak mutsuzluğu, düşük motivasyonu ve sosyal / duygusal izolasyonu düşünürüz. Başka bir deyişle, kaybı düşünüyoruz.

“Alacakaranlıkta ve günbatımında, gün ve yaşam ilerler ve sizi bir gün ya da bütün bir yaşam boyunca mutlu eden her şey için yer açar.”

– Dahlke

Tecrübe duygularınızı yönetmeyi öğretiyor

Yaşantının bu safhasına sağlıklı bir şekilde ulaşması, yaşlanmayı iyimserlikle karşılamak için çok önemlidir. Sınırlamalar ne kadar az olursa, sahip olacağınız olanaklar ve özgürlük o kadar artar. Elbette ki kişilik ve koşullar da devreye girer. Her günü karşılayış tavrınızın, hayatınızı şimdiye kadar nasıl yaşadığınıza ve ne gibi fırsatlara sahip olduğunuza bağlı olacağı da oldukça açıktır.

Bu çalışmaların ortaya çıkardığı şey, insanların duygularıyla başa çıkabilme ve diğerlerinin duygularını tanıma yeteneklerinin, ortalama olarak, 60 yaşından sonra önemli ölçüde iyileşmesidir.

Bu değişmez bir kural değildir. Bu, herkesin duygusal zekasının zamanla geliştiği anlamına gelmez. Deneyimin çoğu insanın duygularını yönetmeyi öğrenmesine yardımcı olduğu anlamına gelir. Zaman ve tecrübe aracılığıyla insanlarla olan ilişkilerini önceliklendirebilirler.

Yaşlılarda duygusal zeka

Yaşlı olmak veya 60 yaşından büyük olmak yalnızlık, memnuniyetsizlik ve kötüleşme ile eşanlamlı değildir. On yıldan fazla bir süredir de eşanlamlı olmamıştır. Yaşam beklentisi 80 yaşına ulaşıyor, yani 60 yaşına gelmek neredeyse genç olmak gibi bir şeydir. 70 yaşına geldiğinizde, olgun bir sükunet aşaması içindesiniz. Yaşam beklentisi bu kadar yüksekken, yaşlıları hiç olmadıkları kadar aktif görüyoruz.

Günümüzde yaşlılar, sosyal çevreleri içinde çok sayıda etkinliğe katılıyorlar. Seyahat ediyorlar, arkadaşlarıyla vakit geçiriyorlar ve torunlarıyla ilgileniyorlar. Onlar çocukları için sürekli ve neredeyse vazgeçilmez bir destek kaynağıdır. Birçok yaşlı ayrıca fiziksel rahatsızlıklardan veya sevdiklerinin kaybından muzdariptir. Bununla birlikte, çoğu yaşlı oldukça karmaşık duygusal yetenekler sergiler.

Peki bunu nasıl yapıyorlar? Fiziksel kötüleşme, sağlık sorunları, para ve sosyal konularla uğraşmak zorundalar. Öyleyse, yaşlılar bu kadar yüksek düzeyde duygusal refahı nasıl koruyabiliyor? Oxford Üniversitesinden Gerontoloji Dergisi şu şekilde açıklıyor:

Yaşlılarda duygusal zeka artışını açıklayan teoriler

Birçok yaşlı yetişkinde gördüğümüz tamamlanma hissini açıklayabilecek hipotezlerden bazıları:

Sosyo-duygusal seçicilik

• Yaşlılarda duygusal zeka, sosyo-duygusal seçicilik teorisi ile açıklanabilir. Hayatınızın yakında sonlanacağını fark ettiğiniz bir an gelir. Bu fikir, bu kişisel ve varoluşsal gerçeklik, davranışınızı duygusal olarak tatmin edici deneyimlere odaklamanızı sağlar. Artık gelecekteki bir ödülü önemsemezsiniz. Burada ve şu anda refahın tadını çıkarmayı tercih edersiniz. Uzun vadeli planlar gittikçe daha az anlam ifade eder.

Yaşlılarda duygusal zeka, sosyo-duygusal seçicilik teorisi ve dinamik entegrasyon teorisi ile açıklanabilir.

Dinamik entegrasyon

• Dinamik entegrasyon teorisi farklı bir açıklama önerir. Yaşlanma, insanların, fiziksel ve bilişsel yeteneklerinin azalışını, yavaş yavaş fark etmelerini sağlar. Daha önce olduğu kadar çevik değillerdir, kalça ağrısı, diyabet, eklem iltihabı vb. ile yaşıyorlar. Değiştiremedikleri bir gerçeklikle karşı karşıya kaldıklarında, yaşlılar kendi dengeleri ve mutlulukları için olumlu duyguları tercih ederler. Günün sonunda duygular kontrol edebileceğiniz şeylerdir.
• Tecrübe, yaşlı yetişkinlerin duygusal zekasını şekillendirir. Zaman onlara bazı duygusal durumları nasıl daha iyi kontrol edebileceklerini öğretmiştir. Duyguların nasıl işlediğini anlarlar, onları daha iyi yönetebilirler ve diğer insanların ihtiyaçlarını tespit etmede daha iyidirler.
• Tüm bunların ilginç ve açıklayıcı bir başka yanına da “pozitif etki” denir. Deneyimlerini tartan ve en tatmin edici olanları tutmaya karar veren insanlar vardır. Bu, olumluya odaklanmanıza yardımcı olan kişisel bir filtre gibidir. İnsanlarla önemli bağlar yaratmanıza ve her şeyi iyimser bir mercek aracılığıyla görmenize olanak tanır.

Duygusal olarak zeki ve olumlu bir olgunluğu teşvik etmek

Yaşlılarda iyi duygusal zeka daha iyi bir yaşam kalitesine dönüşür. Dahası, fiziksel sağlığa da yardımcı olur. Duyguların iyi yönetimi, stresi ve depresyonu azaltır. Yaşlı bir yetişkin olmanın günlük zorluklarının tümüne yardımcı olur: kayıp, hastalık, bağımlılık, vb…

Unutmayın ki duygusal zeka otomatik değildir. Sadece belirli bir yaşa gelindiğinde ortaya çıkmaz. Herkes bunun ne olduğunu bilmez. Ne olduğunu biliyorsanız bile, onu en etkili şekilde kullanamayabilirsiniz. Bu nedenle, toplulukların yaşlılara duygusal zeka programları sunmaları ilginç ve belki de faydalı olacaktır.

Yaşlılarda iyi duygusal zeka daha iyi bir yaşam kalitesine dönüşür.

Bunlar, her bir tekil hikayeyi ve bağlamı dikkate alacak disiplinler arası programlar olabilir. Yaşlanmaya bazen bir tür kişisel kriz eşlik eder. Motivasyon ve depresyon eksikliği ezici olabilir. Yaşlılarımızın empati, duygusal kontrol ve sosyal becerilerini geliştirmelerine yardımcı olmak onların hayatını kolaylaştıracaktır.

Sonuç olarak, yaşlılarda (ve diğer herkeste) duygusal zekanın sağlığın anahtarı olduğuna inanıyoruz. Yaşlıların daha tatmin edici ve mutlu bir yaşam sürdürmelerini mümkün kılan şey budur. Sonuçta, yaşam beklentisi her gün artmaktadır. Yaşamlarımızı dolu dolu yaşamamıza yardımcı olacak en iyi kaynaklara sahip olma hakkımız var.