Negatif Düşünceleri Devre Dışı Bırakmak İçin 7 Strateji
Negatif düşünceleri devre dışı bırakmak her zaman kolay değildir. Negatif bir düşünce akışına kapılıp gitmek ise çok kolay. Özellikle de pek çok negatif düşünce toplayıp bilgiyi işlemek için kullandığımız filtreleri değiştiren bir atalet yaratmışsak. Sözünü ettiğimiz düşünceler tepe aşağı yuvarlanan ufak bir kartopuna benzer. Bu sayede küçük ve masum bir düşünce bile farkında olmadan ve niyet etmeksizin serbest bırakıldığında bütün duygularımızı, eylemlerimizi ve düşüncelerimizin geri kalanını zehirleyen devasa bir depoya dönüşebilir.
Tıpkı kontrolünüz dışında giderek hızla yuvarlanarak daha büyük hâle gelen bir kartopu gibi negatif düşünceler de enerjimizi çekip sökerek bütün gücümüzü yok eder. Kendinizi bu negatif düşüncelere ne kadar kaptırırsanız, o kadar güçlü hâle gelirler. Daha da kötüsü bir kere vadiden aşağı yuvarlanıp büyümeye başladı mı kartopunu durduramazsınız. İşte aynı şekilde çoktan yuvarlanmaya başlamış bir negatif düşünceler topunu durdurmak da çok zordur.
Dolayısıyla, topun yuvarlanmasını önlemek için biraz zaman ayırmak harika bir strateji olabilir, böylece daha sonra aynı hedefe ulaşmak için çok büyük çaba harcamanıza gerek kalmaz.
Negatif Düşüncelerle Ne Yapmalıyız?
Hayat bizi mücadelelerle tanıştırır. Çoğu zaman ara vermeden veya kaynaklarımız göz önüne alınmadan yaşarız bunları. Bu bakımdan negatif ya da yenilmişlik içeren düşüncelere kapılmak normaldir. Ama bu düşünceleri beslemek, onlara tutunmak veya peşlerinden gitmek, hayat kalitemizi azaltır ve kendimize dair sahip olduğumuz imgeyi zehirler. Peki kendi öz saygımıza neden bu şekilde saldırıyoruz?
Negatif düşünceler kişisel hapishanenizin duvarlarını oluşturur. Kendiniz için ellerinizle inşa ettiğiniz bir kafestir bu. O hapishaneden çıkmak için sadece düşünce şeklinizi değiştirmeniz yeterlidir.
Bazen negatif bir düşünce canımızı yakar ve çoğu zaman da eylemlerimizi şekillendirir. Hiç gerek olmadığı zamanlarda bile çaresizce davranmamıza neden olabilir. Ayrıca hâlâ söyleyecek çok şeyimiz olduğu hâlde kaynak ya da beceri eksikliği nedeniyle havlu atmamız olasılığını teşvik edebilir. Nihayetinde negatif düşünceler kararlarımızı şekillendirme eğilimindedir ve bu daha iyi yönde gerçekleşmez.
Peki bize zarar verdiğini bildiğimiz hâlde neden negatif bir düşünceyi beslemeye devam ediyoruz? Problem, ilk negatif düşünceler üzerimize atlayıp bu konuda hiçbir şey yapmadığımızda ortaya çıkıyor. Mesela, negatif düşüncelerle ya da bunların yol açtığı anksiyeteyle başa çıkmak için dondurucuyu ”kapatma”yı tercih eden insanlar var. Oysa bu,daha fazla negatif düşünce yaratan bir stratejidir. Bu durumda öz kontrol ve bedenimiz hakkındaki düşüncelerdir bunlar.
Bu türden düşüneler bir başka tuhaf fenomenden ortaya çıkar: bu düşünceyi unutmanız gerektiğinin farkında olsanız bile onu devre dışı bırakmak çok zordur. O konuda ne kadar çok düşünürseniz, o kadar ortaya çıkar. Ve oracıkta sıkışıp kalırsınız, kendinizi sadece kötü hissetmenize değil ruh sağlığınızı da ciddi olarak riske atmanıza neden olan bir şeyi takıntı hâline getirirsiniz.
Negatif Düşünceleri Nasıl Devre Dışı Bırakırız?
Bu negatif düşünceden nasıl kurtulabiliriz? Dürüst olmak gerekirsen, bu düşünceden tamamen kaçamazsınız. Bazen negatif düşünceler sadece beynimizdeki küçük kıvılcımlardır. Bu yaşandığında farkında olmamız gerekir ki onları hemen tanıyıp negatif düşünüp düşünmediğimizi anlayabilelim.
Yalnızca negatif düşüncelerimizin farkında olarak onları devre dışı bırakmayı başarabiliriz.
Şu stratejiler sayesinde negatif düşünceleri devre dışı bırakmanız ve pozitif düşünmeye başlamanız mümkün olacaktır.
1. Düşüncelerinizi izleyin
Negatif düşünceler genelde bilişsel bozuklukların ya da akıl dışı düşünce şablonların bir ürünüdür. Tıpkı bir izleyici gibi onları izleyin. Zihninize hâkim olmalarına izin vermezseniz ortadan kayboluvereceklerdir. Akıntı boyunca ilerleyen ağaç kütükleri gibi bakın onlara. Er ya da geç gözünüzden kaybolacaklar. Negatif düşüncelerinizi kabul edin ve bırakın gitsinler.
