Glasgow Koma Ölçeği: Tanımı, Kullanımı Ve Avantajları

Yazan ve doğrulayan psikolog Gema Sánchez Cuevas

Tarafından yazılmıştır Sara Clemente

Son Güncelleme: 22 Aralık, 2022

Glasgow koma ölçeği (GKÖ), doktorlar tarafından, beyin hasarı olan bir kişinin bilinç düzeyini değerlendirmek için kullanılan nörolojik bir değerlendirme aracıdır. Gözlem amacıyla, üç parametre ya da kriterin keşfini veya ölçümünü kapsar. Bunlar 1) göz yanıtı, 2) sözlü yanıt ve 3) motor yanıt olarak adlandırılır.

Glasgow Koma Ölçeği, hastane ve hastane öncesi ortamlarda en çok kullanılan araçtır. GKÖ’nün avantajları arasında kolay kullanımı ve ortak bir dil ve objektife olanak tanıması yer alır. Bu da, nihayetinde, sağlık profesyonelleri arasındaki iletişimi çok daha kolay hale getirir.

Glasgow koma ölçeği nedir?

Glasgow koma ölçeği 1974 yılında Bryan Jennett ve Graham Teasdale isimli iki İngiliz nörobilimci tarafından tasarlanmıştır. Nörobilim ve Psikoloji Enstitüsü üyeleri olan bu bilim insanları bu ölçeğin ilk versiyonunu Koma ve Bilinç Bozukluğu Değerlendirmesi adı altında Lancet dergisinde yayınladılar.

60’lı yıllarda, Glasgow’da, Jennet, travmatik beyin hasarı (TBH) yaşayan tüm hastalarını kapsayan bir veritabanı oluşturdu. Hollanda ve Amerika Birleşik Devletlerindeki işbirlikçileri de aynı şeyi gerçekleştirdi. Bu veritabanı sayesinde, kendisinin ve meslektaşlarının birlikte yarattığı Glasgow Koma Ölçeğinin temeli atılmış oldu.

Bu ölçek, azar azar, travmatik beyin hasarı geçiren hastalarda bilinç düzeyini objektif olarak değerlendirmek için kullanılan önemli bir araç halini almıştır. Ve bilinci üç açıdan ayrı ayrı değerlendiren kategorilere ayrılmıştır: göz yanıtı, sözlü yanıt ve motor yanıt. Tüm noktaların değer toplamı on dört olarak belirlenmiştir.

Bir puanın daha eklenmesi

Ölçeğin son versiyonu iki yıl sonra 1976’da oluşturulmuştur. Bu noktada, ciddi beyin hasarının bir işareti olan bilinçsiz duruşu değerlendirmek adına yeni bir puan eklemeye karar verdiler. Bu, kolların vücuda doğru eğildiği, ellerin sıkı yumruklar halinde olduğu ve bacakların çok düz olduğu anormal bir vücut duruşudur. Tüm vücut sert ve katı haldedir.

Diğer üç alt ölçek aynı kalır ancak bu ilave, toplam değeri, 14’ten bugünkü değeri 15’e taşır.

Kullanım amaçları

Başlangıçta, Glasgow Koma Ölçeği, travmatik beyin hasarının şiddetini tahmin etmek için oluşturuldu. Bu günlerde doktorlar tarafından post-travmatik vakalarda daha az ciddi derecede değişen bilinç düzeylerini değerlendirmek amacıyla kullanılıyor. Ayrıca bir komanın derinliği ve süresini ölçmek için de kullanılıyor.

Birisi kafasına bir darbe almışsa, doktorlar hastayı mümkün olduğunca çabuk muayene etmelidir. Nörolojik değerlendirme basit, objektif ve hızlı gerçekleşmelidir. Akılda tutulması gereken en önemli husus bilinç seviyesi olmalıdır. Sonuç olarak, bu gibi vakalarda, GKÖ çok önemlidir. Hastanın ölçeğe göre puanı, yaralanmanın ciddiyetini anlamamıza yardımcı olur.

Öte yandan, aynı zamanda, bir komanın aşamalarını belirlemeye ve bunların evrimini gözlemlemeye de yardımcı olur. Doktorlar, bu değişikliklerdeki dalgalanmaları anlamak için ölçeği uzunlamasına (zaman içerisinde) kullanabilirler.

Puan ve yorumlama

Doktorlar, bu üç faktörü değerlendirir ve her kategoride, aldıkları en iyi yanıt karşılığında puan verirler. Mümkün olan en düşük puan 3 (1+1+1) ve en yüksek 15 (4+5+6) olarak belirlenmiştir. Sağlık uzmanları, travmatik beyin hasarının şiddetini belirlemek için bu puanlamayı ve Gennarelli’nin sınıflandırma sistemini kullanırlar:

• Hafif: 14-15 puan
• Orta: 9-13 puan
• Şiddetli: <9 puan

Bozulmuş bilinç düzeyi açısından (koma hali) eğim derecesi değişir:

• Hafif: >13 puan. Komanın süresi 20 dakikadan az olma eğilimindedir.
• Orta: 9-12 puan. Komanın süresi 20 dakikadan fazladır, ancak hastanın komada olduğu kabul edildikten sonra geçen süre 6 saatten daha azdır.
• Ciddi veya şiddetli: <8 puan. Hastanın komada olduğu kabul edildikten sonra geçen süre 6 saatten daha uzundur.

Glasgow Koma Ölçeğinin avantajları

Söz konusu sağlık olduğunda , kullanılan terimler ve kavramlar ne kadar hassas olursa, sonuç da o kadar iyi olur. Bu nedenle Glasgow koma ölçeği çok yararlıdır. Ölçeği kullananların, “Hasta uykulu, bilinçsiz ya da yarı baygın” gibi belirsiz ifadeler kullanmaktan kaçınmasına izin verir. Ayrıca, hastanın klinik durumu ve değişimi hakkında da daha kesin bilgiler sunar. Glasgow koma ölçeği sağlık uzmanlarına duyarlılık ve kesinlik sağlar.

Buna ek olarak, bu ölçeğin hassasiyeti ve göreceli sadeliği onu evrensel olarak popüler hale getirmiştir. Uzmanlar tarafından başka birçok travmatik ve travmatik olmayan patolojilerde kullanılır. Çeşitli alanlardan profesyoneller acil durumlarda bu ölçeği  kullanabilir.

GKÖ üç temel faktörü değerlendiren bütün bir araçtır. En iyi tarafı, sağlık profesyonellerinin onu tekrar tekrar kullanabilmesidir. Bu ölçek, bir komanın evrimi hakkında uzun vadede bilgi sunar. Sonuç olarak, tedavinin erken evrelerinde çok yararlıdır.