Kötü Araştırma Uygulamalarından Ön Kayıt ile Kaçının

Yazan ve doğrulayan psikolog Roberto Muelas Lobato

Son Güncelleme: 21 Aralık, 2022

Araştırmalar etik yollarla yapılmalıdır. Araştırmacılar, araştırmalarının geçerliliğini sağlayan etik standartlara uymak zorundadır. Ancak, geçmişte bazı araştırmacılar kötü araştırma uygulamalarını kullanmışlardır. Bu uygulamalar genel olarak araştırmaya devam etmek ve nihayetinde yayınlamak için küçük ihlaller yapmaktan ibarettir.

Modern araştırma dinamiğinin amacı, sonuçları yayınlamaktır. Bu amaç araştırmacılara olumsuz baskı yapabilir. Bu nedenle birçoğunun kötü araştırma uygulamalarına başvurması yaygındır. Stanford Hapishane Deneyi ve Diederik Stapel vakası gibi tarih boyunca çok çarpıcı vakalar yaşandı.

Büyük sahtekarlıklar

Stanford Hapishane Deneyi, en ünlü sosyal psikoloji deneylerinden biridir. Ancak, bu deneyi gerçekleştirmek için kullanılan kötü araştırma uygulamalarını gösteren bazı kayıtlar ortaya çıkmıştır. Örneğin, anekdot kanıtlara güvenmek, korumaları eğitmek, örtülü taleplerde bulunmak ve sonuçları yanlış yorumlamak. Her şey gün ışığına çıktığından beri insanlar bu çalışmanın ders kitaplarında yer alması gerekip gerekmediğini tartışıyorlar.

Diederik Stapel, Tilburg Üniversitesinde sosyal psikoloji profesörüdür. 2011 yılında, Stapel’in çalışmalarının çoğundan elde edilen verileri tahrif ettiği tespit edildi. Çalışmalarında katılımcı kullanmak yerine, Stapel verileri her zaman beklediği sonuçları alacağı şekilde icat etmişti.

Bu kötü araştırma uygulamaları, öğretmenlerine güvenen öğrenciler tarafından bilinmiyordu. Bu doktora öğrencilerinden biri, her zaman beklediği sonuçları almasını garip bulana kadar devam etmişti. O andan itibaren her şey dağıldı.

“Bilim, coşku ve batıl inanç zehrinin en büyük panzehiridir.”

– Adam Smith

Kötü araştırma uygulamaları

Bu vakalar ortaya çıksa da, azınlıktalar. Çoğu kötü araştırma uygulaması daha farkedilmez seviyededir. İşte en yaygın kötü araştırma uygulamaları:

• P-hack: İstatistiksel analizlerin hipotezlerini test etmek için araştırmacılar genellikle 0,05 olan p değerini kullanır. Ancak, birçok değişken ve deneysel koşullar kullandıklarında, bu değer önyargılı olabilir. Bu nedenle tavsiye, araştırmayı yapanların bu şartları azaltmasıdır.
• Düşük güç: Küçük bir örneklem hacmi çalışmanın düşük istatistiksel güce sahip olmasına neden olabilir. Buna karşılık, düşük güç muhtemelen yanlış bir pozitif sonuç verecektir. Başka bir deyişle, araştırma gerçekten var olmayan bir şeyi önerecektir.
• Geriye dönmek: Bu, araştırmacıların sonuçların başlangıçta bekledikleri gibi olmadığını gördüklerinde hipotezi değiştirmelerinden ibarettir.

Ön kayıt nedir?

Bu kötü araştırma uygulamalarına bir çözüm, ön kayıttır. Ön kayıt, araştırmanın amaçlarını ve araştırmacıların açık bir biçimde kullanacağı yöntemleri belirlemekten ibarettir. Bu nedenle, araştırmacılar araştırmayı etik olarak veya önceden söyledikleri şekilde gerçekleştirdiklerini doğrulayabilirler.

Ön kayıt işlemi çok basittir. Açık Bilim Çerçevesi (OSF) gibi, size yardımcı olabilecek web sayfaları vardır. Bu sayfada farklı ön kayıt şablonları bulabilirsiniz. Aynı şekilde, tüm çalışma materyallerini (veritabanları, anketler, ek materyaller vb.) yükleyebilir ve basit bir şekilde halka açabilirsiniz.

“Bilimdeki en önemli şey, onun hakkında düşünmenin yeni yollarını keşfedecek yeni gerçekler elde etmekten fazlası değildir.”

– Sir William Lawrence Bragg

Ön Kayıt Nasıl Yapılır?

Açık Bilim Çerçevesinde farklı ön kayıt şablonları bulabilirsiniz. Bazıları diğerlerinden daha fazla bilgi ister. Örnek olarak AsPredicted adlı en basit şablonlardan birini alarak, doldurmanız gereken bölümler şunlardır:

• Veri: Verileri zaten topladıysanız veya ön kayıttan sonra toplayacaksanız.
• Araştırma hipotezi: Test edeceğiniz hipotezi açıklayın.
• Değişkenler: Çalışma değişkenlerinin ne olduğu ve bunları nasıl ölçeceğiniz.
• Koşullar: Katılımcılara atayacağınız koşullar (örneğin, kontrol ve deneysel).
• Analiz: Verileri topladıktan sonra yapacağınız analiz.
• Gözlemler: Toplayacağınız gözlemlerin sayısı. Başka bir deyişle, ihtiyacınız olan katılımcı sayısı.

Çalışmaların verilerini herkese açık hale getirerek herkes tarafından görülebilmesini sağlarsınız. Böylece, kötü araştırma uygulamalarını kullanma olasılığı azalmaktadır. Ön kayıt, ne araştıracağınızı düşünmek zorunda olduğunuzdan daha vakit alsa da, birçok insan bunu yapar. Ek olarak, bilimin daha şeffaf olmasına izin verir.