2. Sürekli düşünüp durduğunuz soruları yeniden düşünün
Bir şey üzerinde sürekli düşünmek, takıntılı düşünce şablonudur. Bir şey üzerinde sürekli düşünüp durduğumuzda o meseleyi çözebileceğimize inanarak yaparız bunu. Bu genel olarak anlamsız bir şeydir. Gerçekten düşüncelerinizin bir parçası olan şeyleri çözüme kavuşturup zihninizde yaratmış olduğunuz düşüncelerden kurtulun. Fanteziyi eledikten sonra aslında bir problem olmadığı ortaya çıkarsa panik yapmayın. sadece sizin yarattığınız bir problemdir bu.
3. Hareket edin ve düşüncelerinize karşı fiziksel eyleme geçin
Kendinizi bir negatif düşüncede kapana sıkışmış bulursanız, harekete geçin. Aklınız acı çekmenin bir yolunu aradıkça pozitif düşünceleri uyandırmak için vites değiştirmek kolay değildir. İşte böyle zamanlar, bir yürüyüşe çıkmak için çok iyidir. Biraz koşun, dans edin ya da yoga yapın. Düşünmeyi bırakmayın – zihniniz gerçekten meşgul çünkü- sadece bedeninizin dizginleri ele almasına izin verin ve zihninizi bir başka yere götürmesini sağlayın.
4. Negatif düşünceleri tetikleyen şeylerden uzak durun
Bir şarkı, bir resim, bir yazı ya da TV’de gördüğünüz bir şey veya bazı insanlarla zaman geçirmek… Sizi negatif düşüncelere götüren şeyleri belirlediğiniz zaman onlardan hemen uzak durun. Ne yaparsanız yapın, onlar yerine içinizde güzel duygular uyandıran şeyleri koyun. Kendinizi kurban etmeyin ve işinizi zorlaştırmayın .
5. Etrafınızı pozitif insanlar ve güzel tecrübelerle çevirin
Gördükleriniz, duyduklarınız ve okuduklarınız pozitifse, negatif düşünceleri uzak tutmak kolaylaşır. Negatif düşünceleri tetikleyen her şeyi devre dışı bırakmak, iyimserlikle çevrelendiğinizde daha kolay olacaktır.
6. Negatif düşündüğünüz durumlarda pozitif ifadeleri tekrarlayın
Negatif düşünme öğrenilmiş bir alışkanlık olma eğilimindedir. Bu yüzden alışkanlık olan negatif düşüncelerin sizi işgal etmesine izin vermek yerine bu senaryolarda pozitif düşünmeyi tercih edin. Bunu hatırlamak ya da teşvik etmek için o pozitif ifadeyi gözünüzün önüne koyabilirsiniz. Kâğıda yazabilir giysilerinize bu ifadeyi işleyebilir, bilgisayar ya da telefonunuzun duvar kağıdına yerleştirebilir hatta kendi derinize işleyebilirsiniz.
7. Kimsenin mükemmel olmadığını hatırlayın ve ilerleyin
Hatalarınıza takılıp kalmak kolaydır. Ama yapabileceğiniz tek şey, bu hatalardan ders çıkarmak ve ilerlemektir. Üzerinde istediğiniz kadar düşünün durun hiçbir şey değişmeyecektir. Ve negatif düşüncelerinizi uyandıran şey bir zayıflık ya da kısıtlama ise güçlü yanlarınız ve iyi özelliklerinize odaklanın. Elinizdekileri değiştiremezseniz, ondan en iyi şekilde faydalanmaya bakın.
Düşünceler Sonsuz Dek Sürmez
Negatif düşünceler kısa süreli ve geçicidir, tabi biz tersini sağlamazsak. Tek başlarına hiçbir güçleri yoktur ama biz onlara büyüme şansı tanırsak canımızı çok yakabilirler. Bir düşünce sadece ona verdiğiniz kadar güce sahiptir. Negatif düşünceler onları etkinleştirdiğimizde hız kazanır. Bunları sonra devre dışı bırakmak daha zor bir görevdir: bu artık bir düşünce değil bir alışkanlıktır.
Hepimiz düşüncelerimizi işlemek için ihtiyaç duyduğumuz yöntemlerden sorumluyuz. Düşüncenin nereden geldiğinin bir önemi yoktur. Önemli olan onu devre dışı bırakarak o düşüncelerin yok olduğu süre için iyi bir çevre yaratmanızdır. İşin sırrı, aklınızı kazıp müttefiklerinizi yenilgiye uğratmadan evvel bu negatif düşünceleri tespit etmektir.
Tüm alıntı yapılan kaynaklar, kalitelerini, güvenilirliklerini, güncelliklerini ve geçerliliklerini sağlamak için ekibimiz tarafından derinlemesine incelendi. Bu makalenin bibliyografisi güvenilir ve akademik veya bilimsel doğruluğa sahip olarak kabul edildi.
- Bailey 2nd, J. A. (2003). The foundation of self-esteem. Journal of the National Medical Association, 95(5), 388.
- Barrett, L. F., Mesquita, B., Ochsner, K. N., & Gross, J. J. (2007). The experience of emotion. Annual review of psychology, 58, 373.
- David, S. (2020). Agilidad emocional: Rompe tus bloqueos, abraza el cambio y triunfa en el trabajo y en la vida. EDITORIAL SIRIO SA.
- Hayes, S. C. (2020). Una mente liberada: la guía esencial de la terapia de aceptación y compromiso (ACT). Ediciones Paidós.
- O´Connell, M. (2018). Una vida valiosa: los procesos de la terapia de aceptación y compromiso. Ediciones B.
Bu metin yalnızca bilgilendirme amaçlı sunulmuştur ve bir profesyonelle görüşmeyi yerine geçmez. Şüpheleriniz varsa, uzmanınıza danışın.